Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
Lagrange üç əsas hissədən ibarət mərkəzdənkənar infrastruktur platformasıdır: ZK Prover şəbəkəsi, ZK Coprocessor və zkML library, eləcə də DeepProve.
Layihə tərtibatçılara ağır hesablamalar aparmağa və sıfır məlumat sübutlarından (ZKP) istifadə edərək nəticələrin etibarlı olduğunu sübut etməyə kömək edir.
Tərtibatçılar bu platformadan keçmiş datanı doğrulamaq, zəncirxarici məntiqi işlətmək və etibarlı məlumatları blokçeyn şəbəkələri arasında ötürmək üçün istifadə edə bilərlər.
Giriş
Tutaq ki, bir neçə blokçeyn şəbəkəsində ether-in (ETH) orta qiymətini hesablamağa çalışırsınız. Oracle-lardan istifadə etməkdən və ya keçmiş dataya daxil olmaq üçün yüksək tranzaksiya ödənişi ödəməkdən yayınmağa çalışırsınızsa, bu, asan iş deyil.
Lagrange mürəkkəb hesablamaları zəncir xaricində həyata keçirərək, sıfır məlumat sübutları (ZKP) yaradaraq və nəticələri blokçeyn daxilində doğrulayaraq bu prosesi asanlaşdırır. Bu yolla datanı müxtəlif blokçeynlər arasında daha təhlükəsiz və səmərəli şəkildə ötürə, hesablaya və sübut edə bilərsiniz.
Lagrange nədir?
Lagrange üç əsas məhsulu olan kriptovalyuta infrastruktur layihəsidir: sıfır məlumatlı (ZK) Prover şəbəkəsi, ZK Coprocessor və zkML library, eləcə də DeepProve.
ZK Prover şəbəkəsi
Lagrange Prover şəbəkəsi tələb əsasında ZKP yarada bilən operatorlardan ibarət mərkəzdənkənar şəbəkədir. Mərkəzdənkənar tətbiq (Dapp) hər hansı nəticənin düzgün hesablandığını sübut etməyə ehtiyac duyarsa, sadəcə olaraq Lagrange-a sorğu göndərir.
Prover şəbəkəsi mürəkkəb riyazi hesablamaları zəncir xaricində həyata keçirir və smart müqavilələrin doğrulaya biləcəyi qısa sübut təqdim edir. Dapp-in hesablamanı zəncir daxilində yenidən icra etməsinə və ya təsdiq üçün üçüncü tərəfə etibar etməsinə ehtiyac yoxdur.
Bir koordinatora əsaslanan (bu, tıxac yarada bilər) ənənəvi sistemlərdən fərqli olaraq Lagrange şəbəkəsini müstəqil alt şəbəkələrə bölür. Bu o deməkdir ki, bir neçə blokçeyn, rollap və ya tətbiq bunların hamısından eyni anda istifadə edə və şəbəkə tələbata uyğun olaraq genişlənə bilər.
ZK Coprocessor
Lagrange-ın ZK Compressor-u blokçeyn datası üçün güvənə əsaslanmayan sorğu mühərriki kimi işləmək məqsədilə hazırlanıb. Tərtibatçılar minlərlə blok üzrə smart müqavilə yaddaşından data çəkmək üçün SQL sorğuları yaza, ortalama və ya cəmlər kimi hesablamalar apara və nəticə olaraq ZKP əldə edə bilərlər. Bu sübut daha sonra birbaşa smart müqaviləyə daxil edilə və orada doğrulana bilər.
Bu funksiya blokçeyn şəbəkələri arasında işləyir, yəni siz Base kimi 2-ci Qatdan data tələb edə və nəticəni Ethereum-da doğrulaya bilərsiniz və bunun üçün körpüyə ehtiyac yoxdur. Tərtibatçıların artıq blokçeyn datası ilə bağlı sorğu göndərmək üçün öz blokçeyn indeksləyicilərini yaratmaq, mürəkkəb xüsusi məntiq yazmaq və ya mərkəzləşdirilmiş API-lara əsaslanmaqdan başqa seçimləri də var.
zkML DeepProve
DeepProve Lagrange-ın zkML sistemidir və tərtibatçılara Süni İntellekt (Sİ) modellərinin düzgün işlədiyini modelin özü və ya daxil olan məlumatları açıqlamadan sübut etməyə imkan verir. Bu sistem maşın öyrənməsi nəticələri üçün ZKP yaradaraq işləyir, beləliklə istənilən şəxs proqnozun doğru modeldən gəldiyini və dəyişdirilmədiyini doğrulaya bilər. Cavab kriptoqrafik sübutlarla təsdiqləndiyi üçün bu, Sİ-nin cavabına daha çox inam və etibar qazandırır.
