TL;DR
NFT, czyli tokeny niezamienne, to niepowtarzalne aktywa cyfrowe, które odzwierciedlają własność, autentyczność i pochodzenie określonego przedmiotu lub treści w sieci blockchain.
NFT można dzielić na kategorie według zastosowań praktycznych, interaktywności, standardu tokena, licencji oraz praw.
Wśród innych metod kategoryzacji NFT można wymienić np. rzadkość, bazową sieć blockchain, interoperacyjność oraz twórców.
Świat NFT szybko ewoluuje i regularnie pojawiają się nowe zastosowania praktyczne. Możliwe, że wraz ze wzrostem popularności NFT pojawi się więcej rodzajów nowatorskich tokenów NFT.
Czym jest NFT?
NFT, czyli token niewymienny, to odrębne aktywa cyfrowe, który reprezentuje własność lub potwierdzenie autentyczności jedynego w swoim rodzaju przedmiotu lub dobra wirtualnego. W przeciwieństwie do kryptowalut takich jak bitcoin czy ether, które są zamienne i mają taką samą wartość, każdy token NFT jest wyjątkowy.
NFT powstają dzięki technologii blockchain, głównie w sieci Ethereum. Można je kupować, sprzedawać lub nimi handlować na różnych rynkach.
NFT stały się bardzo popularne w różnych dziedzinach i stanowią dla twórców oraz kolekcjonerów nowy sposób wymiany i posiadania treści cyfrowych. Te aktywa cyfrowe obejmują szeroki zakres kategorii, np. dzieła sztuki, nieruchomości wirtualne, przedmioty do gier i przedmioty kolekcjonerskie.
Typowe sposoby klasyfikacji NFT
NFT można klasyfikować według różnych kryteriów. Oto kilka typowych metod klasyfikacji NFT:
1. Według zastosowań praktycznych
Najczęstszym sposobem klasyfikacji NFT są zastosowania praktyczne, np. sztuka cyfrowa, muzyka, przedmioty kolekcjonerskie, gry i nieruchomości wirtualne.
2. Według standardu tokena
NFT można podzielić na kategorie zgodnie ze standardem tokena, w którym są tworzone, np. ERC-721 lub ERC-1155.
3. Według platformy lub sieci blockchain
NFT można klasyfikować według bazowej sieci blockchain lub marketplace, na którym NFT są tworzone lub notowane.
4. Według interaktywności
NFT można ogólnie klasyfikować według interaktywności – od odwzorowań statycznych po wysoce dynamiczne i interaktywne cyfrowe przedmioty kolekcjonerskie.
Wśród pozostałych metod kategoryzacji NFT można wymienić np. ich rzadkość, interoperacyjność oraz twórców. Przyjrzyjmy się bardziej szczegółowo kilku najpopularniejszym metodom klasyfikacji NFT.
Kategorie NFT według zastosowań praktycznych
NFT można podzielić na wiele kategorii według zastosowań praktycznych:
1. Zdjęcia profilowe (PFP)
Trend ustawiania NFT jako zdjęć profilowych zaczął zyskiwać na popularności wraz z powstaniem CryptoPunks stworzonych przez firmę Larva Labs w 2017 roku. Innym powszechnie znanym produktem kolekcjonerskim tego rodzaju jest token Bored Ape Yacht Club (BAYC), którego zastosowania praktyczne wykraczają daleko poza PFP i obejmują np. towary fizyczne oraz przynależność do klubów w świecie rzeczywistym.
2. Sztuka cyfrowa
Jest to jedna z najpopularniejszych kategorii NFT. W jej skład wchodzą cyfrowe obrazy, ilustracje, animacje oraz inne formy cyfrowej sztuki wizualnej. Artyści mogą tokenizować własną sztukę cyfrową, udowadniając w ten sposób swoją własność. NFT w sztuce cyfrowej dają artystom nowe sposoby zarabiania na swojej pracy.
3. Muzyka
Muzycy mogą tokenizować muzykę, albumy, a nawet zakulisowe treści specjalne w formie NFT. Dzięki temu są w stanie sprzedawać swoje utwory bezpośrednio fanom, dostarczać treści specjalne i zarabiać tantiemy od sprzedaży wtórnej.
4. Przedmioty do gier
Przedmioty do gier są jedną z najbardziej powszechnych kategorii NFT w grach, obejmującą zasoby wirtualne, takie jak np. broń, zbroje lub inne elementy wyposażenia, które można wykorzystywać w danej grze. Np. Decentraland Wearables to odzież lub akcesoria, które można nosić w Decentraland, wirtualnym świecie działającym na Ethereum. Te NFT dają graczom możliwość personalizacji własnych postaci i poprawy odbioru gry.
5. Nieruchomości wirtualne
Do tej kategorii należą grunty, nieruchomości oraz miejsca wirtualne w wirtualnych światach i metaverse. Użytkownicy mogą kupować oraz sprzedawać wirtualne nieruchomości i nimi handlować pod postacią NFT.
