Chỉ số Laspeyres
Chỉ số Laspeyres là một công cụ được sử dụng trong kinh tế học để theo dõi những thay đổi trong chi phí của một giỏ hàng hóa và dịch vụ cố định. Chỉ số này giúp chúng ta hiểu giá cả tăng hoặc giảm theo thời gian như thế nào cũng như cái nhìn toàn cảnh về tình trạng
lạm phát hoặc giảm phát. Chỉ số Laspeyres thường được sử dụng để tính toán chỉ số giá tiêu dùng (
CPI), vốn dùng để theo dõi chi phí sinh hoạt.
Chỉ số Laspeyres sử dụng một tập hợp các loại hàng hóa và dịch vụ từ một khoảng thời gian cơ sở (thời gian bắt đầu cụ thể). Những hàng hóa, dịch vụ này có số lượng và giá cả được ghi nhận tại thời gian cơ sở. Sau đó, chỉ số này so sánh chi phí của các mặt hàng tương tự trong khoảng thời gian sau, cùng số lượng nhưng giá được cập nhật.
Công thức
Công thức cho chỉ số Laspeyres là:
Chỉ số Laspeyres = ∑(Pt⋅Q0) / ∑(P0⋅Q0) * 100, trong đó:
∑ cho biết tổng các mặt hàng đứng sau nó.
Pt là giá của một hàng hóa hoặc dịch vụ trong thời gian hiện tại.
P0 là giá của một hàng hóa hoặc dịch vụ trong thời gian cơ sở.
Q0 là số lượng hàng hóa hoặc dịch vụ trong thời gian cơ sở.
Cách diễn giải
Chỉ số Laspeyres lớn hơn 100 cho thấy chi phí của giỏ hàng hóa và dịch vụ đã tăng so với thời gian cơ sở.
Chỉ số Laspeyres thấp hơn 100 cho thấy chi phí của giỏ hàng hóa và dịch vụ đã giảm so với thời gian cơ sở.
Chỉ số Laspeyres bằng 100 cho thấy chi phí của giỏ hàng hóa và dịch vụ vẫn giữ nguyên kể so với thời gian cơ sở.
Ví dụ
Hãy xem xét một ví dụ đơn giản với một giỏ chứa hai mặt hàng: táo và bánh mì.
Hãy tưởng tượng rằng trong thời gian cơ sở:
Trong thời gian hiện tại, giá cả có thay đổi:
10 quả táo có giá 1,50 USD mỗi quả.
5 ổ bánh mì có giá 2,50 USD mỗi ổ.
Bây giờ, hãy tính chi phí của giỏ trong thời gian cơ sở và thời gian hiện tại:
Chi phí trong thời gian cơ sở = (10 1) + (5 2) = 10 + 10 = 20
Chi phí kỳ hiện tại = (10 1,50) + (5 2,50) = 15 + 12,5 = 27,5
Sau đó, tính chỉ số Laspeyres:
Chỉ số Laspeyres = (27,5 / 20) * 100 = 137,5
Trong ví dụ của chúng tôi, chỉ số Laspeyres bằng 137,5 cho thấy chi phí của giỏ hàng hóa đã tăng 37,5% so với thời gian cơ sở.
Mặc dù chỉ số Laspeyres thường được sử dụng cho các hàng hóa và dịch vụ thường nhật nhưng nó cũng có thể áp dụng cho
thị trường tiền mã hóa. Tiền mã hóa là tài sản kỹ thuật số có giá trị biến động nên cần phải theo dõi sự thay đổi giá của chúng theo thời gian.
Ứng dụng
Để sử dụng chỉ số Laspeyres trong lĩnh vực tiền mã hóa, bạn có thể chọn một rổ các loại tiền mã hóa. Ví dụ: bạn có thể chọn
bitcoin,
ether và
solana. Ghi lại số lượng và giá của từng đồng tiền tại thời gian cơ sở. Theo thời gian, bạn sẽ cập nhật giá của chúng trong khi vẫn giữ nguyên số lượng ban đầu (được ghi nhận tại thời gian cơ sở).
Quyền lợi
Sử dụng chỉ số Laspeyres trong lĩnh vực tiền mã hóa có thể giúp các nhà đầu tư nắm được giá trị tổng thể của một nhóm tiền mã hóa đang thay đổi như thế nào. Điều này có thể hữu ích cho những người quản lý danh mục đầu tư tiền mã hóa
đa dạng, vì chỉ số này cho thấy tác động tổng hợp của sự thay đổi giá đối với tài sản.
Bằng cách giữ số lượng hàng hóa và dịch vụ cố định và chỉ cập nhật giá của chúng, chỉ số Laspeyres có thể cung cấp một bức tranh toàn cảnh về tình trạng lạm phát hoặc giảm phát. Mặc dù thường được sử dụng cho các hàng hóa và dịch vụ thường nhật, chỉ số Laspeyres cũng có thể dùng để theo dõi những thay đổi về giá tiền mã hóa.