İçerik
Giriş
Güvenli bir varlığı düşündüğünüzde muhtemelen aklınıza altın ya da gümüş geliyordur. Bunlar geleneksel piyasalardaki çalkantılara karşı riski azaltmak için tercih edilen yatırımlardır.
Bitcoin'in bu varlıkların yolundan gidip gitmediğine yönelik şiddetli tartışmalar yapılır. Bu makalede Bitcoin'in bir değer saklama aracı olup olmadığına yönelik başlıca argümanlardan bahsedeceğiz.
Değer saklama aracı nedir?
Değer saklama aracı zaman içinde değeri koruyabilen bir varlıktır. Bugün iyi bir değer saklama aracı satın aldıysanız, bu aracın değerinin zamanla azalmayacağından büyük ölçüde emin olabilirsiniz. Gelecekte, varlığın değerinin şimdikine denk (ya da daha fazla) olmasını bekleyebilirsiniz.
Böyle bir “güvenli liman” varlığını düşündüğünüzde aklınıza muhtemelen altın veya gümüş geliyordur. Bunlar birkaç nedenden ötürü geleneksel olarak değerli görülür ve ileride bu nedenlerden bahsedeceğiz.
Bir değer saklama aracını iyi kılan nedir?
İyi bir değer saklama aracının nasıl olduğunu anlamak için önce kötü bir değer saklama aracının nasıl olduğunu inceleyelim. Bir şeyin uzun süre korunmasını istiyorsak, bu şeyin dayanıklı olması gerektiği anlamı ortaya çıkar.
Gıdayı düşünün. İnsanlar yaşamak için beslenmeye ihtiyaç duyduklarından, elma ya da muz bazı dahili değerlere sahiptir. Yiyecek az olduğunda, bu ürünler şüphesiz çok değerli olacaktır. Ancak bu onları iyi bir değer saklama aracı haline getirmez. Bu ürünleri birkaç yıl boyunca kasada tutarsanız bozulur ve çok daha az değerli hale gelirler.
Peki dahili değere sahip olan ama aynı zamanda dayanıklı olan bir şeye ne dersiniz? Örneğin, makarna? Bu uzun vadede daha iyidir, ama yine de değer taşıdığının bir garantisi yoktur. Makarna, hazır kaynaklardan düşük maliyetle üretilir. Herkes piyasayı daha fazla makarna ile doldurabilir, böylece arz talebe ağır bastığı için dolaşımdaki makarnaların değeri hızla düşecektir. Dolayısıyla, bir şeyin değerini koruyabilmesi için aynı zamanda nadir bulunur olması da gerekir.
Bazıları itibari paraları (dolar, euro, yen) uzun vadede değerini koruduğu için varlığı saklamanın iyi bir yolu olarak görür. Ama aslında daha fazla birim yaratıldıkça satın alma güçleri azaldığı (makarna gibi) için zayıf değer saklama araçlarıdır. Birikimlerinizi çekebilir ve yastığınızın altında yirmi yıl boyunca saklayabilirsiniz fakat sonunda bunları harcamaya karar verdiğinizde aynı satın alma gücüne sahip olmazlar.
2000 yılında, 100.000 dolar ile bugüne kıyasla çok daha fazlası satın alınabiliyordu. Bunun başlıca nedeni mal ve hizmet fiyatlarındaki artış anlamına gelen enflasyon'dur. Çoğu durumda enflasyon, hükümetin daha fazla para basması nedeniyle itibari paralardaki aşırı arzdan kaynaklanır.
Örnek vermek gerekirse, 100 milyar dolarlık toplam arzın %25'ini tuttuğunuzu varsayalım – yani 25 milyar dolar. Zaman geçer ve hükümet ekonomiyi canlandırmak için örneğin 800 milyar dolar daha basmaya karar verir. Pastadaki payınız ~%3'e düşer. Dolaşımdaki para miktarı çok daha fazladır bu yüzden payınızın satın alma gücü de eskisi kadar yüksek olmaz.
