Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
London sərt çəngəli 2021-ci ilin avqustunda təqdim edildi və iki əsas dəyişiklik gətirdi: qaz ödənişinin olunmasında yeni bir üsul (EIP-1559) və Ethereum-un mayninq "zaman bombası"nın (EIP-3238) təxirə salınması.
Yeniləmə tranzaksiyaların göndərilməsini asanlaşdırdı və xüsusilə şəbəkənin yükləndiyi vaxtlarda bu məsələni daha da rahatlaşdırdı.
Təkmilləşdirmə 2022-ci ildə Ethereum-un rəsmi olaraq Pay sübutu (PoS) sisteminə keçməsi Merge üçün də mühüm bir baza yaratdı.
Giriş
2021-ci ilin avqustunda satışa çıxarılan Ethereum London sərt çəngəli həmin ilin əvvəlində baş tutan Berlin təkmilləşdirməsindən sonra həyata keçirildi. Ethereum-un tranzaksiya ödənişi sisteminə və blok çətinliyi cədvəlinə mühüm dəyişiklik baş verdi. Bu da şəbəkənin İş sübutundan (PoW) Pay sübutuna (PoS) son keçidinə zəmin yaratdı.
Təkmilləşdirmə o zaman mübahisəli idi, çünki o, istifadəçilərin Ethereum ilə qarşılıqlı əlaqəsi və maynerlərin necə gəlir əldə etməsi ilə bağlı dönüş nöqtəsi idi. Əvvəlcə qeyri-müəyyən olsa da, London təkmilləşdirməsi Ethereum-un PoS sisteminə keçidində əsas rol oynadı və bu, 2022-ci ilin sentyabrında Merge ilə tamamlandı.
Ethereum London təkmilləşdirməsi nələri dəyişdi?
London təkmilləşdirməsi iki vacib təkliflə bir neçə Ethereum inkişaf təklifi (EIP) təqdim edən sərt çəngəl idi:
EIP-1559: baza komissiya modeli və yandırmaq mexanizmini təqdim etməklə Ethereum-un tranzaksiya ödəniş mexanizmi yenidən işlənib.
EIP-3238: Ethereum-un (PoS) sisteminə keçidinə daha çox vaxt tanımaq üçün çətinlik bombası təxirə salındı.
Bu təkliflər şəbəkə Ethereum 2.0-a doğru irəlilədiyi üçün Ethereum-un daha geniş keçid strategiyasının bir hissəsi idi (indi ümumi olaraq Ethereum Merge və ya PoS adlanır).
EIP nədir?
Ethereum inkişaf təklifi (EIP-lər) Ethereum blokçeyni üçün yeni xüsusiyyətləri əks etdirən texniki xüsusiyyətlərdir. Tərtibatçılar Ethereum icmasının təklifləri ilə yanaşı öz təkliflərini yaradırlar. Hər kəs EIP yarada və icma təklifi qəbul etməzdən əvvəl onu müzakirəyə təqdim edə bilər.
Hər bir EIP, EIP-1-də göstərilən qaydalara əməl edir:
"EIP xüsusiyyətin qısa texniki spesifikasiyası və xüsusiyyət üçün əsaslandırma təqdim etməlidir. EIP müəllifi icma daxilində konsensusun qurulmasına və fərqli fikirlərin sənədləşdirilməsinə cavabdehdir".
EIP müəllifi, EIP-i təsdiq etməzdən əvvəl həmyaşıdların nəzərdən keçirilməsini və qaralamaları əhatə edən müəyyən bir prosesi izləməlidir. İcma təklifdən məmnun olduqdan sonra onu buraxılışa əlavə edə bilər.
EIP-1559 nədir?
EIP-1559 Ethereum şəbəkəsində istifadəçilərin qaz ödənişlərini ödəmə tərzini dəyişdirdi. EIP Ethereum-un həmtəsisçisi Vitalik Buterin və digər developer qrupu tərəfindən yaradılmışdır.
EIP-1559-dan əvvəl istifadəçilər blokda tender qiymətinə manual təklif verməli olurdu və bu da çox zaman ya həddindən artıq ödənişə, ya da ilişib qalan tranzaksiyalara səbəb olurdu. Bu sistem, xüsusilə yüksək sıxlıq dövrlərində ciddi problemlərə səbəb olurdu.
Məsələn, şəbəkə komissiyası 20 $ (USD) olarsa, tranzaksiyada bu məbləğdən aşağı hər hansı bir məbləği göndərmək mənasızdır. Bu yüksək komissiya şəbəkəni, xüsusilə yeni başlayanlar üçün daha az cəlbedici edir.
EIP-1559 hər blok üçün əsas komissiya yaradan yeni tranzaksiya qiymətləndirmə mexanizmini təklif etdi. Blokçeyn komissiyanı yandırır və bununla da ümumi ether (ETH) təklifini azaldır. Bu təsir kriptovalyuta üzərində deflyasiya təzyiqi yaradacaq.
Baza komissiya hər blok üçün şəbəkə tələbinə görə dəyişir. Əgər blokda tranzaksiya 50%-dən çox olarsa, əsas komissiya artır və əks halda azalır. Bu mexanizm blokların çoxunun yarı dolu tarazlıq səviyyəsində qalmasını təmin etməyə çalışır.