Lagrange necə fəaliyyət göstərir?
Prover şəbəkəsi
Lagrange Prover şəbəkəsi EigenLayer əsasında fəaliyyət göstərir və onu 85-dən çox institusional səviyyəli avtonom, doğrulana bilən xidmət (AVS) operatoru dəstəkləyir. Bu operatorlar daxil olan tapşırıqları izləyən "worker binary" adlı yüngül proqramdan istifadə edirlər. Tərtibatçı sübut tələb etdikdə şəbəkə bu tapşırığı götürür və təyin olunmuş operatorlar hesablama prosesini zəncirdən kənarda icra etdikdən sonra ZKP-ni geri qaytarırlar.
Prover operatorlarının etibarlı qalması üçün güclü təşviq mövcuddur. Onlar özlərinə təyin olunmuş tapşırıqları düzgün və ya vaxtında yerinə yetirməsələr, kəsinti riski ilə üzləşə bilərlər, yəni pay qoyduqları vəsaitin bir hissəsini itirərlər. Prover şəbəkəsi elastik şəkildə qurulub və Plonky2, Plonky3 kimi sübut sistemlərini, eləcə də gələcəkdə ehtiyaclardan asılı olaraq digər sistemləri də dəstəkləyə bilir.
DARA (İkili hərrac əsaslı resurs bölgüsü)
DARA Lagrange Prover şəbəkəsini səhnə arxasında idarə edən resurs bölgüsü sistemidir. Bu sistem hesablama ehtiyacı olan tərtibatçılarla onu təmin edən operatorları uyğunlaşdırır. Bu, praktikada belə fəaliyyət göstərir:
Tərtibatçısınızsa, nə qədər hesablamaya ehtiyacınız olduğunu və bunun üçün nə qədər ödəməyə hazır olduğunuzu müəyyən edirsiniz.
Operatorsunuzsa, nə qədər tutum təklif edə biləcəyinizi və bu xidmətin dəyərini göstərirsiniz.
DARA hər iki tərəfi avtomatik olaraq uyğunlaşdırır, tərtibatçıların həddindən artıq ödəniş etməməsini və operatorların ədalətli şəkildə mükafatlandırılmasını təmin edir.
Sistem effektiv və ədalətli şəkildə qurulub: yalnız işiniz tam tamamlandığı halda, ödəmə edirsiniz. Şəbəkə sorğunuzu tam şəkildə yerinə yetirə bilməzsə, sorğunuz təsdiqlənməyəcək. Düzgün təklifi təşviq edərək və qismən və ya saxtalaşdırılmış nəticələri aradan qaldıraraq DARA bazar yerinin problemsiz işləməsinə kömək edir.
Potensial istifadə halları
Zəncirlərarası idarəetmə: Lagrange-in xidmətlərindən istifadə edərək bir neçə blokçeyn üzrə fəaliyyətlərin sübutlarını yaradın. DAO səsi Scroll-da həyata keçirilirsə, sübut yarada və həmin nəticəni blokçeyn körpüsünə ehtiyac olmadan birbaşa Ethereum-da doğrulaya bilərsiniz.
Rollap infrastrukturu: rollaplar öz sübut infrastrukturunu qurmaq əvəzinə ZK və ya saxtakarlıq sübutları yaratmaq üçün Lagrange-ə qoşula bilərlər.
Səviyyə: Sİ modelləri həssas pasiyent məlumatları üzərində öyrədilə və şəxsi sağlamlıq məlumatlarını açıqlamadan proqnozlar verib düzgünlüyünü sübut edə bilərlər. Bu isə məxfiliyi qoruyan diaqnostika və tibbi alətlərin istifadəsini mümkün edir.
Maliyyə və uyğunluq: maliyyə qurumları özəl alqoritmləri və datanı məxfi saxlayaraq Sİ modellərinin tənzimləyici tələblərə cavab verdiyini doğrulaya bilərlər.
