Tóm lược
DAO là một loại hình quản trị thường được sử dụng cho các DApp, dự án và quỹ đầu tư tiền mã hóa. Các DAO phổ biến vì tính cởi mở và phi tập trung, cũng như khả năng làm việc với các hợp đồng thông minh tự thực thi. Tạo một DAO cần một giải pháp kỹ thuật để quản lý các đề xuất và phiếu bầu của bạn. Có nhiều mã nguồn mở có sẵn mà bạn có thể sử dụng để tạo DAO.
Với cốt lõi của tiền mã hóa là phi tập trung, DAO là một mô hình quản trị phổ biến trong không gian blockchain. Sử dụng một chút kiến thức kỹ thuật và một số công cụ, bạn có thể thiết lập và chạy một DAO một cách nhanh chóng. Nhưng trước tiên, bạn nên có một kế hoạch tốt và một cộng đồng ủng hộ bạn. Hãy xem qua những điều cơ bản bạn cần và cách bạn có thể thiết lập DAO của mình.
DAO là viết tắt của
Decentralized Autonomous Organization (Tổ chức Tự trị Phi tập trung). Như tên gọi, DAO là một tổ chức được tự động hóa, hoạt động bằng code máy tính và mở với bất kỳ ai muốn tham gia (miễn là họ đáp ứng một số yêu cầu cơ bản). Tự hoạt động có nghĩa là các hợp đồng thông minh này giúp chạy phần lớn các quy trình và DAO không cần sự vận hành của con người. Một DAO được tạo ra và quản lý bởi một cộng đồng, cộng đồng này quản lý chung các quỹ và dự án của DAO.
Khái niệm DAO trở nên nổi tiếng sau khi quỹ đầu tư mạo hiểm
của Ethereum được thành lập năm 2016 lấy tên là “The DAO”. Thật không may, sau ba tuần mở bán token, dự án đã bị tấn công do lỗ hổng từ code. Các khoản tiền sau đó đã được khôi phục do một đợt hard fork. Bất chấp những thách thức ban đầu, khái niệm DAO đã được cải thiện trong những năm qua và hiện là một trong những mô hình quản trị phổ biến nhất cho các dự án Tài chính phi tập trung (DeFi).
Mỗi DAO là khác nhau, nhưng hầu hết đều tuân theo các nguyên tắc cơ bản giống nhau. Bất kỳ ai nắm giữ các token
quản trị của DAO đều có quyền biểu quyết tỷ lệ với số lượng token mà họ sở hữu. Những người nắm giữ các token này cũng có thể đưa ra đề xuất về những thay đổi trong cách DAO hoạt động.
Đối với các dự án tiền mã hóa, DAO có một số lợi thế đáng kể. Đặc biệt là mô hình dựa trên các
hợp đồng thông minh. Các đoạn code trên chuỗi làm cho các DAO ít phụ thuộc đầu vào của con người để hoạt động. Ví dụ: một đề xuất có thể được đăng trên chuỗi và tự động kích hoạt một đề xuất khác. Một đề xuất mới không bị kiểm duyệt và các phiếu bầu không thể bị gian lận về mặt kỹ thuật.
DAO là cách hữu ích để tổ chức cộng đồng, đặc biệt nếu chúng ẩn danh. Người tham gia thường không có trách nhiệm giải trình đối với danh tính thực và bạn phải tin tưởng những người mà bạn không biết. Với công nghệ đảm bảo tính toàn vẹn, một DAO cho phép cộng đồng tự tổ chức một cách hiệu quả. Tạo ra DAO cũng dễ dàng hơn so với việc tạo ra một tổ chức hoặc thực thể truyền thống, vì DAO có tính hoạt động quốc tế. Cuối cùng, DAO là một lựa chọn với chi phí thấp, mang lại khả năng tổ chức hoạt động của con người. Bạn có thể thiết lập một tài khoản miễn phí hoặc trả một khoản phí nhỏ để làm như vậy.
Hãy hiểu kỹ rằng DAO sẽ buộc bạn phải chịu trách nhiệm với các quyết định của nó. Bằng cách phi tập trung quyền lực, bạn sẽ không còn có toàn quyền kiểm soát dự án của mình. Nếu bạn quyết định bỏ qua việc ra quyết định quản trị, hầu như sẽ luôn có những hậu quả tiêu cực.