Tranzaksiyanızın daha sürətli işlənməsi üçün hələ də əlavə prioritet məsləhət əlavə edə bilərsiniz. Bununla belə, əsas komissiya mexanizmi sayəsində qaz qiymətləndirməsi pul kisəsi və mərkəzdənkənar tətbiqlərdə (Dapp) daha proqnozlaşdırıla bilən və istifadəçi dostu olmuşdur.
EIP-3238 nədir?
London sərt çəngəlində təqdim olunan EIP-3238 zamanla iş subutu mayninqini çətinləşdirmək üçün nəzərdə tutulan çətinlik bombasını təxirə saldı. Saatlı bombanın məqsədi PoW mayninqini zamanla əlverişsiz hala gətirərək şəbəkənin PoS modelinə keçidini təşviq etmək idi.
2021-ci ildə Merge hələ hazır deyildi, ona görə də developerlər bombanı təxirə salmaq və şəbəkəni çox erkən pozmamaq üçün EIP-3238 istifadə etdilər. Bu, Ethereum-a 2022-ci ilin sentyabrında Merge ilə uğurla başlayan PoS təkmilləşdirməsini yekunlaşdırmaq üçün daha çox vaxt verdi.
İndi Ethereum tam olaraq PoS ilə işlədiyinə görə çətinlik bombası artıq aktiv deyil və yalnız köhnə xüsusiyyət kimi xidmət edir.
Ethereum icmasının reaksiyası
London təkmilləşdirməsi o zaman çox müzakirələrə səbəb oldu. Maynerlər əsas komissiyanın yandırılması səbəbindən gəlir itirməkdən narahat idilər, istifadəçilər isə, ümumiyyətlə, aşağı komissiya dəyişkənliyinə sevindilər. Eyni zamanda narahatlıqlar da var idi ki, yalnız böyük mayninq əməliyyatları gəlirli qalmağa davam edəcək və bu da şəbəkədə daha çox mərkəzləşməyə səbəb olacaq.
Ethereum artıq PoS-a tam keçib, mayninq artıq şəbəkənin bir hissəsi deyil və bu narahatlıqlar keçmişdə qalıb. EIP-1559-un deflyasiya təsiri bu gün də davam edir – milyonlarla ETH komissiyaların yandırılması yolu ilə dövriyyədən daimi olaraq çıxarılıb.
London təkmilləşdirməsi istifadəçilər üçün nə demək idi?
Köhnə mexanizm Bitcoin kimi tender qiyməti ilə eyni şəkildə işləyirdi. Tranzaksiya ödənişi (və ya qaz xərcləri) üçün nə qədər çox ödəmisinizsə, tranzaksiyanızın maynerlər tərəfindən tez seçilib təsdiqlənməsi ehtimalı bir o qədər yüksəkdir. London yeniləməsindən sonra Ethereum tranzaksiyası həyata keçirərkən qaz qiymətini artıq özünüz seçməyə ehtiyac yoxdur.
Əvəzində, indi əməliyyat üçün yandırılan (yəni dövriyyədən daimi olaraq çıxarılan) əsas komissiyanı ödəyirsiniz və tranzaksiyanızın daha tez emal edilməsini istəyirsinizsə, validatorları təşviq etmək üçün əlavə olaraq könüllü şəkildə prioritet komissiya də əlavə edə bilərsiniz.
Bununla belə, əsas komissiya siz tranzaksiya təqdim etdiyiniz və bloka əlavə olunduğu vaxt arasında dəyişə bilər. Bunun qarşısını almaq üçün ödəmək istədiyiniz maksimum məbləğ kimi komissiya limiti təyin edə bilərsiniz. Əgər maynerlər tranzaksiyanızı əsas komissiyanın sizin təyin etdiyiniz komissiya limitindən aşağı olduğu bir blokda daxil edərsə, şəbəkə bu iki məbləğ arasındakı fərqi sizə qaytarır.
Yekun qeydlər
London sərt çəngəli Ethereum-un 2022-ci ildə baş tutan əsas keçidi – PoS modelinə keçid üçün zəmin yaratdı və bu gün də şəbəkənin fəaliyyətinə təsir göstərməyə davam edir. Bu, Ethereum-un daha davamlı və istifadəçi dostu platformaya doğru səyahətində əhəmiyyətli bir mərhələ idi.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
İmtina: bu məzmun heç bir formada təmsil və ya zəmanət olmadan yalnız ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədləri üçün "olduğu kimi" təqdim edilir. O, maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməli və hər hansı xüsusi məhsul və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımamalıdır. Müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən özünüz məsləhət almalısınız. Bu məqalədə adı çəkilən məhsullar regionunuzda əlçatan olmaya bilər. Məqaləyə üçüncü tərəf müəllif tərəfindən töhfə verildikdə nəzərə alın ki, ifadə edilmiş bu baxışlar üçüncü tərəf müəllifə aiddir və Binance Akademiyasının mövqeyini əks etdirmir. Əlavə təfərrüatlar üçün tam imtina mətnini oxuyun. Rəqəmsal aktivlərin qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri artıb-azala və investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya ilə bağlı qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Akademiyası baş verə biləcək hər hansı itkiyə görə məsuliyyət daşımır. Bu material maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə nəzər salın.