Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
Stellar sürətli və aşağı xərcli beynəlxalq ödənişlər və aktiv transferləri üçün nəzərdə tutulmuş blokçeyn şəbəkəsidir.
Şəbəkə Stellar Core proqram təminatı üzərində işləyir və hər bir neçə saniyədə konsensusa Stellar Konsensus Protokolu (SCP) vasitəsilə nail olur.
Onun yerli aktivi Lumens (XLM) komissiyaların ödənilməsi, minimum hesab balansının saxlanılması üçün istifadə olunur və aktivlər arasında körpü valyutası kimi xidmət edir.
Stellar qeyri-kommersiya təşkilatı olan Stellar Development Foundation (SDF) tərəfindən idarə olunur və müxtəlif ankerlər, tərəfdaşlar və tokenləşdirilmiş aktivləri dəstəkləyir.
Giriş
Beynəlxalq ödənişlər bəzən yavaş və baha başa gəlir, bir neçə gün çəkə bilər və bir neçə vasitəçidən keçərək tamamlanır. Stellar bu çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün yaradılmış blokçeyn şəbəkəsidir və sərhədlərarası pul transferlərini daha sürətli, daha ucuz və daha əlçatan şəkildə həyata keçirməyə imkan verir. Şəbəkənin yerli tokeni olan Lumens (XLM) tranzaksiya ödənişlərini ödəmək üçün istifadə olunur və birbaşa mübadilə cütü olmayan valyutalar arasında körpü rolunu oynayır.
Stellar nədir?
Stellar sərhədlərarası ödənişlər və aktiv transferlərini sürətli və əlçatan qiymətlərlə həyata keçirmək üçün yaradılmış açıq mənbəli blokçeyn şəbəkəsidir. O, 2014-cü ildə Ripple-ın həmtəsisçisi Jed McCaleb və Joyce Kim tərəfindən yaradılıb və məqsəd daha inklüziv və əlçatan maliyyə sistemi qurmaq idi.
Şəbəkə davamlı inkişafını və qəbulunu idarə edən qeyri-kommersiya təşkilatı olan Stellar Development Foundation (SDF) tərəfindən dəstəklənir. SDF-in rolu Stellar-ın açıq mənbəli kodunu saxlamaq, ekosistemin inkişafını təşviq etmək və pul köçürmələri və aktivlərin tokenləşdirilməsi kimi istifadə hallarını dəstəkləyərək maliyyə inklüzivliyini təkmilləşdirməkdir.
Stellar necə fəaliyyət göstərir
Stellar Core
Stellar şəbəkəsi Stellar Core adlanan proqramı işlədən qovşaqlar tərəfindən dəstəklənir. Bu qovşaqlar birgə işləyərək tranzaksiyaları təsdiqləyir, onların ardıcıllığını müəyyən edir və təxminən hər beş-yeddi saniyədə bir paylaşılmış hesab dəftərini yeniləyir. Hər kəs Stellar-dan qovşaq işlətmədən istifadə edə bilər, lakin qovşaq işlətmək sizə protokol yeniləmələri və minimum komissiyalar kimi məsələlərdə səsvermə yolu ilə idarəetmədə iştirak etməyə imkan verir və həmçinin şəbəkənin mərkəzdənkənarlığını və təhlükəsizliyini gücləndirir.
Stellar konsensus protokolu (SCP)
Stellar ənənəvi konsensus mexanizmləri olan İş Sübutu (PoW) və ya Pay Sübutu (PoS) yerinə Stellar Konsensus Protokolundan (SCP) istifadə edir. SCP Federativ Bizans Razılaşması (FBA) adlanan modelə əsaslanır.
Bu modeldə hər validator özünün kvorum qrupu adlanan etibarlı həmkarlar qrupunu seçir. Konsensus bu qruplar arasında kifayət qədər üst-üstə düşmə olduqda əldə edilir və bu, qovşaqların hansı tranzaksiyaları daxil edəcəkləri ilə bağlı razılaşmasına imkan verir. Səsvermə və təsdiqləmə prosesi vasitəsilə bütün qovşaqlar sonda eyni tranzaksiya qrupu üzərində razılığa gəlirlər.