Có nhiều yếu tố, nhưng một DAO thành công phải gồm ít nhất năm điểm dưới đây:
1. Một DAO cần có một mục đích. DAO chỉ đơn giản là một cách tổ chức các dự án hoặc quỹ. Nếu không có một dự án cơ bản nào tốt và hợp lý, DAO của bạn sẽ không có gì để vận hành.
2. Một DAO cần một cơ chế bỏ phiếu. Đây là cách chính để mọi người tương tác với DAO và thực hiện các thay đổi. Có nhiều cách để làm điều này. Bạn có thể tạo cơ chế bỏ phiếu của riêng mình hoặc sử dụng nhà cung cấp bên thứ ba như chúng ta sẽ thảo luận sau. Bằng cơ chế này, sau đó bạn cũng có thể bỏ phiếu để thay đổi chính cơ chế.
3. Một DAO cần một token quản trị hoặc hệ thống chia sẻ. Làm thế nào mọi người có thể chứng minh quyền của họ đối với một ý kiến trong DAO? Token quản trị là lựa chọn phổ biến, ngoài ra còn có token tiện ích. Hệ thống cổ phiếu cũng phổ biến với các quỹ mà người dùng gửi tiền mã hóa vào DAO để đầu tư.
4. Một DAO cần một cộng đồng. Sự phi tập trung trở nên rõ ràng hơn khi có nhiều người gia nhập và tham gia vào việc quản lý DAO của bạn. Bằng cách này, quyền lực được chuyển giao cho nhiều bên liên quan hơn.
5. Một DAO cần một cách để quản lý nguồn quỹ của mình. Hầu hết các DAO sẽ có một kho bạc hoặc quyền truy cập vào vốn từ cộng đồng. Số tiền này thường được giữ trong ví có nhiều chữ ký, và tiền chỉ chỉ có thể được sử dụng nếu tất cả những người tham gia chính đồng ý.
Về mặt kỹ thuật, bạn sẽ cần một cơ chế để xử lý các phiếu bầu và đề xuất. Có một loạt các giải pháp mã nguồn mở có sẵn để sử dụng. Aragon là một trong những lựa chọn phổ biến đối với blockchain Ethereum. Snapshot là một công cụ khác hoạt động trên nhiều
blockchain. Tất cả chúng sẽ cung cấp cấu trúc gần giống nhau, nhưng cách chúng thực hiện có thể khác nhau. Một số hệ thống DAO hoạt động với tính năng bỏ phiếu trên chuỗi và những hệ thống khác ngoài chuỗi. Lựa chọn chính xác sẽ phụ thuộc vào những gì DAO của bạn cho là quan trọng.
Đừng quên bạn cần có đủ tiền mã hóa để trả
phí giao dịch khi triển khai (deploy) DAO của bạn vào một blockchain.
Aragon cho phép bạn tạo một tổ chức DAO trên Ethereum, Polygon, Andromeda hoặc Harmony. Dự án cung cấp phần mềm mã nguồn mở thông qua ứng dụng client - Aragon, cho phép tạo các DAO tùy chỉnh. Dự án này cũng được điều hành thông qua một DAO và có tổ chức phi lợi nhuận của riêng mình để quản lý quỹ huy động được của Aragon.
Tạo một DAO trên Aragon khá đơn giản. Bạn sẽ cần:
2. Đảm bảo bạn có đủ tiền mã hóa để trả phí tạo DAO (0,2 ETH cộng với phí gas).
3. Tạo một tổ chức được liên kết với miền ENS thông qua DApp Aragon. Có một số cấu trúc tổ chức có sẵn mà bạn có thể sử dụng.
4. Định cấu hình cài đặt của bạn, chẳng hạn như thời lượng bỏ phiếu và tỷ lệ phần trăm hỗ trợ cần thiết, sau đó khởi chạy DAO.
