Tóm lược
Ethereum 2.0 là bản nâng cấp được chờ đợi từ lâu của mạng Ethereum (ETH), hứa hẹn sẽ cải thiện đáng kể chức năng và trải nghiệm của toàn bộ mạng. Một số nâng cấp đáng chú ý bao gồm sự thay đổi cơ chế đồng thuận sang Proof of Stake (PoS), các chuỗi phân đoạn và một blockchain mới ở lõi được gọi là chuỗi beacon. Tất cả những điều này và nhiều nâng cấp nữa dự kiến sẽ được thực hiện theo từng giai đoạn thông qua một lộ trình được lên kế hoạch cẩn thận.
Nhưng đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Với việc Ethereum là một trong những loại tiền mã hóa phổ biến nhất trên hành tinh, việc tìm hiểu Ethereum 2.0 thực sự là gì và nó sẽ ảnh hưởng như thế nào đến toàn bộ lĩnh vực tiền mã hóa vô cùng quan trọng.
Giới thiệu
Kể từ khi có sự xuất hiện của Ethereum, sự phát triển của các công nghệ mới dưới dạng các ứng dụng phi tập trung (DApp) và các blockchain khác đã mở rộng rất nhiều. Quan trọng hơn, nhiều ứng dụng và công nghệ này đã được xây dựng và triển khai trên mạng Ethereum. Hãy nghĩ đến một số đổi mới lớn nhất của lĩnh vực Tài chính phi tập trung (DeFi) – một lượng đáng kể các dự án này đang hoạt động trên Ethereum.
Thật không may, các vấn đề về khả năng mở rộng bắt đầu xuất hiện. Khi số lượng giao dịch tăng lên trên mạng Ethereum, chi phí thực hiện các giao dịch này (được thanh toán bằng gas) cũng tăng theo. Nếu Ethereum được cho là nền tảng mở ra Internet thế hệ thứ hai, thì nó cũng phải hợp lý về mặt kinh tế. Nếu không, nó sẽ trở nên phi thực tế khi sử dụng.
Đó là lý do Ethereum 2.0 xuất hiện. Các nâng cấp được đề xuất cho mạng Ethereum 2.0 được cho là sẽ giải quyết phần lớn vấn đề về khả năng mở rộng. Những cải tiến này sẽ tạo ra sự tương phản với phiên bản Ethereum hiện tại và tất cả sẽ được triển khai theo một lộ trình được lên kế hoạch cẩn thận.
Ethereum 2.0 là gì?
Ethereum 2.0 (hay còn gọi là Eth2 hoặc "Serenity") là bản nâng cấp được chờ đợi từ lâu với mạng Ethereum, hứa hẹn cải thiện khả năng mở rộng của mạng. Thông qua việc thực hiện một số cải tiến, tốc độ, hiệu quả và khả năng mở rộng của mạng sẽ được cải thiện mà không phải hy sinh tính bảo mật và phân quyền.
Phiên bản này của Ethereum đã luôn được phát triển, nhưng phải mất một vài năm để ra mắt. Lý do chính cho điều này là việc mở rộng quy mô blockchain theo một cách an toàn và phi tập trung vốn là một nhiệm vụ đầy thách thức.
Rất may, Ethereum 2.0 đã giải quyết vấn đề này thông qua việc triển khai một số tính năng rất quan trọng. Những tính năng mới này tạo ra những khác biệt chính giữa Ethereum mà chúng ta đã biết và Ethereum mới mà chúng ta đang mong đợi.
Sự khác biệt giữa Ethereum và Ethereum 2.0
Khác biệt lớn nhất giữa Ethereum và Ethereum 2.0 liên quan đến việc sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS), chuỗi phân đoạn (shard chain) và chuỗi beacon. Chúng ta hãy xem xét những khác biệt này một cách chi tiết hơn.
Proof of stake
Proof of Work (PoW) là cơ chế đồng thuận của Ethereum (và nhiều blockchain khác) để giữ cho mạng an toàn và cập nhật bằng cách thưởng cho những thợ đào vì đã tạo và xác thực các khối trên blockchain. Thật không may, PoW không thể mở rộng vì khi blockchain phát triển, nó đòi hỏi lượng sức mạnh tính toán ngày càng tăng.
Proof of Stake (PoS) giải quyết vấn đề này bằng cách thay thế sức mạnh tính toán bằng cơ chế “bỏ vốn vào trò chơi”. Điều đó có nghĩa là, miễn là bạn có tối thiểu 32 ETH, bạn có thể cam kết (tức là stake), trở thành một trình xác thực và được thanh toán bằng cách xác nhận các giao dịch. Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về cách hoạt động của PoS và hoạt động stake, hãy đọc thêm bài viết Proof of Stake (PoS) Là Gì?.
Sharding
Bất kỳ ai muốn truy cập vào mạng Ethereum đều phải thông qua một node. Mỗi node lưu trữ một bản sao của toàn bộ mạng, có nghĩa là node phải tải xuống, tính toán, lưu trữ và xử lý mọi giao dịch kể từ khi Ethereum bắt đầu tồn tại. Điều này làm mọi thứ chậm lại.
Chuỗi phân đoạn cũng giống như bất kỳ blockchain nào khác, ngoại trừ việc chúng chỉ chứa các tập con cụ thể của toàn bộ blockchain. Điều này hỗ trợ cho các node vì chúng chỉ phải quản lý một phần hoặc một phân đoạn của mạng Ethereum. Điều này giúp tăng thông lượng giao dịch và năng lực tổng thể của Ethereum.
