SushiSwap Nedir ve Nasıl Çalışır?

Kısa Özet

DeFi, tek boynuzlu atların ve sushi karikatürlerinin likidite savaşında karşı karşıya geldiği tek yerdir. Uniswap, Ethereum üzerinde token takas etmek için en başarılı DeFi protokollerinden biridir. Kodu açık kaynaklı ve herkes tarafından çatallanabilir şekilde tasarlayan ve tutkulu geliştiricilerden oluşan küçük bir ekip tarafından yaratılmıştır. SushiSwap tam da bunu yaptı!

Sushiswap, Uniswap'tan çatallanmanın yanı sıra iştah açıcı SUSHI tokenini de çıkarmıştır. SUSHI, token sahiplerine protokol üzerinde kontrol ve komisyon getirilerinden pay alma hakkı tanır. Haydi, bu SUSHI'lere nasıl ulaşabileceğinizden bahsedelim!

Giriş

Merkeziyetsiz Finans (DeFi) dünyasının gelişmesiyle gitgide daha fazla yeni finans platformu da ortaya çıkıyor. Yatırımcıların para kazanmak için flaş krediler ve yield farming (likidite madenciliği) gibi yeni kavramlardan nasıl faydalandığına şahit oluyoruz.

Uniswap da en yüksek işlem hacmine sahip, en temel DeFi protokollerinden biri olarak yerini sağlamlaştırdı. Fakat merkeziyetsiz bir yaklaşıma sahip olması ve akıllı sözleşmelere büyük oranda dayanmasına rağmen geliştirmelerin yönü söz konusu olduğunda Uniswap'ta kullanıcılara pek söz hakkı tanınmıyor.

Bu alandaki yeni projelerden biri olan SushiSwap, bunu değiştirmeyi vaat ediyor. Kullanıma sunulmasının ardından yalnızca birkaç gün içinde protokole 1 milyar doların üzerinde değerin kilitlenmiş olması ise birçok kişinin bu değişimle ilgilendiğini gösteriyor. Bu makalemizde, Uniswap'tan çatallanarak kripto dünyasında fırtınalar estiren SushiSwap'tan bahsedeceğiz.

SushiSwap Nedir?

SushiSwap, Eylül 2020'de gerçek kimliği bilinmeyen geliştiriciler Chef Nomi ve 0xMaki tarafından kullanıma sunulmuştur. Ethereum blockchaini üzerindeki en popüler Merkeziyetsiz Uygulamalardan (DApp) biridir. SushiSwap, merkeziyetsiz borsa (DEX) protokolü için otomatik piyasa yapıcı (AMM) modelini kullanır. Diğer bir deyişle, SushiSwap'ta bir emir defteri bulunmamaktadır. Bunun yerine kriptoların alım ve satımı, akıllı sözleşmelerle gerçekleştirilir.

SushiSwap, Uniswap'tan çatallanarak yola çıkmıştır. Temelini oluşturmak için Uniswap'ın kodunu kullanmış fakat ödüllerin SUSHI token olarak dağıtılması gibi bazı belirgin değişiklikler de yapmıştır. SushiSwap'taki likidite sağlayıcılar, protokolün yönetişim tokeni de olan yerel tokeni SUSHI ile ödüllendirilir. Uniswap'tan (UNI) farklı olarak SUSHI sahipleri, likidite sağlamayı bıraktıktan sonra bile ödüller kazanmaya devam edebilir.

SushiSwap, piyasa ilk çıktığında yüksek getirilere sahip ekstra SUSHI ödülleri sunarak likidite sağlayıcılarını Uniswap'taki likidite havuzu (LP) tokenlerini stake etmeye teşvik etmiştir. SushiSwap, bir hafta içinde 1 milyar USD'nin üzerinde likiditeyi kendisine çekmiş ve platformda kilitlenen toplam değer 150 milyon USD'yi aşmıştır. Stake edilen LP tokenleri iki hafta sonra Uniswap'tan SushiSwap'a taşınmıştır. Bu da SushiSwap'ta stake edilen tüm Uniswap LP tokenlerinin, temsil ettikleri tokenler karşılığında Uniswap'tan geri alındığı anlamına gelir. Bu tokenlerle SushiSwap'ta yeni likidite havuzları da yaratılmış, böylece SushiSwap borsası kurulmuştur.

2021'in ikinci çeyreğinde SushiSwap ekosistemi, son yeniliği olarak Shoyu adında bir benzersiz token (NFT) platformunu duyurmuştur. Bu platformu kurma fikri, aslında kullanımı kolay bir NFT platformu olarak Shoyu'nun yaratılması önerisini ortaya koyan bir SUSHI yönetişim üyesinden gelmiştir. Shoyu, günümüzün NFT pazar yerlerinde karşılaşılan sınırlı dosya formatı seçeneği, sınırlı görüntü boyutu ve Ethereum'daki yüksek işlem ücretleri gibi sorunların üstesinden gelmeyi amaçlar.

