Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
Ripple mərkəzdənkənar, açıq mənbəli blokçeyn olan XRP Ledger (XRPL) üzərində ödəniş həlləri yaradan texnologiya şirkətidir.
XRP XRP Ledger-in yerli tokenidir və valyutalar arasında körpü yaratmaq, tranzaksiyaların həyata keçirilməsi və qlobal maliyyə şəbəkələrində likvidliyin təmin olunması üçün istifadə olunur.
Ripple əsasən maliyyə institutlarını hədəfləyir və sərhədlərarası ödəniş sistemlərini təkmilləşdirmək üçün alətlər təqdim edir.
XRP tokenləşdirmə, DeFi tətbiqləri, çarpaz zəncir likvidliyi və zəncirdaxili uyğunluq alətləri kimi istifadə hallarını dəstəkləyir.
Ripple nədir?
Ripple qlobal ödənişlər üçün blokçeyn əsaslı infrastruktur yaradan texnologiya şirkətidir. Onun məhsulları açıq mənbəli blokçeyn olan XRP Ledger (XRPL) üzərində işləyir, habelə sürətli və ucuz tranzaksiyalar təmin etmək üçün şəbəkənin yerli tokeni XRP-dən istifadə edir.
Ripple-ın məhsulları banklar, fintech şirkətləri və kriptovalyuta bizneslərinin pulu dərhal göndərməsinə və qəbul etməsinə, tranzaksiyaları XRP vasitəsilə həll etməsinə və rəqəmsal aktivləri buraxmasına və ya idarə etməsinə kömək edir. Ripple-ın təklifləri sərhədlərarası ödəniş infrastrukturu, stabil koin infrastrukturu və müəssisə səviyyəli saxlanc həllərini əhatə edir.
XRP ictimai şəkildə ticarət edilir və Ripple-ın məhsullarından kənarda geniş tətbiq sahələrində istifadə edilir. Ripple XRPL-ə töhfə verən bir çox iştirakçıdan yalnız biridir və şəffaf, tədrici paylanmanı təmin etmək üçün XRP-nin bir hissəsini əmanət olaraq saxlayır.
Tarixçə
Ripple ilk dəfə 2004-cü ildə Ryan Fugger tərəfindən düşünülüb və o, mərkəzdənkənar rəqəmsal pul sistemi (RipplePay) kimi ilk prototipi hazırlayıb. Sistem 2005-ci ildə istifadəyə verildi və qlobal şəbəkədə təhlükəsiz ödəniş həlləri təqdim etmək məqsədi daşıyırdı.
2012-ci ildə Fugger layihəni Jed McCaleb və Chris Larsen-ə təhvil verdi və onlar birlikdə ABŞ-də yerləşən OpenCoin texnologiya şirkətini qurdular. O andan etibarən Ripple banklar və digər maliyyə institutları üçün ödəniş həllərinə yönəlmiş protokol kimi qurulmağa başladı. 2013-cü ildə OpenCoin şirkəti Ripple Labs olaraq rebrendinq edildi və daha sonra 2015-ci ildə Ripple adını aldı.
Ripple necə fəaliyyət göstərir
XRP Ledger (XRPL)
Ripple-ın məhsulları sürətli və səmərəli tranzaksiyalar üçün yaradılmış açıq mənbəli ictimai blokçeyn olan XRPL üzərində işləyir. Bitcoin və ya Ethereum-dan fərqli olaraq, XRPL mayninq və ya steykinqə əsaslanmır. Bunun əvəzinə şəbəkə Ripple Protokolu üzrə Konsensus Alqoritmi (RCPA) adlanan unikal konsensus mexanizmindən istifadə edir.
Tranzaksiyalar müstəqil qovşaqlar şəbəkəsi tərəfindən təsdiqlənir. Təsdiqlənmiş validatorların 80%-i razılaşdıqda tranzaksiya təsdiqlənir (adətən 3–5 saniyə ərzində) və aşağı tranzaksiya ödənişləri ilə həyata keçirilir. Hər kəs validatoru işlədə bilsə də, Ripple institusional istifadə üçün etibarlı validatorlardan ibarət Unikal Qovşaq Siyahısı (UNL) təmin edir.