Satın alma gücünde zamanla görülen düşüş.
Daha önce bahsettiğimiz makarnalar gibi doları üretmek de pahalı değildir. Yukarıdaki düşüş birkaç gün içinde olabilir. İyi bir değer saklama aracında, piyasayı yeni birimlerle doldurmak zor olmalıdır. Diğer bir deyişle pastadaki payınız azalacaksa bile çok yavaş bir şekilde azalmalıdır.
Örnek olarak altını alırsak, arzının sınırlı olduğunu biliyoruz. Ayrıca kazılmasının çok zor olduğunu da biliyoruz. Bu nedenle, altın talebi aniden yükselse bile daha fazla altın basmak için yazıcıyı çalıştırmak gibi bir durum söz konusu olamaz. Altın, her zamanki gibi madenlerden çıkarılmaya devam edilir. Talepte artış olmasına rağmen arz bu talebi karşılayacak şekilde artırılamaz.
Bir değer saklama aracı olarak Bitcoin örneği
İlk günden itibaren Bitcoin destekçileri, kripto paranın basit bir dijital para birimi olmak yerine daha çok “dijital bir altına” benzediğini savundu. Son yıllarda, bu iddia birçok Bitcoin sever tarafından tekrarlandı.
Bitcoin'in değer saklama aracı olduğu tezi, Bitcoin'in insanlık tarihindeki en sağlam varlıklardan biri olduğunu savunur. Tezin savunucuları, Bitcoin'in zaman içinde değerini kaybetmeyeceği için en iyi varlık saklama yöntemi olduğuna inanır.
Bitcoin, yüksek volatilitesi ile bilinir. Günde değerinin %20'sini kaybedebilecek bir varlığın çok sayıda kişi tarafından bir değer saklama aracı olarak görülmesi akla yatkın gelmeyebilir. Ancak birçok zayıf noktası göz önüne alındığında bile Bitcoin bugüne kadar en iyi performans gösteren varlık sınıfı olmayı sürdürür.
Peki Bitcoin'in bir değer saklama aracı olarak görülmesinin nedenleri nedir?
Nadir bulunurluk
Belki de değer saklama aracı olduğuna yönelik en ikna edici argümanlardan biri, Bitcoin'in sınırlı bir arza sahip olmasıdır. Bitcoin Nedir? makalemizden de hatırlayacağınız gibi bitcoin arzı hiçbir zaman 21 milyondan fazla olamaz. Protokol, bunu değişmez şekilde kodlanmış bir kuralla garanti altına alır.
Yeni coinlerin yaratılabilmesinin tek yolu madencilik sürecidir ve bu süreç de altının çıkarılma şekline benzerlik gösterir. Ancak, Bitcoin madencileri toprağı kazmak yerine, hesaplama gücü kullanarak kriptografik bir bulmacayı çözmek zorundadır. Bunun sonucunda yeni yaratılan taze coinlerden kazanırlar.
Zamanla kazanılan ödül tutarı yarılanma olarak bilinen etkinlik nedeniyle azalır. Yarılanmaların ödülü yarıya indirdiğini tahmin ettiyseniz, haklısınız. Bitcoin'in ilk günlerinde sistem, geçerli bir blok üreten herhangi bir madenciyi 50 BTC ile ödüllendiriyordu. İlk yarılanmada bu sayı 25 BTC'ye düşürüldü. Daha sonraki yarılanmada ödül 12,5 BTC'ye düştü ve bir sonraki ise blok başına madenci ödülünü 6,25 bitcoin'e düşürecek. Bu işlem, son coinlerin de dolaşıma eklenmesine kadar 100'den fazla yıl boyunca devam edecek.