SUSHI nedir?

SUSHI, SushiSwap'ın yerel tokenidir. SushiSwap'taki likidite sağlayıcılara likidite madenciliği aracılığıyla dağıtılmış bir ERC-20 tokendir. SUSHI'nin maksimum arzı 250 milyon tokendir. SUSHI arzı, blok hızına bağlıdır. Kasım 2021 itibarıyla blok başında 100 token olarak yaratılmaktadır ve dolaşımdaki arz 127 milyon tokenle toplam arzın yaklaşık %50'sine ulaşmıştır.

SUSHI, token sahiplerine yönetişim hakları ve protokole ödenen ücretlerin bir kısmını sunar. Basitçe ifade edersek, protokolün sahibinin SUSHI topluluğu olduğunu söylemek mümkündür. Peki, bu durum neden bu kadar ilgi çekmiştir? Çünkü topluluk yönetişimi, DeFi'nin bakış açısıyla yakından ilişkilidir. Likidite madenciliğinin (yield farming) token dağıtımı için geçerli bir yöntem olarak gitgide daha fazla kullanılması, birçok yeni tokenin piyasaya sürülmesine neden olmuştur.

Bu adil token lansmanı modelleri, koşulları herkes için eşit kılmayı amaçlar. Bu modelde çoğu zaman ön madencilik yapılmaz, kuruculara özel bir pay ayrılmaz ve her bir kullanıcının sunduğu fon miktarına göre eşit bir dağıtım gerçekleştirilir. Dağıtılan tokenler, token sahiplerine çoğu zaman yönetişim hakları da sunar.

Peki, token sahipleri bu yönetişim haklarıyla ne yapabilir? SushiSwap'ta herkes bir SushiSwap Geliştirme Önerisi (SIP) sunabilir ve daha sonra bu öneriler SUSHI sahipleri tarafından oylanır. Bunlar, SushiSwap protokolüne yönelik küçük hatta büyük değişiklik önerileri olabilir. SushiSwap'ın geliştirilmesi, Uniswap'taki gibi daha geleneksel bir ekibin yerine SUSHI token sahiplerinin elindedir.

Güçlü bir topluluk, tüm token projeleri için önemli bir güç kaynağı olabilir fakat bu durum özellikle de bir DeFi protokolü için çok daha geçerlidir. Örneğin MISO, yani Minimal İlk SushiSwap Arzı, bir yönetişim önerisine dayanan bir üründür. SushiSwap ekosistemindeki bir token çıkarma platformudur ve SUSHI toplululuğunun beklentilerini karşılayacak şekilde düzenlenmiştir. MISO, kişi ve toplulukların SushiSwap platformu aracılığıyla yeni proje tokenlerini çıkarmalarına imkan tanır.

SushiSwap nasıl çalışır?

Daha önce de bahsettiğimiz gibi SushiSwap, merkeziyetsiz bir borsa olarak faaliyet gösteren bir otomatik piyasa yapıcıdır (AMM). Bir emir defteri ya da merkezi bir otorite yoktur. SushiSwap'ta kripto para alım satımı, likidite havuzlarındaki akıllı sözleşmeler aracılığıyla yapılır. Likidite havuzu, SushiSwap kullanıcılarının kripto varlıklarını kilitleyerek likidite sağlayıcısı (LP) oldukları yerdir. İsteyen herkes SushiSwap'ta likidite sağlayıcı olabilir ve havuzdaki payıyla orantılı olarak ödüller kazanabilir. Bunun için havuza eşit değerde iki token yatırmak gereklidir. Havuzlar, kullanıcıların token almak ve satmak için kullanabileceği bir piyasa gibi hareket eder. DEX protokollerinde AMM'in nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi edinmek için Uniswap makalemizi okuyabilirsiniz.

Diğer DEX protokollerine benzer şekilde SushiSwap'ta da ERC-20 tokenlerini takas edebilirsiniz. Örneğin, USDT ve BUSD gibi sabit coinlerle bitcoin (BTC) ve ether (ETH) gibi kripto paraları takas edebilirsiniz. Bunun yanı sıra, pasif getiri elde etmenize imkan tanıyan sushi temalı farklı işlevlerden faydalanabilirsiniz. Örneğin, SushiBar'da SUSHI stake ederek xSUSHI alabilirsiniz. Stake edilen xSUSHI'ler, sahiplerine tüm likidite havuzlarındaki tüm işlemlerden ücretlerin %0,05'ini kazanma şansı sunar. Shoyu'nun kullanıma sunulmasının ardından tokenlerini xSUSHI için stake eden SUSHI sahipleri, NFT pazar yerindeki tüm NFT alım satım işlemlerinin %2,5'ini almaya da hak kazanacaktır.

