Kısa Özet
Her bitcoin 100.000.000 satoshi'den (sat) oluşur. Ordinal'ler protokolü, eklenen ekstra verilerle her bir satoshi'nin tanımlanmasına ve işlem görmesine imkan tanır (yazıt olarak bilinen bir süreç aracılığıyla).
Ordinal'ler, Bitcoin için basit değer aktarımının ötesinde başka bir kullanım alanı yaratarak Bitcoin NFT'lerini gerçeğe dönüştürmüştür.
Giriş
Yakın zamana kadar NFT'ler genellikle Ethereum, Solana ve BNB Smart Chain gibi blockchain'lerde çıkarılıyor ve kullanılıyordu. Fakat Ordinal'lerin arkasındaki ekip, benzersiz tokenlerin de Bitcoin blockchain'inde yeri olduğuna inanıyor. Bunun sonucu olarak da Ordinal'ler projesi ortaya çıktı.
Tarih, Bitcoin kodunun bir parçasını değiştirmenin son derece zor olduğunu gösterdi. Bu sorun temelde, ağ güvenliğini riske atmak istemeyen merkeziyetsiz düğüm ve geliştiriciler ağından kaynaklanıyor. Bu nedenle, Bitcoin NFT'leri pek fazla ilgi çekmedi. Bununla birlikte, kripto ekosisteminin büyümesiyle Bitcoin NFT'lerinin yaratılmasının Web3'ün geleceğinin bir parçası olduğunu düşünen daha yenilikçi zihinlerin önünde bir kapı açıldı.
Şubat 2023 itibarıyla, kullanıcılar ağa görüntüler, video oyunları ve başka içerikler yükledikçe, ordinal'leri kullanan Yazıtlar 100.000'i aştı. Şimdi bunun nasıl çalıştığından bahsedelim.
Bitcoin Ordinal'leri Nedir?
Ordinal'ler protokolü satoshi'leri numaralandıran, her satoshi'ye bir seri numarası veren ve onları işlemler boyunca izleyen bir sistemdir. Basitçe açıklayacak olursak, ordinal'ler kullanıcıların ekstra veri ekleyerek satoshi'leri benzersiz hale getirmesine imkan tanır. Bu sürece de "yazıt" adı verilir.
Adını Bitcoin'in Satoshi Nakamoto takma adını kullanan yaratıcısından alan satoshi, bitcoin'in (BTC) en küçük birimidir. Bir BTC 100.000.000 satoshi'ye bölünebilir, yani her bir satoshi 0,00000001 BTC değerindedir.
Satoshi'ler, çıkarılma ve transfer edilme sırasına göre numaralandırılır. Numaralandırma şeması satoshi'lerin çıkarılma sırasına, transfer şeması ise işlem girdi ve çıktılarının sırasına dayalıdır. "Ordinal'ler" (sıra numaraları) adı buradan gelmektedir.
Geleneksel NFT'ler bazı yönlerden ordinal'lere benzerken, birkaç önemli fark da vardır. NFT'ler genellikle Ethereum, Solana ve BNB Smart Chain gibi blockchain'lerdeki akıllı sözleşmeler kullanılarak oluşturulur ve NFT'lerin temsil ettikleri varlıklar bazen başka bir yerde barındırılır. Bunun aksine ordinal'ler, doğrudan satoshi'lerin kendisine yazılır ve bunlar daha sonra Bitcoin blockchain'indeki bloklara dahil edilir. Ordinal'ler tamamıyla blockchain üzerinde yer alır ve bir yan zincir veya ayrı bir token gerektirmez. Bu bakımdan ordinal'ler yazıtları, Bitcoin'in kendisinin basitliğini, değişmezliğini, güvenliğini ve dayanıklılığını miras alır.
Ordinal Teorisi ve Yazıtlar
Bitcoin bağlamında Ordinal Teorisi, her bir satoshi'yi bir seri numarası aracılığıyla tanımlamak ve ilk çıkarılma aşamasından itibaren tüm işlem ömürleri boyunca Bitcoin arzında bu satoshi'leri takip etmek için sunulan bir yöntemdir. Bu sürece de "yazıt" adı verilir. Dolayısıyla, ordinal yazıtları Bitcoin ağındaki bir satoshi üzerine yazılmış, NFT'lere benzer dijital varlıklardır. Bu süreç, 14 Kasım 2021'de uygulamaya koyulan Taproot yükseltmesi sayesinde mümkün olmuştur. Bu sayede, ordinal yazıtları bir yan zincir veya ayrı bir token gerektirmez.