Bu yanaşma Stellar-ı nisbətən sürətli, enerji baxımından səmərəli və yeni iştirakçılar üçün açıq hala gətirir. Tranzaksiyalar nə mayninqə, nə də böyük miqdarda pay qoyulmuş tokenlərə ehtiyac olmadan bir neçə saniyə ərzində təsdiqlənə bilər. SCP təhlükəsizliyi və ardıcıllığı prioritet sayır, hesab dəftərinin ziddiyyətli versiyalarının yekunlaşdırılmamasını təmin edir, lakin nadir hallarda bu, validatorlar razılığa gəlməyə çalışarkən qısa fasilələrə səbəb ola bilər.
Stellar-ın əsas xüsusiyyətləri
Smart müqavilələr (Soroban)
Soroban Stellar-ın smart müqavilə platformasıdır. Soroban müqavilələri Rust proqramlaşdırma dilində yazılır və bir çox mühitdə sürətli və təhlükəsiz icra üçün nəzərdə tutulmuş yüngül format olan WebAssembly (Wasm)-a kompilyasiya olunur.
Ənənəvi Stellar hesabları baza rezervləri sistemindən istifadə edir və hesab dəftərinin istifadə olunmamış yazılarla dolmasının qarşısını almaq üçün kiçik minimum XLM balansları tələb edir. Soroban icarəyə əsaslanan modeli təqdim edir. Burada müqavilələr istifadə etdikləri yaddaş miqdarına və nə qədər müddət aktiv qaldıqlarına görə komissiya ödəyirlər.
Bu yanaşma tərtibatçılara səmərəli resurs istifadəsini qoruyaraq Stellar-ın sürətli və ucuz əsas qatından faydalanmaqla kredit platformaları və aktiv idarəetmə alətləri kimi tətbiqlər yaratmağa imkan verir.
Ankerlər
Ankerlar banklar, fintech şirkətləri və ya ödəniş təminatçıları kimi etibarlı qurumlardır və Stellar üçün giriş və off-ramp rolunu oynayırlar. Onlar ABŞ dolları və ya avro kimi fiat valyutalarında depozitləri qəbul edir və Stellar şəbəkəsində ekvivalent tokenlər buraxırlar. Bu tokenlər saniyələr ərzində qlobal miqyasda transfer edilə bilər və eyni və ya başqa bir anker vasitəsilə yenidən fiat valyutasına çevrilə bilər. Bu, Stellar-ı sürətli və aşağı xərclərin prioritet olduğu sərhədlərarası ödənişlər və pul köçürmələri üçün uyğun hala gətirir.
İstifadə halları
Stellar ödənişlər üçün yaradılıb, lakin onun dizaynı bir neçə real dünya tətbiqinə imkan verir:
Sərhədlərarası ödənişlər: tranzaksiyalar bir neçə saniyə ərzində aşağı xərclə həyata keçirilir, bu da şəbəkəni pul köçürmələri və qlobal hesablaşmalar üçün uyğun hala gətirir.
Aktivlərin tokenləşdirilməsi: şəbəkə tokenləşdirilmiş aktivlərin, məsələn, istiqrazlar, ETF-lər, əmtəələr və digər qiymətli kağızların buraxılmasını dəstəkləyir. Tokenləşdirildikdən sonra bu aktivlər rəqəmsal pul kisələri vasitəsilə paylana və ya bağlanmış ekosistemlərdə, həmçinin bir neçə birja və ödəniş platformasında ticarət edilə bilər.
Stabil koin buraxılışı: Stellar şəbəkəsində bir neçə fiat tərəfindən dəstəklənən stabil koin, o cümlədən ödənişlər və transferlər üçün istifadə oluna bilən USDC buraxılıb.
Mikroödənişlər: minimal komissiyalarla şəbəkə kiçik dəyərli tranzaksiyaları, məsələn, bəxşiş, ianələr və ya rəqəmsal xidmətlərdən istifadə əsaslı ödənişi dəstəkləyir.