Bunu daha önceki itibari para örneğimize benzer şekilde modelleyelim. Yıllar önce Bitcoin arzının %25'ini (yani 5.250.000 coin) satın aldığınızı varsayalım. Bu coinleri satın aldığınızda, yüzdenizin aynı kalacağını biliyordunuz çünkü hiç kimse sisteme daha fazla coin ekleme gücüne sahip değildir. Bitcoin'de hükümet bulunmaz, en azından geleneksel anlamda bilinen şekilde bulunmaz (bundan yakında daha ayrıntılı bahsedeceğiz). Dolayısıyla, 2010 yılında maksimum arzın %25'ini satın aldıysanız (ve HODL ettiyseniz), bugün hala arzın %25'ine sahip olursunuz.
Merkeziyetsizlik
Bitcoin açık kaynaklı bir yazılım, demek ki kodu kopyalayabilir ve 100 milyon coin daha ekleyerek kendi versiyonumu yapabilirim diye düşünüyor olabilirsiniz.
Bunu gerçekten de yapabilirsiniz. Diyelim ki yazılımı klonladınız, değişiklikleri yaptınız ve bir node çalıştırdınız. Her şey yolunda gibi görünüyor. Sadece bir sorun var: bağlanacak başka node'lar yok. Yazılımınızın parametrelerini değiştirdiğiniz anda Bitcoin ağındaki üyeler sizi görmezden gelmeye başladı. Siz bir fork (çatal) yapmış oldunuz ve çalıştırdığınız program artık küresel anlamda Bitcoin olarak kabul edilen program değil.
Yaptığınız şey aslında Mona Lisa'nın fotoğrafını çekmek ve artık iki Mona Lisa olduğunu iddia etmekle işlevsel bakımdan aynı. Siz kendinizi buna ikna edebilirsiniz fakat başkalarını ikna etmeniz oldukça zor olur.
Bitcoin'de bir tür hükümet olduğunu söylemiştik. Bu hükümet, yazılımı çalıştıran tüm kullanıcılardan oluşur. Protokolün değiştirilebilmesinin tek yolu, kullanıcıların çoğunluğunun değişiklikler üzerinde fikir birliğine varmasıdır.
Çoğunluğu coin eklemeye ikna etmek kolay bir iş olmayacaktır – sonuçta, diğer kişilerden birikimlerinin değerini azaltmalarını istemiş olursunuz. Bugün hala, görünüşte önemsiz özellikler üzerinde bile ağ genelinde uzlaşmaya varılması yıllar alıyor.
Ölçeği büyüdükçe değişiklikleri gerçekleştirmek daha da zor hale gelecektir. Bu nedenle, coin sahipleri arzın artırılmayacağından oldukça emindir. Yazılım insan yapımı olsa da, ağın merkeziyetsizliği Bitcoin'in keyfi olarak değiştirilebilen bir koddan çok doğal bir kaynak gibi hareket ettiği anlamına gelir.
İyi paranın özellikleri
Değer saklama aracı tezine inananlar, Bitcoin'i iyi para haline getiren özelliklere de vurgu yapar. Bitcoin, sadece nadir bulunan bir dijital kaynak olmakla kalmaz, yüzyıllardır para birimlerinde geleneksel olarak kullanılan özelliklere de sahiptir.
Altın, kurulmalarından itibaren medeniyetlerde para olarak kullanılmıştır. Bunun birkaç nedeni vardır. Dayanıklılık ve nadir bulunurluktan zaten bahsettik. Bu özellikler iyi varlıklar için önemli olabilir, ancak iyi para birimleri yaratacakları garanti değildir. İyi para birimleri için birbirine denklik (fungibility), taşınabilirlik ve bölünebilirlik gereklidir.
Birbirine denklik
Birbirine denklik birimlerin ayırt edilemez olduğu anlamına gelir. Herhangi iki ons altını alırsanız bu ikisi aynı değere sahip olacaktır. Bu durum hisse senedi ve nakit para gibi varlıklar için de geçerlidir. Elinizde hangi parçanın olduğu önemli değildir, aynı türün herhangi bir parçası eşit değerde olacaktır.
