Parasal gevşeme, iyi gitmeyen bir ekonomiyi büyütmek için merkez bankaları tarafından kullanılan bir araçtır. İşleri tekrar yoluna koymak için ekonomiyi arkadan hafifçe itmeye benzer. Parasal gevşemenin ne olduğunu ve nasıl işlediğini daha yakından inceleyelim.
Parasal gevşeme, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Federal Rezerv veya Avrupa'daki Avrupa Merkez Bankası (ECB) gibi bir merkez bankasının banka ve finansal kurumlardan belirli varlıkları satın almasıyla gerçekleşir. Bu varlıklar arasında devlet tahvilleri, hatta mortgage destekli menkul kıymetler bile yer alabilir.
Bir merkez bankası parasal gevşeme yapmak istediğinde, bankalardan ve diğer finansal kurumlardan bu varlıkları satın alarak başlar. Bunun karşılığında bankalar da merkez bankasından nakit para alır. Böylece ekonomide dolaşımdaki para miktarı artar. Bankalar, ellerinde daha fazla para olması sayesinde işletmelere ve bireylere daha düşük faiz oranlarıyla kredi verebilir.
Merkez bankaları, ekonomi desteğe ihtiyaç duyduğunda parasal gevşemeyi kullanır. Ekonomiyi yokuş çıkmakta zorlanan bir araba gibi düşünün. Parasal gevşeme, tepeye ulaşması için aracı arkadan itmeye benzer. Ekonomi için faydalı olan harcama, yatırım ve borçlanmanın teşvik edilmesini sağlayabilir.
Parasal gevşeme, ekonominin canlanmasını sağlayabilse de riskler de içerir. Bu risklerden biri enflasyondur. Ortalıkta çok fazla para dolaştığında fiyatlar hızla yükselmeye başlayabilir ve bu da pahalılığa yol açabilir. Bir diğer risk ise parasal gevşemenin beklendiği kadar işe yaramaması, hatta hisse senedi veya gayrimenkul gibi belirli varlık piyasalarında balonlar yaratabilmesidir.
Parasal gevşemenin genelde finans piyasaları üzerinde önemli etkileri vardır. Merkez bankaları parasal gevşeme kullandığında, devlet tahvilleri gibi varlıkları satın alarak finansal piyasaları likidite ile doldurur. Artan bu likidite genellikle faiz oranlarını düşürerek şirketler ve bireyler için borç almayı daha ucuz bir hale getirir. Düşen faiz oranları, şirketlerin yatırım için borç almayı daha kolay ve ucuz bulmasından dolayı hisse senedi fiyatlarının yükselmesine neden olabilir. Buna ek olarak, parasal gevşeme para arzının artması nedeniyle para biriminin zayıflamasına da yol açabilir. Bu durum ihracat için faydalı olabilir, fakat enflasyonist baskıları da artırabilir. Genel olarak, parasal gevşeme finansal piyasaların davranışlarını şekillendirmede, varlık fiyatlarını, borçlanma maliyetlerini ve çevrim kurlarını etkilemede çok önemli bir rol oynar.
Parasal gevşemenin kripto para piyasaları üzerindeki etkisi tartışma konusudur. Bazı kişiler, parasal gevşemenin geleneksel para birimlerinin arzını artırarak Bitcoin gibi alternatifleri daha cazip hale getirdiği için Bitcoin gibi kripto paraların fiyatlarını artırabileceğini düşünür. Bazıları ise kripto paralar geleneksel para politikalarından bağımsız olarak işlediği için parasal gevşemenin kripto para fiyatları üzerinde önemli bir etkisi olmayabileceğini iddia eder.
2020'deki COVID-19 pandemisinin getirdiği ekonomik sıkıntılara yanıt olarak, dünyanın dört bir yanındaki birçok merkez bankası agresif parasal gevşeme önlemlerini uygulamaya koymuştur. Şirketlerin kapanması, işsizliğin hızla artması ve ekonomik faaliyetlerin durma noktasına gelmesiyle merkez bankaları finansal piyasalara likidite sağlamanın ve zor durumdaki ekonomileri desteklemenin yollarını aramıştır.
Örneğin Federal Rezerv, sınırsız parasal gevşeme ilan ederek piyasaları istikrara kavuşturmak ve finansal sistemin sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlamak için varlık satın alma taahhüdünde bulunmuştur. Diğer merkez bankaları da benzer önlemler almıştır. Parasal gevşeme, yakın tarihin en ciddi ekonomik krizlerinden biri sırasında yatırımcıların korkularının dindirilmesinde, borçlanma maliyetlerinin düşürülmesinde, işletmelere ve hanelere temel destek sağlanmasında çok önemli bir rol oynamıştır.
Sonuç olarak, parasal gevşeme merkez bankaları tarafından bankalardan varlık satın alarak ve sisteme nakit enjekte ederek ekonomiyi desteklemek için kullanılan bir araçtır. Ekonomik faaliyetlerin canlanmasını sağlayabilse de enflasyon ve varlık balonu gibi riskler de taşır. Kripto para piyasaları üzerindeki etkisi, ekonomistler ve yatırımcılar arasında tartışma konusu olmayı sürdürmektedir.
Merkez Bankası Dijital Para Birimi (CBDC), bir ülkenin merkez bankası tarafından çıkarılan devlet destekli ...
Bir ekonominin büyüme evresinden yavaş büyümeye veya resesyona hızla geçtiği bir durumdur.
Yumuşak iniş, ekonominin hızlı bir büyüme döneminden sonra kademeli olarak yavaşladığı ve aynı zamanda da r...