Maliyyə inklüzivliyi: bank xidmətlərinə məhdud çıxış olan regionlarda Stellar mobil pul kisələri və ankerlar vasitəsilə əsas rəqəmsal maliyyə xidmətləri təqdim etmək üçün istifadə oluna bilər.
XLM tokeni
XLM tokeni Stellar protokolunun daxili xidməti tokenidir. O, Stellar-ın infrastrukturu və ekosistemində müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur, məsələn:
Körpü valyutası: XLM birbaşa treydinq cütü olmayan iki valyuta arasında vasitəçi aktiv kimi çıxış edə və səmərəli valyutalararası tranzaksiyaları dəstəkləyə bilər.
Tranzaksiya ödənişləri: hər tranzaksiya XLM-də kiçik komissiya tələb edir. Bu da şəbəkədə spamın qarşısını alır və yüksək fəaliyyət dövrlərində tranzaksiyaların prioritetləşdirilməsini təmin edir.
Minimum balanslar: Stellar-da hesabın aktiv qalması üçün istifadəçilərin kiçik miqdarda XLM balansına sahib olmaları tələb olunur. Hesab etibar xətləri və ya təkliflər kimi daha çox xüsusiyyət əlavə etdikcə tələb artır.
Smart müqavilələr: Soroban-da XLM smart müqavilə datasını hesab dəftərində saxlamaq üçün icarə haqqı ödəmək üçün istifadə olunur.
İşə salma və paylama
Stellar 2014-cü ildə işə düşdükdə başlanğıcda 100 milyard XLM token yaradıldı. İlk bir neçə il ərzində tokenlərin təklifi illik 1% inflyasiya mexanizmi ilə artırılırdı, lakin bu xüsusiyyət 2019-cu ildə icma səsverməsi ilə ləğv edildi. Həmin ilin sonlarında SDF təxminən 55 milyard tokeni yandırmağa qərar verdi və ümumi tədarükü təxminən 50 milyarda endirdi. Gələcəkdə də yeni tokenlərin yaradılması planlaşdırılmırdı.
2025-ci ilin avqust ayındakı vəziyyətə əsasən, təxminən 31,3 milyard token ictimai dövriyyədədir, SDF isə şəbəkənin inkişafını və ekosistemin böyüməsini dəstəkləmək üçün təxminən 18,4 milyard token saxlayır.
Yekun qeydlər
Stellar sərhədlərarası pul köçürmələrini daha sürətli və ucuz etmək üçün yaradılmış blokçeyn şəbəkəsidir. Konsensus protokolunu Lumen-lərin funksionallığı və ankerlərin rolu ilə birləşdirərək Stellar blokçeyn texnologiyasını ənənəvi maliyyə ilə əlaqələndirir. Soroban smart müqavilələrinin əlavə olunması ilə şəbəkə ödənişlərdən kənara çıxaraq tərtibatçılara mərkəzdənkənar tətbiqlər və proqramlaşdırıla bilən maliyyə xidmətləri yaratmaq imkanı verir.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
İmtina: bu məzmun heç bir formada təmsil və ya zəmanət olmadan yalnız ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədləri üçün "olduğu kimi" təqdim edilir. O, maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməli və hər hansı xüsusi məhsul və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımamalıdır. Müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən özünüz məsləhət almalısınız. Bu məqalədə adı çəkilən məhsullar regionunuzda əlçatan olmaya bilər. Məqaləyə üçüncü tərəf müəllif tərəfindən töhfə verildikdə nəzərə alın ki, ifadə edilmiş bu baxışlar üçüncü tərəf müəllifə aiddir və Binance Akademiyasının mövqeyini əks etdirmir. Əlavə təfərrüatlar üçün tam imtina mətnini oxuyun. Rəqəmsal aktivlərin qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri artıb-azala və investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya ilə bağlı qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Akademiyası baş verə biləcək hər hansı itkiyə görə məsuliyyət daşımır. Bu material maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə nəzər salın.