Bitcoin birbirine denkliği karışık bir konudur. Hangi coini tuttuğunuzun bir önemi olmaması gerekir. Çoğu durumda, 1 BTC = 1 BTC'dir. Konunun karmaşık hale geldiği nokta ise, her birimin önceki işlemlere bağlanabilmesiyle başlar. İşletmelerin, suç faaliyetleriyle bağlantılı olduğunu düşündükleri fonları kara listeye aldığı durumlar mevcuttur (coinler sahiplerinin eline daha sonradan geçmiş olsa bile).
Bunun önemli olması gerekir mi? Nedenini anlamak zor. Bir ödemeyi dolar banknotuyla yaparken, bu banknotun üç işlem önce nerede kullanıldığını sizin ya da satıcının bilmesi mümkün değildir. Burada işlem geçmişi kavramı yoktur, yeni banknotlar eskilerden daha değerli değildir.
Fakat en kötü senaryoda, eski bitcoinlerin (daha fazla işlem geçmişi olan) daha yeni bitcoinlere kıyasla daha düşük değerden satılması mümkündür. Kime sorduğunuza bağlı olarak, bu senaryo Bitcoin için en büyük tehdit olabilir veya endişelenecek bir şey olmayabilir. Zaten şimdilik, Bitcoin işlevsel olarak birbirine denkliğe sahiptir. Bugüne kadar nadir birkaç örnekte coinler şüpheli geçmişleri nedeniyle dondurulmuştur.
Taşınabilirlik
Taşınabilirlik, bir varlığın taşınmasının kolaylığını ifade eder. 100 dolarlık banknotlarla 10.000 dolar? Bunu bir yerden bir yere taşımak oldukça kolay olur. 10.000 dolar değerinde petrol? Bunu taşımaksa pek kolay olmaz.
İyi bir para biriminin küçük form özelliğine sahip olması gerekir. Kişilerin ürün ve hizmetler karşılığında birbirlerine ödeme yapabilmesi için para birimi kolay taşınır olmalıdır.
Altın bu konuda geleneksel olarak mükemmel kabul edilir. Bu makalenin yazıldığı tarih itibariyle standart bir altın para yaklaşık 1.500 dolar değerindedir. Bir ons altın değerinde alışveriş yapmanız pek olası değildir dolayısıyla daha küçük parçalar daha da az yer kaplar.
Taşınabilirlik söz konusu olduğunda Bitcoin aslında değerli metallerden üstündür. Fiziksel bir ayak izi bile yoktur. Trilyonlarca dolar değerinde birikimi avucunuza sığacak bir donanım cihazında saklayabilirsiniz.
Bir milyar dolar değerinde altın taşımak (şu anda 20 tonun üzerinde) muazzam bir çaba ve masraf gerektirir. Nakit olarak bile, 100 dolarlardan oluşan birkaç palet taşımanız gerekir. Bitcoin ile aynı tutarı dünyanın herhangi bir yerine bir dolardan az bir ücretle gönderebilirsiniz.
Bölünebilirlik
Para biriminin bir diğer hayati özelliği de bölünebilirliği yani daha küçük birimlere ayrılabilme becerisidir. Altında, bir onsluk madeni parayı ortadan keserek iki tane yarım onsluk birim üretebilirsiniz. Üzerindeki güzel kartal ya da bufalo çizimini yok ettiğiniz için çok az bir kaybınız olabilir ama altının değeri aynı kalır. Yarım onsluk biriminizi tekrar tekrar ikiye bölerek daha da küçük parçalar elde edebilirsiniz.
Bölünebilirlik, Bitcoin'in çok başarılı olduğu bir başka alandır. Sadece yirmi bir milyon para bulunur ama bunların her biri daha küçük yüz milyon birimden (satoshi) oluşur. Bu özellik kullanıcıların göndereceklerı tutarı sekiz ondalık basamağa kadar belirleyebilmesini sağladığı için işlemler üzerinde büyük bir kontrol sunar. Bitcoin'in bölünebilirliği, küçük yatırımcıların düşük tutarlarda BTC satın almasını da kolaylaştırır.