6. Użyteczność
NFT użytkowe są związane z różnymi usługami i towarami, zarówno cyfrowymi, jak i fizycznymi. Użytkowy token NFT może np. dawać posiadaczowi dostęp do towarów fizycznych, specjalnych narzędzi handlowych, usług sprzedaży biletów, specjalnych treści w sieci oraz członkostwa. NFT użytkowe mają ogromne możliwości i nadają się do personalizacji zgodnie z wyobraźnią emitenta.
W szybko rosnącym świecie NFT wiele tokenów ma pewien stopień użyteczności, który może prowadzić do nowatorskich zastosowań. Np. branża gier może zyskać dzięki użytkowym tokenom NFT nowatorskie sposoby zarabiania na treściach w grach oraz ich dystrybucji poprzez przyznawanie graczom prawa własności i wyłączności.
7. Tożsamość
NFT związane z tożsamością są nastawione na reprezentowanie i weryfikację niepowtarzalnych tożsamości cyfrowych. Eliminują one zależność od scentralizowanych organów weryfikacji tożsamości, zwiększają prywatność użytkowników i dają osobom indywidualnym większą kontrolę nad danymi osobowymi.
Wśród innych kategorii NFT związanych z zastosowaniami praktycznymi można wymienić np. materiały wideo i filmy, nazwy domen, modę, fotografię, literaturę czy sport. Nie jest to lista ostateczna, ponieważ branża NFT szybko ewoluuje i regularnie pojawiają się nowe zastosowania praktyczne.
Kategorie NFT związane z interaktywnością
NFT można klasyfikować według interaktywności – od odwzorowań statycznych po wysoce dynamiczne i interaktywne cyfrowe przedmioty kolekcjonerskie.
1. Statyczne NFT
Statyczne NFT stanowią reprezentację aktywów cyfrowych o niezmiennych właściwościach, np. obrazów, dzieł sztuki i przedmiotów kolekcjonerskich. Aktywa te przez cały okres istnienia zachowują pierwotną formę. Czołowym przykładem jest tu np. kolekcja CryptoPunks.
2. Dynamiczne NFT
Dynamiczne NFT to aktywa cyfrowe, które mają zmienne właściwości lub z biegiem czasu podlegają transformacji, często pod wpływem zewnętrznych czynników lub źródeł danych. Za przykład mogą tu posłużyć tokeny NFT VRF sieci Chainlink, które stanowią połączenie weryfikowalnej losowości, która umożliwia wdrażanie atrybutów proceduralnych, ze stworami z krypto-kolekcji World of Ether, które mają właściwości ewoluujące w wyniku interakcji z użytkownikiem i dynamicznego systemu hodowli.
3. Interaktywne NFT
Interaktywne NFT to aktywa cyfrowe, które mają umożliwiać bezpośrednią interakcję z danym aktywem lub jego właściwościami, często w grach lub środowiskach wirtualnych. Można tu wymienić np. kolekcjonerskie stworzenia Axie Infinity, które mogą walczyć i rozmnażać się w ekosystemie gry, oraz wirtualne grunty Decentraland, które właściciele mogą zabudowywać i personalizować, tworząc immersyjne atrakcje cyfrowe.
Kategorie NFT według standardu tokena
NFT można klasyfikować według standardu tokena.
1. ERC-721
ERC-721 to powszechnie przyjęty standard tokenów Ethereum przewidziany specjalnie do tworzenia NFT. Standard ten umożliwia odwzorowywanie indywidualnie odrębnych, cyfrowo rzadkich aktywów i daje możliwość bezpiecznego posiadania oraz przesyłania różnych form przedmiotów cyfrowych i rzeczywistych w sieci blockchain Ethereum oraz zarządzania nimi.
Wśród przykładowych NFT ERC-721 można wymienić m.in. Cryptokitties, wirtualną grę kolekcjonersko-hodowlaną, w której każdy token CryptoKitty reprezentuje cyfrowego kota o odrębnych cechach i wyglądzie.
2. ERC-1155
ERC-1155 to standard tokenów Ethereum przeznaczony do tworzenia zarówno NFT, jak i tokenów zamiennych. Dzięki opcji obsługi wielu rodzajów tokenów w ramach jednego smart kontraktu standard ERC-1155 umożliwia sprawne zarządzanie szeroką gamą aktywów cyfrowych. Usprawnia transakcje i ogranicza komplikacje związane z wdrażaniem kilku standardów tokenów oraz zarządzaniem nimi.
Jako przykład tokenów ERC-1155 można wymienić The Sandbox (SAND), wirtualny świat, w którym użytkownicy mogą tworzyć aktywa cyfrowe oraz gry, posiadać je i na nich zarabiać.
3. Inne sieci blockchain
Oprócz Ethereum pojawiło się wiele sieci blockchain, które mają własne standardy NFT i stanowią alternatywę wobec nowatorskich zastosowań lub rozwiązań kwestii skalowalności i kosztów.