Ordinal Teorisi, her bir satoshi'nin takibine ve transferine imkan tanıdığı için satoshi'leri toplama imkanı yaratmıştır. Toplam Bitcoin arzına bağlı olarak, farklı satoshi'lerin nadirliğini belirtmek için şu sıralamalar belirlenmiştir:
Yaygın: Blokundaki ilk satoshi dışındaki herhangi bir satoshi (toplam arz 2,1 katrilyon).
Yaygın olmayan: Her bloktaki ilk satoshi (toplam arz 6.929.999).
Nadir: Her bir zorluk ayarlama dönemindeki ilk satoshi (toplam arz 3.437).
Epik: Her yarılanmadan sonraki ilk satoshi (toplam arz 32).
Efsanevi: Her döngüdeki ilk satoshi* (toplam arz 5).
Mitolojik: Genesis blokundaki ilk satoshi (toplam arz 1).
*Döngü, yarılanma ve zorluk ayarlaması çakıştığında ortaya çıkan kesişmeler arasındaki dönemi temsil eder. Teorik olarak bu her 6 yarılanmada bir ortaya çıkar, fakat ilk kesişme henüz gerçekleşmemiştir (2032 yılında gerçekleşmesi beklenmektedir).
Ordinal'lerin Artıları ve Eksileri
Ordinal'ler, Bitcoin ağı için basit değer aktarımlarının ötesinde başka bir kullanım alanı ortaya çıkarmıştır. Fakat Ordinal'ler protokolü, Bitcoin topluluğu arasında temel bir fikir ayrılığı yarattığı için tartışmalara neden olmuştur. Bir tarafta, Bitcoin'in değer saklama ve aktarmakla sınırlı olmasının getirdiği nispeten basitliğin korunması gerektiğine inananlar yer alır. Diğer tarafta ise Bitcoin'in yeni özellikler ve kullanım alanları içerecek şekilde gelişmesi gerektiğine inananlar vardır.
Yazıtlı satoshi'ler artık standart BTC işlemleriyle blok alanı için rekabet etmekte ve bu da ağ ücretlerini artırmaktadır. Bu da Bitcoin topluluğunda bazı fikir ayrılıklarına neden olmuştur, fakat bazı Ordinal destekçileri madencilerin blockchain'i güvende tutmaları için ücretler çok önemli bir teşvik olduğundan bunun olumlu olabileceğini savunmaktadır. Gelecekte blok ödülleri zamanla azaldıkça, ağ ücretleri Bitcoin'e hash gücü sağlamak için birincil teşvik olacaktır. Kripto topluluğu bu konuda bölünmüş görünse de projenin Bitcoin alanına yenilik getirdiği şüphesizdir.
Son Söz
Ordinal'ler, Bitcoin işlemlerinde bilgi depolamak için tamamen yeni bir yol sunarak blockchain sanatı dünyasını değiştiriyor. Bu yenilik ekstra bir kullanım alanı sunuyor ve sıfır olmayan Bitcoin adreslerinin sayısı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bitcoin tarihinde inovasyonun tipik yatırım ve para transferi kullanım alanlarının ötesinde ağ etkinliği ürettiği benzersiz bir ana tanık oluyoruz. Bu, Ordinal'lerin büyümeye devam edeceği anlamına mı geliyor? Belki evet, belki de hayır. Yanıtı öğrenmek için bekleyip görmemiz gerekiyor.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı: Bu içerik, size herhangi bir beyan veya garanti verilmeksizin yalnızca genel bilgi sunma ve eğitim amacıyla "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal, hukuki veya diğer herhangi bir profesyonel tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir hizmet veya ürünün satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Uygun profesyonel danışmanlarla görüşerek tavsiye almanız gerekir. Üçüncü bir tarafça hazırlanan makalelerde yer alan görüşlerin o üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmayabileceğini lütfen dikkate alınız. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini buradan okuyabilirsiniz. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Yatırım tavsiyesi değildir. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.