BentoBox, SushiSwap'ta ödül kazanmaya yönelik bir diğer özelliktir. Kullanıcıların, SushiSwap üzerinde getiri kazandıran mevcut tüm araçlardan faydalanmasına imkan tanıyan yenilikçi bir kasadır. Varlıklarınızı BentoBox'a yatırdığınızda, SushiBar'da staking yapmanın yanı sıra başka kullanıcılara borç vererek de otomatik olarak getiri elde edebilirsiniz. Aynı zamanda, xSUSHI sahipleri BentoBox'ta alınan işlem ücretlerinden de ödüller kazanabilir.

Uniswap ve SushiSwap kıyaslaması

Kriptonun açık kaynaklı olma ruhuna dayandığı herkes tarafından bilinen bir gerçektir. Birçok kişi Bitcoin'in ve sayıları gitgide artan, izne dayalı olmayan protokollerin, yazılım formundaki yeni bir tür kamu malı olarak hareket ettiğini düşünür. Bu projeler, oldukça kolay bir şekilde kopyalanabildikleri ve küçük değişikliklerle tekrar kullanıma sunulabildikleri için benzer projeler arasında rekabet görülmesi son derece doğaldır. Fakat bu durumun, en nihayetinde nihai kullanıcı için en iyi ürünlerin ortaya çıkmasına neden olduğunu varsayabiliriz.

DeFi dünyasının birçok önemli ilerlemeyi Uniswap ekibine borçlu olduğu şüphe götürmez. Fakat hem Uniswap hem de SushiSwap'ın (ya da diğer çatallanmaların) daha da geliştiği bir gelecek de görebiliriz. Uniswap, AMM dünyasında inovasyonun öncüsü olarak kalabilir ve SushiSwap da topluluğun görmek istediği özelliklere daha fazla odaklanan bir alternatif sunabilir.

Bununla birlikte, likiditenin benzer protokoller arasında bölünmesi ideal bir durum değildir. Uniswap makalemizi okuduysanız, havuzlarda ne kadar fazla likidite olursa AMM'lerin de o kadar iyi çalıştığını biliyorsunuzdur. DeFi'deki likiditenin büyük kısmının farklı AMM protokolleri arasında bölünmesi, son kullanıcı için daha kötü bir deneyime neden olabilir.

SushiSwap için nasıl likidite sağlanır?

Tokenlerinizi SUSHI kazanmak için stake etmeye karar verdiyseniz ilk adım bu tokenlerden edinmek olacaktır. Staking yapmak için kripto paraları Binance gibi bir merkezi kripto borsasından ya da Uniswap ve 1inch gibi merkeziyetsiz bir borsadan alabilirsiniz.

Biz bu örnekte BNB-ETH için likidite sunacağız, fakat siz istediğiniz başka bir çifti kullanarak da rehberimizi takip edebilirsiniz (tabi ki LP tokenlerin SushiSwap'ta kullanılabilir olması şartıyla).

1. Sushi'ye gidin ve SushiSwap'a girmek için [Enter App] seçeneğine tıklayın.

2. Üst bölümdeki gezinti çubuğundan [Pool] ögesini seçin. Başlamak için cüzdanınızı bağlamanız gerekecektir. Binance Wallet, MetaMask, WalletConnect ya da desteklenen diğer herhangi bir Ethereum cüzdanını kullanabilirsiniz. Bu örnekte Binance Wallet'ı kullanacağız.

3. [Binance]'e tıkladıktan sonra karşınıza bir açılır pencere çıkacaktır. Cüzdanınızın kilidini açmak için şifrenizi girin ya da bir cüzdanınız yoksa [Create a new wallet] seçeneğine tıklayın.

4. [Connect] ögesine tıklayın.

5. Tekrar SushiSwap havuzuna yönlendirileceksiniz. Likidite eklemek için [Add] tuşuna tıklayın.

6. Likidite sunmayı istediğiniz kripto para çiftini bulmak için [Select a token] tuşuna tıklayın. Daha sonra, tokenlerden biri için tutarı girin (örn. 1 BNB). Sistem, diğer tokenden ne kadar gerektiğini otomatik olarak hesaplayacaktır.

Havuzdaki payınızı da alt tarafta görmeniz mümkündür. Onaylamak için [Approve ETH] tuşuna tıklayın.