Kilka popularnych sieci blockchain, które zasługują na uwagę, to sieć blockchain Flow, BNB Smart Chain i Polkadot.
Kategorie NFT według praw i licencji
NFT można podzielić na kilka rodzajów zgodnie z prawami i licencjami.
1. Licencje otwarte
NFT z licencją otwartą dają posiadaczom szerokie prawa oraz uprawnienia, umożliwiając im prezentowanie, kopiowanie, modyfikowanie lub redystrybucję bazowych aktywów cyfrowych w różnych kontekstach. Najważniejsze funkcje to m.in. możliwość tworzenia dzieł pochodnych, udostępniania innym i ponownego wykorzystywania treści na różnych platformach bez znaczących ograniczeń ani konsekwencji prawnych.
Licencja otwarta sprzyja atmosferze współpracy i kreatywności w ekosystemie NFT. Wśród przykładów można wymienić CryptoPunki oraz Bored Ape Yacht Club.
2. Licencje zamknięte
Licencje zamknięte wymuszają ścisłe ograniczenia w zakresie użytkowania, dystrybucji i modyfikacji NFT. Przede wszystkim zatrzymują prawa tokenów NFT przy oryginalnym twórcy lub posiadaczu praw autorskich i zapobiegają bezprawnemu powielaniu, wykorzystywaniu w celach komercyjnych lub zmianie treści bez wyraźnej zgody.
Licencje zamknięte mają chronić własność intelektualną oraz zachowanie wyłącznej kontroli nad prawami, dystrybucją i modyfikacją NFT. Przykładem dobrze znanego projektu NFT na licencji zamkniętej jest kolekcja NBA Top Shot autorstwa Dapper Labs. Właściciele tej kolekcji mogą nią handlować wyłącznie w ramach ekosystemu platformy i nie mogą jej wykorzystywać do celów komercyjnych.
3. Licencje częściowe
Licencje częściowe na NFT zapewniają zrównoważone podejście, przyznając określone prawa i zezwolenia na użytkowanie posiadaczom NFT, a jednocześnie zatrzymują część praw wyłączności przy pierwotnym twórcy lub posiadaczu praw autorskich. Najważniejsze właściwości to m.in. zezwalanie na ograniczone użytkowanie i dystrybucję, udzielanie zezwoleń na wybrane zastosowania komercyjne lub zezwalanie na pewne rodzaje modyfikacji przy jednoczesnym zakazywaniu innych.
W tej kategorii licencji chodzi o to, aby uwzględnić różne potrzeby i preferencje zarówno twórców, jak i kolekcjonerów, co sprzyja współpracy bez naruszania praw pierwotnych.
Przemyślenia Końcowe
Tokeny NFT wprowadzają przełomowe zastosowania w różnych branżach, definiując na nowo cyfrową własność i generowanie wartości w erze cyfrowej. NFT można klasyfikować według wielu czynników, np. zastosowań praktycznych, interaktywności, standardu tokena i praw licencyjnych.
Różne rodzaje NFT zapewniają nowatorskie sposoby ochrony kreatywnych wypowiedzi i ponownie definiują własność cyfrową. Dynamiczny charakter NFT ujawnia ich potencjał transformacyjny i pokazuje, jakie mają możliwości, jeżeli chodzi o przekształcanie świata cyfrowego.
Należy jednak pamiętać o potencjalnych zagrożeniach i o tym, że technologia jest dopiero na wczesnym etapie rozwoju. W miarę dalszego odkrywania fascynującego świata NFT kluczowe znaczenie dla uwolnienia ich unikalnego potencjału i złagodzenia możliwych wad będzie miało przyjęcie czujnego i ostrożnego podejścia.
Dalsza Lektura
Wyłączenie Odpowiedzialności i Ostrzeżenie o Ryzyku: Niniejsza treść jest prezentowana bez rękojmi, wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i edukacyjnych, bez jakichkolwiek gwarancji. Nie należy jej interpretować jako porady finansowej, prawnej ani innej porady specjalistycznej. Nie ma ona również charakteru zachęty do zakupu jakiegokolwiek konkretnego produktu lub usługi. Użytkownik powinien zasięgnąć własnej porady u odpowiednich zawodowych doradców. Jeżeli artykuł jest napisany przez osobę z zewnątrz, należy pamiętać, że wyrażone poglądy są poglądami tej osoby i nie muszą odzwierciedlać poglądów Akademii Binance. Więcej informacji można znaleźć w naszym pełnym wyłączeniu odpowiedzialności tutaj. Ceny aktywów cyfrowych mogą być zmienne. Wartość Twojej inwestycji może spaść lub wzrosnąć i możesz nie odzyskać zainwestowanej kwoty. Ponosisz wyłączną odpowiedzialność za swoje decyzje inwestycyjne, a Akademia Binance nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek straty, jakie możesz ponieść. To nie jest porada z zakresu finansów, prawa ani innej dziedziny. Aby uzyskać więcej informacji, zapoznaj się z naszymi Warunkami użytkowania i Ostrzeżeniem o Ryzyku.