Ripple-ın ödəniş məhsulları
Ripple sərhədlərarası ödənişlər üçün iki əsas məhsul təqdim edir: RippleNet və On-Demand Liquidity (ODL). Onlar daha sürətli hesablaşma vaxtı, aşağı xərclər və artırılmış şəffaflıq təqdim edərək SWIFT kimi ənənəvi ödəniş sistemlərini təkmilləşdirmək üçün yaradılıb.
RippleNet
RippleNet, Ripple-ın qlobal ödəniş şəbəkəsidir. O, ənənəvi bank modeli olan nostro/vostro hesablarına müasir alternativ kimi çıxış edir və maliyyə institutlarına beynəlxalq ödənişləri real vaxt rejimində izləmək və həll etmək imkanı verir.
RippleNet tərəfdaşlarla sadə API-lər vasitəsilə əlaqə qurur və buludda yerləşdirilir, bu isə texniki mürəkkəbliyi azaldır. Ripple sistemin saxlanılması, yenilənməsi və təhlükəsizliyini təmin edir, bu da institutların şəbəkəyə qoşulmasını və işləməsini asanlaşdırır.
On-Demand Liquidity (ODL)
ODL Ripple-in likvidlik həllidir və fərqli valyutalarda əvvəlcədən maliyyələşdirilmiş hesabların ehtiyacını aradan qaldırmaq üçün XRP-dən istifadə edir. Təyinat ölkələrində xarici valyuta saxlamaq əvəzinə institutlar ödənişləri tələb olunduqda XRP vasitəsilə həll edə bilərlər.
Məsələn, Yaponiyadan Hindistana transfer Yapon yenini XRP-yə konvertasiya edə, XRPL vasitəsilə göndərə və qəbul edən tərəfdə Hindistan Rupisinə konvertasiya edə bilər. Proses adətən bir neçə saniyə çəkir və göndərənin və ya alıcının birbaşa XRP saxlamasını tələb etmir. Bu, kapital xərclərini azaldır, səmərəliliyi artırır və 24/7 ödənişlərin həyata keçirilməsinə imkan verir.
XRP tokeni
XRP tokeni XRP Ledger-in yerli aktividir. Bu token Ripple-ın infrastrukturu və geniş XRPL ekosistemində müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur, məsələn:
Körpü valyutası: XRP müxtəlif fiat valyutaları arasında körpü kimi istifadə oluna bilər və əvvəlcədən maliyyələşdirilmiş hesablar olmadan sürətli və ucuz sərhədlərarası tranzaksiyalara imkan verir.
Tranzaksiya ödənişləri: hər tranzaksiyanın icrası üçün kiçik miqdarda XRP tələb olunur, bu da spamın qarşısını alır və şəbəkə performansını qoruyur.
Likvidliyin təmin edilməsi: XRP XRPL-in daxili mərkəzdənkənar mübadiləsi (DEX), avtomatlaşdırılmış marketmeykerlər (AMM-lər) və çarpaz zəncir treydinq sistemlərində istifadə olunur.
Girov və əmanət: eminentlər XRPL-in yerli əmanət xüsusiyyətindən istifadə edərək təhlükəsiz, vaxt əsaslı və ya şərti transferlər yarada bilərlər və bunlar da zəncirdə maliyyə tətbiqləri üçün istifadə olunur.
İşə salma və paylama
XRP tokeni 2012-ci ildə işə salındı və başlanğıcda ümumi tədarükü 100 milyard token idi. Mayninq və steykinq yoxdur və ümumi tədarük sabitdir.
Başlanğıcda şəbəkənin inkişafını və qəbulunu dəstəkləmək üçün Ripple Labs-a 80 milyard XRP tokeni ayrıldı, qalan 20 milyard token isə layihənin təsisçiləri və ilkin töhfə verənlər arasında paylandı.