Değer Saklama Aracı, Takas Aracı ve Hesap Birimi
Bitcoin'in günümüzdeki rolüne yönelik farklı fikirler vardır. Birçok kişi, Bitcoin'in sadece bir para birimi olduğuna inanır (fonları A noktasından B noktasına taşımak için bir araç). Bir sonraki bölümde bundan daha ayrıntılı bahsedeceğiz ancak bu görüş, değer saklama aracı taraftarlarının savunduğu fikre terstir.
Değer saklama aracı taraftarları, Bitcoin'in nihai para birimi haline gelmeden önce aşamalardan geçmesi gerektiğini savunur. Aşamalar koleksiyonluk ile başlar (bu aşamada olduğumuz iddia edilebilir): kendini işlevsel ve güvenli olarak ispat etmiştir fakat sadece küçük bir grup tarafından benimsenmiştir. Temel kitlesi genellikle hobi severler ve spekülatörlerden oluşur.
Yalnızca daha fazla eğitimin, kurumlar için altyapının ve değerini koruma yeteneğine daha fazla güven duyulmasının ardından bir sonraki aşamaya geçebilir: değer saklama aracı. Bazıları bu seviyeye halihazırda geçildiğine inanmaktadır.
Bu noktada Bitcoin, kötü paranın iyi parayı kovduğunu belirten Gresham kanunu nedeniyle yaygın olarak harcanmamaktadır. Bunun anlamı, karşılarında iki tür para birimi olduğunda bireylerin düşük kalitede olanı harcama ve daha üstün olanı biriktirme eğiliminde olmasıdır. Bitcoin kullanıcıları, uzun vadede varlığını sürdürmesine çok az inançları olduğu için itibari para birimlerini harcamayı tercih eder. Değerini koruyacağına inandıkları için de bitcoinlerini tutar (ya da HODL eder).
Bitcoin ağı büyümeye devam ederse, daha fazla kullanıcı onu benimseyecek, likidite artacak ve fiyat daha istikrarlı hale gelecektir. Daha güçlü istikrar nedeniyle, gelecekte daha yüksek kazanç getireceği umuduyla bitcoinleri tutma yönünde teşvik daha az olacaktır. Dolayısıyla Bitcoin'in ticarette ve günlük ödemelerde daha güçlü bir takas aracı olarak çok daha fazla kullanılması beklenebilir.
Artan kullanım, fiyatı daha da dengeli hale getirir. Son aşamada Bitcoin bir hesap birimi haline gelecek yani diğer varlıkların fiyatlandırılması için kullanılacaktır. Bir galon petrolü 4 dolardan fiyatlandırabileceğiniz gibi Bitcoin'in para birimi olarak hüküm sürdüğü bir dünyada petrolün değerini Bitcoin bazında belirleyebilirsiniz.
Savunucuları, bu üç parasal dönüm noktasına ulaşılırsa Bitcoin'in bugün kullanılan para birimlerinin yerini alan yeni bir standart konumuna yerleşeceği bir geleceğe inanır.
Bitcoin'in bir değer saklama aracı olduğuna karşı çıkan argümanlar
Önceki bölümde sunulan argümanlar bazılarına çok mantıklı ama bazılarına da delilik gibi gelebilir. Bitcoin'in “dijital altın” olduğu fikrine yönelik hem Bitcoin kullananlardan hem de kripto paraya şüpheyle yaklaşanlardan gelen çeşitli eleştiriler vardır.
Dijital para olarak Bitcoin
Bu konuyla ilgili bir anlaşmazlık ortaya çıktığında birçok kişi hemen Bitcoin white paper'ından bahseder. Bu kişilere göre, Satoshi'nin en başından itibaren Bitcoin'in harcanmasını amaçladığı açıktır. Aslında makalenin başlığı da tam olarak bunu söyler: Bitcoin: Eşler Arası Elektronik Para Sistemi.