Snapshot là một cơ chế bỏ phiếu ngoài chuỗi có thể tùy chỉnh. Nó sử dụng
chữ ký điện tử thông qua ví để bỏ phiếu dựa trên cơ chế
ảnh chụp nhanh của các chủ sở hữu token. Một khối nhất định được chọn và tất cả chủ sở hữu token và hoặc người stake đều được tạo ra ghi chú về phần nắm giữ của họ. Điều này ngăn người dùng mua thêm token để ảnh hưởng đến một cuộc bỏ phiếu mở. Giữ các phiếu bầu ngoài chuỗi hoạt động tốt cho các dự án đa chuỗi nơi người dùng có các token quản trị trên nhiều chuỗi khối.
Để tạo hệ thống bỏ phiếu trên Snapshot, bạn sẽ cần:
1. Sở hữu miền ENS. Điều này phải thực hiện trên mạng chính Ethereum, bất kể dự án của bạn hoạt động trên blockchain nào.
2. Liên kết Snapshot với tên miền ENS của bạn.
3. Tùy chỉnh cài đặt không gian của bạn, chẳng hạn như quản trị viên, chiến lược quyền biểu quyết, điều khoản, v.v.
4. Xác minh không gian của bạn. Điều này sẽ bao gồm việc có ít nhất 1.000 thành viên và bằng chứng về quyền sở hữu tới dự án liên quan.
Bạn có thể tìm thấy hướng dẫn đầy đủ trên
tài liệu của Snapshot.
DAOstack Alchemy là một công cụ để tạo DAO trên Ethereum và Gnosis Chain (trước đây gọi là xDAI). Thông qua giao diện người dùng, bạn có thể tạo một DAO khá đơn giản, thêm các thành viên vào DAO và mở tổ chức của bạn. Như đã viết, phí thiết lập DAO trên Ethereum là khoảng 0,2 Ether (ETH), nhưng bạn không cần ENS trong trường hợp này.
Để tạo DAOstack DAO, hãy kết nối ví của bạn với
DApp của họ, thực hiện bốn bước được hiển thị và thanh toán phí của bạn. Bạn sẽ cần khoảng 0,2 ETH để triển khai DAO thành công.
Nếu bạn cần thêm ý tưởng hay nguồn cảm hứng, chúng ta có thể tham khảo một số DAO đã được thành lập trong thị trường tiền mã hóa. Một số DAO có cách tổ chức rất chi tiết và cở mởi, chúng hoạt động như các doanh nghiệp lớn. Một vài ví dụ bao gồm:
MakerDAO
MakerDAO là một trong những DAO lâu đời và thành công nhất trên thị trường. Tổ chức này quản lý stablecoin DAI được thế chấp bằng tiền mã hóa. Họ chia các đề xuất thành các Cuộc thăm dò về quản trị (Governance Polls) cho các quyết định phi kỹ thuật và Phiếu điều hành (Executive Votes) cho các thay đổi hợp đồng thông minh. Bất kỳ ai nắm giữ MKR, token quản trị DAO của dự án, đều có thể tham gia.
Aave
Aave là một nền tảng cho vay DeFi trên Ethereum cho phép những người nắm giữ đã stake token
ERC-20 AVVE hoặc AAVE tham gia vào DAO của nó. Cùng với những thay đổi của dự án, ban quản trị Aave cũng bỏ phiếu về các dự án mới được xây dựng trên giao thức và Aave Grants để tài trợ cho các ý tưởng.
Uniswap
Uniswap là một
Công cụ tạo lập thị trường tự động (AMM) đã truyền cảm hứng cho một thế hệ các dự án DeFi. Đây là một trong những sàn giao dịch phi tập trung lớn nhất và các chủ sở hữu UNI có thể bỏ phiếu và tạo các đề xuất. Để gửi một đề xuất mới, bạn cần nắm giữ ít nhất 0,25% tổng nguồn cung của UNI. Để khuyến khích thảo luận lành mạnh, có một diễn đàn quản trị để các thành viên cộng đồng tranh luận về những thay đổi.
Về mặt kỹ thuật, việc tạo DAO của riêng bạn rất dễ thực hiện, nhưng vận hành một DAO thành công thì rất khó. Như bạn đã thấy, có nhiều công cụ đơn giản giúp bạn nhanh chóng tạo ra một DAO. Tuy nhiên, chìa khóa để DAO của bạn thành công sẽ là dự án và cộng đồng của bạn.