Lagrange Foundation və Laboratoriyalar
Lagrange Foundation Lagrange ekosisteminin inkişafına yönəlmiş yeni, müstəqil təşkilatdır. O, Prover şəbəkəsinin gündəlik fəaliyyətini idarə edir və tərtibatçılara texniki məsləhət, marketinq və ekosistem tərəfdaşlıqları kimi resurslarla dəstək verir. Digər tərəfdən, Lagrange Laboratoriyaları ZK sübutlarının yaradılması və doğrulana bilən Sİ kimi sahələrdə tədqiqat və inkişaf işlərinə yönələcək. Laboratoriyalar tərəfindən inkişaf etdirilən texnologiyalar zamanla Prover şəbəkəsinə inteqrasiya olunacaq və real istifadə hallarını dəstəkləməklə ekosistemin uzunmüddətli inkişafına kömək edəcək.
LA tokeni
LA tokeni Lagrange ekosisteminin yerli xidməti tokenidir. Token müxtəlif məqsədlər, o cümlədən aşağıdakılar üçün istifadə olunur:
Sübutun yaradılması: bu tokeni Lagrange şəbəkəsində ZK sübut sorğuları təqdim etmək üçün istifadə edə bilərsiniz. Xərc tapşırığınızın nə qədər hesablama tələb etməsindən asılıdır.
Sübutedici düyünlər üçün mükafat sistemi: ZK sübutlarını yaradan və ya toplayan operatorlar sorğunun hansı valyutada daxil olmasından asılı olmayaraq tokenlə ödənilir. Bu, sübutedici düyünlərin şəbəkənin uzunmüddətli uğuruna uyğunlaşmasına kömək edir.
Steykinq və həvalə: token sahibləri tokeni müəyyən sübutedici düyünlərə pay qoya və ya həvalə edə bilərlər. Bu, seçilmiş operatorlar üçün sübut xərclərini azaltmağa və icmaya mükafatların paylanmasında söz sahibi olmağa imkan verir.
Şəbəkənin təhlükəsizliyi: sübutedici düyünlər performans standartlarına cavab verməlidirlər, əks halda pay qoyduqları tokenlərin bir hissəsini itirmək riski ilə üzləşirlər. Həvalə edicilər seçdikləri sübutedici düyünlərin nə qədər yaxşı işləməsinə əsaslanaraq mükafat qazanırlar. Hər kəsin şəbəkəni etibarlı və problemsiz işlək vəziyyətdə saxlamaq üçün ortaq marağı var.
Binance HODLer Airdrop-larında Lagrange (LA)
9 iyul 2025-ci ildə Binance LA-nı Binance HODLer Airdrop-larında 26-cı layihə olaraq elan etdi. 22 iyundan 25 iyuna qədər BNB-ni Sadə qazanc və ya Zəncirdaxili gəlir məhsullarına abunə edən istifadəçilər LA airdrop-ları əldə edə bilərlər. Proqram üçün cəmi 15 milyon LA tokeni ayrılıb və bu, ümumi token tədarükünün 1,5%-ni təşkil edir.
LA USDT, USDC, BNB, FDUSD və TRY cütlərinə qarşı treydinqə imkan verməklə toxum teqi ilə listinq edilib.
Yekun qeydlər
Lagrange miqyaslana və doğrulana bilən zəncirxarici hesablama tələb edən tərtibatçılar və protokollar üçün praktik həll təklif edir. Mərkəzdənkənar prover şəbəkəsi, səmərəli resurs bölgüsü sistemi və tərtibatçılar üçün uyğun köməkçi prosessoru birləşdirərək Lagrange data və hesablama nəticələrinin sübutunu daha asan, sürətli və əlçatan hala gətirir.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
İmtina: bu məzmun heç bir formada təmsil və ya zəmanət olmadan yalnız ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədləri üçün "olduğu kimi" təqdim edilir. O, maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməli və hər hansı xüsusi məhsul və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımamalıdır. Müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən özünüz məsləhət almalısınız. Bu məqalədə adı çəkilən məhsullar regionunuzda əlçatan olmaya bilər. Məqaləyə üçüncü tərəf müəllif tərəfindən töhfə verildikdə nəzərə alın ki, ifadə edilmiş bu baxışlar üçüncü tərəf müəllifə aiddir və Binance Akademiyasının mövqeyini əks etdirmir. Əlavə təfərrüatlar üçün tam imtina mətnini oxuyun. Rəqəmsal aktivlərin qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri artıb-azala və investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya ilə bağlı qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Akademiyası baş verə biləcək hər hansı itkiyə görə məsuliyyət daşımır. Bu material maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə nəzər salın.