Argüman, Bitcoin'in yalnızca kullanıcıların paralarını harcaması durumunda değerli olabileceğini iddia eder. Bitcoinleri biriktirdiğinizde, benimsenme yaratılmasına yardımcı olmaz aksine bu para birimine zarar vermiş olursunuz. Bitcoin dijital para olarak yaygın bir şekilde kabul edilmezse, sunduğu temel değerler hizmete değil spekülasyona dayalı olur.
Bu ideolojik farklılıklar 2017'de önemli bir fork'a (çatallanma) yol açtı. Az sayıda Bitcoin kullanıcısı, daha düşük işlem ücretleri anlamına gelen daha büyük bloklara sahip bir sistem istiyordu. Orijinal ağın artan kullanımı nedeniyle bir işlemin maliyeti önemli ölçüde yükselebiliyor ve kullanıcıların düşük tutarlı işlemler için ödemeyi istemeyeceği rakamlara çıkabiliyordu. Ortalama işlem ücreti 10 dolar olduğunda, 3 dolarlık bir satın alma işlemi için bu ücreti ödemek mantıksız hale geliyordu.
Fork'lanan ağ artık Bitcoin Cash olarak biliniyor. Orijinal ağ da zaman içinde SegWit olarak bilinen kendi yükseltmesini yayınladı. SegWit blokların kapasitesini küçük bir miktar artırdı fakat ana amacı bu değildi. Ayrıca, işlemleri zincir dışına taşıyarak işlem ücretlerini düşürmeye yardımcı olmayı amaçlayan Lightning Network için de temelleri attı.
Ancak Lightning Network uygulamada mükemmellikten oldukça uzakta. Lightning Network kanallarını ve kapasitesini yönetmek dik bir öğrenme eğrisine sahipken standart Bitcoin işlemlerinin anlaşılması çok daha kolay. Bu çözümün kullanımının daha kolay hale getirilip getirilemeyeceğini ya da çözümün tasarımının en temelden fazla karmaşık olup olmadığını zaman gösterecek.
Blok alanı için artan talep nedeniyle zincir üstü işlemler yoğun zamanlarda artık eskisi gibi ucuz değil. Bu nedenle, blok boyutunu arttırmamanın Bitcoin'in para birimi olarak kullanılabilirliğine zarar verdiği iddia edebilir.
Dahili değerinin olmaması
Birçok kişi altın ve Bitcoin arasında karşılaştırma yapmanın saçma olduğuna inanır. Altının tarihi, esasen medeniyetin de tarihidir. Değerli metal binlerce yıldır toplumların kritik bir parçasıdır. Kuşkusuz, altın standardının kaldırılmasından bu yana hakimiyetinin bir kısmını kaybetmiştir ancak yine de hala özünde bir güvenli liman varlığıdır.
Gerçekten de, varlıkların kralı ile on bir yaşındaki bir protokolün ağ etkilerini karşılaştırmak biraz zorlama olabilir. Altın binlerce yıldır hem statü sembolü hem de endüstriyel metal olarak saygı görür.
Bunun aksine, Bitcoin'in ağının dışında bir kullanımı yoktur. Bitcoin'i elektronikte iletken olarak kullanamazsınız ya da bir hip-hop kariyerine başlamaya karar verirseniz bitcoinlerden büyük parlak bir kolye yapamazsınız. Bitcoin altına benzerlik gösterebilir (madencilik, sınırlı arz, vb.) fakat bu dijital bir varlık olduğu gerçeğini değiştirmez.
Bir noktaya kadar, paraların tümü paylaşılan bir inanca dayanır – dolar yalnızca hükümet böyle söylediği ve toplum bunu kabul ettiği için değerlidir. Altın yalnızca herkes bu konuda hemfikir olduğu için değere sahiptir. Bitcoin de çok farklı değildir, ama Bitcoin'e değer verenler büyük yapının içindeki sadece küçük bir gruptur. Muhtemelen siz de bugüne kadar Bitcoin'in ne olduğunu açıklamak durumunda kaldığınız sohbetlerde bulunmuşsunuzdur çünkü insanların büyük çoğunluğu Bitcoin'den habersizdir.