7. İşlem bilgilerini ve bu işlem için gas ücretini görebileceğiniz başka bir açılır pencere karşınıza çıkacaktır. Onaylamak için [Confirm] ya da düzenleme yapmak için [Reject] seçeneğine tıklayın.

8. [Confirm Adding Liquidity] seçeneğine ve daha sonra da BNB-ETH havuzuna likidite eklemek için [Confirm Supply] tuşuna tıklayın.

Not: Geçici kayıp nedeniyle havuzdan çıkarken alacağınız tokenlerin dağılımı, havuza girerken yatırdığınızdan farklı olabilir. Likidite eklemeden önce riskleri anladığınızdan lütfen emin olun.

9. Cüzdanınızdaki açılır pencereden işlemi onaylayın.

10. BNB-ETH havuzuna başarıyla likidite eklediniz. Pozisyonunuzu ve havuzdaki payınızı görebilirsiniz. Bu da kullanıcılar BNB/ETH işlemi yaptığında, işlem ücreti ödüllerinden kazanacağınız anlamına gelir.

11. Pozisyonlarınızı idare etmek için sayfanın üst bölümünde yer alan gezinti çubuğundan [Pool] sekmesine gidin ve likidite eklemek ya da çıkarmak için pozisyonunuza tıklayın.

Cüzdanınızda biraz SLP tokeni olduğunu göreceksiniz. SLP tokenleri Sushiswap LP tokenleridir ve havuza yatırdığınız fonları temsil eder. SushiSwap'ta tüm likidite havuzlarının verdiği tokenler SLP adındadır, fakat aslında bu tokenler farklı havuzları temsil eder.

Binance'te SUSHI nasıl alınır ya da satılır?

SUSHI'yi SushiSwap'tan kazanmanın dışında Binance gibi kripto para borsalarından da satın alabilirsiniz. Diğer yandan, SushiSwap'tan kazandığınız SUSHI'leri satmak isterseniz tokenleri cüzdanınıza transfer edebilir ve Binance gibi kripto borsalarında satabilirsiniz.

1. Binance hesabınıza giriş yapın ve sayfanın üst tarafında yer alan [Al -Sat] sekmesinden klasik ya da ileri düzey alım satım sayfasını seçin.

2. Ekranın sağ tarafındaki arama çubuğuna "SUSHI" yazdığınızda mevcut alım satım çiftleri karşınıza çıkacaktır. Biz bu örnekte [SUSHI/BUSD] çiftini kullanacağız. Alım satım sayfasını açmak için [SUSHI/BUSD] çiftine tıklayın.

3. Sayfayı aşağıya kaydırarak [Spot] kutusuna gelin. Burada SUSHI alabilir ya da satabilirsiniz. Almak ya da satmak istediğiniz SUSHI miktarını girin. Daha sonra emriniz için bir emir türü seçin. Bu örnekte bir Piyasa Emri kullanacağız. Emri onaylamak için [SUSHI Al] ya da [SUSHI Sat] tuşlarına tıklayın.

SushiSwap güvenli midir?

Bir akıllı sözleşmeye fon yatırmak, denetimden geçmiş ve itibarı yüksek projelerde bile her zaman için yazılım hatası riski içerir. Kaybetmeyi göze alabileceğinizden daha yüksek bir tutarı hiçbir zaman yatırmamalı ve yatırım yapmadan önce kendi araştırmanızı yapmalısınız (DYOR). Buna ek olarak, Ethereum'daki yüksek gas ücretleri nedeniyle yatırdığınız düşük tutarlardan kar elde edebilmek için uzun süre farming yapmanız gerekebilir.

Son Söz

SushiSwap, halihazırda başarılı bir DeFi protokolü olan Uniswap'ın rekabet avantajını zorlayan heyecan verici bir deneydir. SushiSwap, UniSwap'tan çatallanmış olmasına rağmen protokolüne yeni özellikler eklemiş, özellikle de topluluk yönetişimi gibi önemli bir farka imza atmıştır. SushiSwap 2021 yılında, gelişmekte olan NFT piyasasından faydalanabilmek için yeni bir NFT platformunu da kullanıma sunacaktır.

Piyasaya çıktığı günden bu yana SushiSwap, kilitlenen toplam değer anlamında diğer birçok DeFi projesinin önüne geçmiştir ve hem popülerlik hem de kullanıcı sayısı anlamında büyümesini devam ettirebilir. SushiSwap, nihai başarısından bağımsız olarak DeFi dünyasında hiçbir ürün ya da hizmetin rakipsiz bir şekilde avantajlı konuma sahip olmadığını göstermektedir.