2017-ci ildə Ripple proqnozlaşdırıla bilən və şəffaf tədarük idarəetməsini təmin etmək üçün 55 milyard XRP-ni zəncirdaxili əmanətdə saxladı. Bu əmanətlər ayda 1 milyarda qədər XRP buraxır və istifadə olunmamış miqdar cədvəlin sonuna keçir.
2025-ci ilin avqust ayındakı vəziyyətə əsasən, təxminən 35,6 milyard XRP əmanət olaraq saxlanır. Bütün buraxılışlar XRP Ledger-in daxili protokol qaydaları ilə həyata keçirilir, bu da prosesi tam avtomatlaşdırılmış və şəffaf hala gətirir.
Tənzimləmə çətinlikləri
Ripple 2020-ci ildən bəri ABŞ Qiymətli Kağızlar və Birja Komissiyası (SEC) ilə hüquqi mübarizə aparır. Çünki SEC Ripple-ın XRP-ni qeydə alınmamış qiymətli kağız kimi satdığını iddia etmişdi. Məhkəmə prosesi XRP üçün böyük qeyri-müəyyənlik yaratdı və bəzi birjalar həmin dövrdə tokeni siyahıdan çıxardı. 2023-cü ildə ABŞ hakimi qərar verdi ki, XRP ictimai birjalarda ticarət olunduqda qiymətli kağız deyildi, lakin Ripple-ın institusional investorlara satışları qiymətli kağızlar ilə bağlı qanunları pozub.
Daha sonra SEC-in müraciəti rədd edildi və Ripple-ın rəhbərlərinə qarşı irəli sürülən ittihamlar ləğv olundu. Ripple-a 125 milyon dollar cərimə ödəmək cəzası verildi və bu da SEC-in əvvəlcə tələb etdiyi 2 milyard dollardan xeyli azdır. Hər iki tərəf müraciətlərinə son qoymağa razılaşdı və beləliklə iş yekunlaşdırıldı. Bu qərar kriptovalyuta tənzimləməsində mühüm presedentə çevrildi və XRP kimi rəqəmsal aktivlərin ABŞ qanunvericiliyi çərçivəsində necə qiymətləndirildiyini formalaşdırmağa kömək etdi.
Yekun qeydlər
Ripple və XRP blokçeyn texnologiyasının sərhədlərarası ödənişlərin və likvidlik idarəsinin səmərəliliyini artırmağa yönəlmiş praktiki tətbiqini təmsil edir. XRP Ledger üzərində qurulmuş Ripple məhsulları ənənəvi sistemlərlə müqayisədə daha sürətli hesablaşma vaxtı, daha aşağı xərclər və daha yüksək səmərəlilik təqdim etməyi hədəfləyir.
XRP Ledger-in yerli aktivi olan XRP bu tranzaksiyaların həyata keçirilməsində funksional rol oynayır və körpü valyutası, komissiya tokeni və zəncirdaxili likvidlik mənbəyi kimi xidmət edir. Layihə tənzimləyici çətinliklərlə, xüsusən də SEC məhkəmə işi ilə üzləşsə də, o, qlobal miqyasda fəaliyyətini davam etdirir və XRPL ekosisteminin inkişafına töhfə verməyə davam edir.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
İmtina: bu məzmun heç bir formada təmsil və ya zəmanət olmadan yalnız ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədləri üçün "olduğu kimi" təqdim edilir. O, maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməli və hər hansı xüsusi məhsul və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımamalıdır. Müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən özünüz məsləhət almalısınız. Bu məqalədə adı çəkilən məhsullar regionunuzda əlçatan olmaya bilər. Məqaləyə üçüncü tərəf müəllif tərəfindən töhfə verildikdə nəzərə alın ki, ifadə edilmiş bu baxışlar üçüncü tərəf müəllifə aiddir və Binance Akademiyasının mövqeyini əks etdirmir. Əlavə təfərrüatlar üçün tam imtina mətnini oxuyun. Rəqəmsal aktivlərin qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri artıb-azala və investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya ilə bağlı qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Akademiyası baş verə biləcək hər hansı itkiyə görə məsuliyyət daşımır. Bu material maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə nəzər salın.