Volatilite ve korelasyon
Bitcoin'e erken dönemde girenler birikimlerinin katlanarak artmasının keyfini sürdü. Onlara göre gerçekten de Bitcoin bir değer saklama aracı ve hatta daha fazlası. Ancak ilk coinlerini tüm zamanların en yüksek seviyesinden satın alanların deneyimi bu yönde değildi. Birçoğu coinlerini daha sonra herhangi bir noktada satarak büyük kayıplar yaşadı.
Bitcoin son derecede oynaktır ve piyasası öngörülebilir değildir. Buna kıyasla altın ve gümüş gibi metaller önemsiz dalgalanmalar gösterir. Henüz çok erken olduğu ve fiyatın nihayetinde istikrar kazanacağı söylenebilir. Ancak bu da kendi başına Bitcoin'in şu anda bir değer saklama aracı olmadığını gösterebilir.
Bitcoin'in geleneksel piyasalarla ilişkisi de dikkate alınmalıdır. Bitcoin'in kullanıma sunulmasından bu yana geleneksel piyasalar da istikrarlı bir yükseliş trendindedir. Diğer tüm varlık sınıfları da iyi gidiyorsa, kripto paraların gerçekten bir güvenli liman varlığı olup olmadığı henüz test edilmiş olmaz. Savunucuları Bitcoin'in diğer varlıklarla “korelasyon göstermediğini” söyleyebilir ama diğer varlıklar düşüş yaşarken Bitcoin sabit kalana kadar bunu bilmenin bir yolu yoktur.
Lale Çılgınlığı ve Beanie Bebekler
Lale Çılgınlığı ve Beanie Bebekler karşılaştırmalarını yapmazsak Bitcoin'in değer saklama aracı olmaya yönelik özelliklerinin eleştirisi eksik kalabilir. Bunlar en iyi ihtimalle zayıf analojilerdir, ancak bir balonunun patlamasının tehlikelerini göstermek için kullanılabilirler.
Her iki durumda da yatırımcılar, nadir bulunur olduğunu düşündükleri ürünlerden daha sonra yüksek bir fiyattan satarak kar elde etme umuduyla büyük miktarlarda satın aldı. Nesneler kendi başlarına o kadar değerli değildi – üretilmeleri nispeten kolaydı. Balon, yatırımların piyasa değerinden çok daha yüksek fiyatlarla değerlendiğinin yatırımcılar tarafından fark edilmesiyle ortaya çıktı. Bunun sonucunda lale ve Beanie bebek piyasaları çöktü.
Daha önce de belirttiğimiz gibi bunlar zayıf analojilerdir. Bitcoin'in değeri, kullanıcıların buna yönelik inancından kaynaklanır ama lalelerden farklı olarak talebi karşılamak için daha fazla yetiştirilemez. Bununla birlikte, yatırımcıların Bitcoin'i gelecekte aşırı değerleme yapılmış olarak görmeyeceğini ve Bitcoin'de de bir balonun patlamayacağını hiçbir şey garanti edemez.
Son fikirler
Bitcoin kesinlikle altın gibi bir değer saklama aracının sahip olduğu özelliklerin çoğunu paylaşıyor. Birim sayısı sınırlı, ağ coin sahiplerine güvenlik sağlayacak kadar merkeziyetsiz ve değeri saklamak/transfer etmek için kullanılabiliyor.
En nihayetinde, yine de bir güvenli liman varlığı olarak değerini kanıtlaması gerekiyor ve kesin bir şey söylemek için henüz çok erken. Olaylar her iki yönde de gelişebilir: dünya ekonomik kargaşa dönemlerinde Bitcoin'e kaçabilir veya Bitcoin sadece bir azınlık grubu tarafından kullanılmaya devam edebilir.
Bunu zaman gösterecek.