Chuỗi beacon
Với các chuỗi phân đoạn hoạt động song song, cần một thứ để đảm bảo rằng tất cả chúng luôn đồng bộ với nhau. Chuỗi beacon sẽ giải quyết vấn đề này bằng cách cung cấp sự đồng thuận cho tất cả các chuỗi phân đoạn đang chạy song song.
Chuỗi beacon là một blockchain hoàn toàn mới đóng vai trò trung tâm trong Ethereum 2.0. Nếu không có nó, việc chia sẻ thông tin giữa các phân đoạn sẽ không thể được thực hiện và khả năng mở rộng sẽ không tồn tại. Vì lý do này, người ta đã tuyên bố rằng nó sẽ là tính năng đầu tiên xuất hiện khi chuyển sang Ethereum 2.0.
Tiến trình phát triển Ethereum 2.0
Tất cả các triển khai Ethereum 2.0 sẽ không diễn ra và hoàn thành cùng một lúc. Thay vào đó, nó sẽ được phát hành theo ba giai đoạn, mỗi giai đoạn đi kèm với các tính năng riêng biệt để đảm bảo sự thành công của blockchain Ethereum mới.
Giai đoạn 0
Giai đoạn đầu tiên, hoặc giai đoạn 0, sẽ dành riêng cho việc phát hành chuỗi beacon - vì nó là trung tâm chức năng của chuỗi phân đoạn. Khi chưa có chuỗi phân đoạn, chuỗi beacon sẽ bắt đầu chấp nhận các trình xác thực (tức là người tham gia stake) thông qua một hợp đồng ký gửi một chiều.
Điều quan trọng cần lưu ý là tất cả những trình xác thực đã đăng ký stake vào ETH của họ sẽ không thể “ngưng stake” cho đến khi các chuỗi phân đoạn đã được triển khai đầy đủ. Điều đó có nghĩa là ETH đến từ các trình xác thực sẽ bị khóa cho đến giai đoạn tiếp theo.
Chuỗi Beacon đã được ra mắt vào ngày 01/12/2020 và đã chạy song song với mạng chính. Sau khi ra mắt, chuỗi Beacon không xử lý các giao dịch trên mạng chính. Thay vào đó, nó đã chạy song song, đạt sự đồng thuận về các trình xác thực đang hoạt động và số dư tài khoản của họ.
Phase 1/1.5,
Giai đoạn tiếp theo thực chất là sự pha trộn của hai giai đoạn: giai đoạn 1 và giai đoạn 1.5. Giai đoạn 1 đã giới thiệu các chuỗi phân đoạn, cho phép các trình xác thực tạo các khối trên blockchain thông qua PoS. Giai đoạn 1.5 là khi mạng chính của Ethereum sẽ chính thức giới thiệu các chuỗi phân đoạn và bắt đầu chuyển đổi từ PoW sang PoS.
Giai đoạn 1/1.5 bắt đầu được triển khai vào năm 2021.
Sự hợp nhất
Sự Hợp nhất (The merge) là một bước quan trọng đối với Ethereum 2.0 và là kết thúc của quá trình chuyển đổi khỏi PoW. Sự hợp nhất sẽ chuyển đổi cơ chế đồng thuận PoW thành cơ chế PoS trên Ethereum.
Hợp nhất liên quan đến việc chuyển giao thức mạng chính Ethereum hiện tại sang chuỗi Beacon. Đây là một thay đổi lớn vì giờ đây các giao dịch Ethereum sẽ được thực hiện trên mạng mới sử dụng PoS. Các token ETH mới sẽ được đúc bởi các node có tham gia stake một lượng hợp lý các token ether vào một bể, tham gia bảo mật mạng và xác thực các giao dịch.
Sự hợp nhất không giống như một hard fork sẽ dẫn đến hai phiên bản khác nhau của blockchain. Ethereum sẽ tiếp tục là một blockchain duy nhất và tất cả lịch sử giao dịch của người dùng sẽ được hợp nhất. Tất cả lịch sử giao dịch hiện có được lưu trữ trên mạng chính sẽ không bị mất; do đó người dùng không cần thực hiện bất kỳ hành động nào để bảo vệ tài sản của mình.
Giai đoạn 2
Giai đoạn cuối cùng sẽ là giai đoạn 2, đó là khi Ethereum 2.0 sẽ hỗ trợ các phân đoạn được hình thành đầy đủ và trở thành mạng Ethereum chính thức. Chuỗi phân đoạn cũng sẽ cho phép các hợp đồng thông minh hoạt động, giúp các nhà phát triển DApp và các công nghệ khác tích hợp liền mạch với Ethereum 2.0.
Giai đoạn 2 dự kiến sẽ được triển khai sau sự hợp nhất hoặc muộn hơn.
Tổng kết
Có nhiều lý do để nói Ethereum 2.0 là một bản nâng cấp quan trọng đối với mạng Ethereum, trong đó đặc biệt là khả năng mở rộng. Nếu không có các tính năng mới của PoS, chuỗi phân đoạn và chuỗi Beacon, Ethereum đến cuối cùng có thể trở nên không bền vững và không còn là nền tảng hợp đồng thông minh hàng đầu trong hệ sinh thái tiền mã hóa.
Việc triển khai Eth2 sẽ mất một khoảng thời gian và thậm chí có thể lâu hơn dự kiến. Tin tốt là các bản cập nhật đã được tiến hành thuận lợi và các nhà phát triển Ethereum đang theo dõi những tiến triển đó.