TL;DR
W sieci Bitcoin i wielu innych sieciach blockchain kopanie waluty działa na konsensusie Proof of Work (PoW). Jest wiele możliwości kopania kryptowaluty –-można to robić samodzielnie lub z innymi. Można używać specjalnych komputerów górniczych, ale można również wykorzystywać urządzenia, które już są w domu, jak np. komputer osobisty. Chociaż każdy może zostać górnikiem, nie każdy czerpie z tego zyski. Zanim zaczniemy kopać, musimy zdobyć wiedzę, wybrać odpowiednie urządzenia oraz programy i trochę pomajsterkować.
Wprowadzenie
Zanim zaczniemy kopać kryptowaluty, musimy zdobyć trochę informacji. Wynika to z faktu, że do poszczególnych protokołów potrzebne są różne specjalne urządzenia i programy. O ile kopanie przyciąga różne osoby do ekosystemu kryptowalutowego ze względu na potencjalnie wysoką dochodowość, daje im również możliwość odgrywania kluczowej roli w działaniu zdecentralizowanych blockchainów.
Kopanie kryptowalut to wysoce techniczny temat, do którego można podejść na wiele sposobów. W tym artykule spróbujemy się przebić przez szum informacyjny i przedstawić bardziej praktyczny ogląd sprawy.
Na czym polega kopanie kryptowalut?
W sieciach blockchain kopanie służy do tworzenia i weryfikowania nowych bloków transakcji oraz zabezpieczania sieci. W ramach tego procesu tzw. górnicy przy użyciu znacznych ilości zasobów obliczeniowych tworzą nowe jednostki kryptowalut, zwiększając ich istniejącą podaż w obiegu.
W sieci Bitcoin, Litecoin (LTC) i wielu innych sieciach blockchain do wydobywania kryptowalut służy algorytm konsensusu Proof of Work (PoW). Protokół PoW określa, w jaki sposób sieć blockchain osiąga konsensus wśród wszystkich rozproszonych uczestników bez pośredników zewnętrznych. Ponadto rozwiązuje problem podwójnego wydatkowania, uniemożliwiając uczestnikom sieci wykorzystywanie tych samych środków więcej niż jeden raz.
PoW z założenia sprzyja dobremu uczestnictwu w sieci. Rozwiązując złożone zagadki kryptograficzne za pomocą sprzętu górniczego, górnicy rywalizują ze sobą o prawo do wydobycia następnego bloku. Pierwszy górnik, który znajdzie prawidłowe rozwiązanie i potwierdzi swój blok transakcji, otrzymuje nagrody. Dlatego proces ten wymaga wysiłku i jest kosztowny, ale zapewnia rekompensatę za pracę.
Kopanie PoW sprzyja również większej decentralizacji sieci blockchain. Blockchain może pełnić rolę zdecentralizowanej księgi głównej, ponieważ utrzymuje go niezliczona liczba rozproszonych komputerów (węzłów) na całym świecie. Dlatego zamiast jednej bazy danych kopię danych blockchaina przechowują te połączone komputery, które w ramach wzajemnej komunikacji stale pilnują jego prawidłowego stanu.
Jest jednak możliwe również zakłócenie działania blockchaina – za pomocą tzw. ataku 51%. Chociaż jest to bardzo mało prawdopodobne – zwłaszcza w przypadku większych sieci blockchain – pojedynczy podmiot lub organizacja może teoretycznie przejąć 50% mocy obliczeniowej sieci. Przy takiej ilości mocy wydobywczej atakujący mógłby celowo wykluczyć lub zmienić kolejność transakcji, a także odwrócić własne transakcje.
Kolejny potencjalny problem związany z kopaniem kryptowalut to jego ekologiczność i ekonomiczność. Kopanie kryptowalut wymaga znacznych nakładów – nie tylko sprzętowych, ale również energetycznych. W rezultacie wielu górników, zwłaszcza tych, którzy kopią bitcoina (BTC), zużywa ogromne ilości energii elektrycznej. Ponadto jeżeli górnik nie ma dostępu do kilku koparek i taniej energii elektrycznej, szansa, że kopanie kiedykolwiek przyniesie zysk, jest mała.
Odmiany górnictwa kryptowalutowego
Górnicy otrzymują nagrodę blokową, kiedy uda się im zweryfikować blok. Im więcej mocy obliczeniowej górnik wnosi do sieci, tym większe ma szanse na weryfikację poprawności następnego bloku. Jednak w miarę jak do gry wchodzi coraz więcej górników, do weryfikacji poprawności trzeba mieć coraz więcej mocy obliczeniowej. Dlatego kopanie może się stać zbyt drogie dla pojedynczych górników.
Nie ma jednego sposobu na kopanie kryptowaluty. Przyjrzyjmy się zatem po kolei najważniejszym metodom, dzięki czemu będzie można wybrać właściwą, niezależnie od tego, czy planujemy wydobywać pojedynczo, czy w zespole.
Wydobycie na ASIC
Specjalizowane układy scalone (ASIC) to komputery zaprojektowane do jednego celu. Niektóre koparki ASIC są przeznaczone wyłącznie do kopania kryptowaluty.
Należy pamiętać, że pojawianie się nowych modeli koparek ASIC może szybko doprowadzać do nierentowności starszych. Ponadto koparkami ASIC nie da się wydobywać tzw. kryptowalut odpornych na ASIC.
Wydobycie na GPU
W przeciwieństwie do układów ASIC karty graficzne (GPU) mogą służyć do więcej niż jednego celu. Tradycyjnie ich zadaniem w komputerze jest przetwarzanie grafiki i wyświetlanie jej na ekranie. Kopanie przy użyciu GPU daje tańsze wejście w sektor górnictwa kryptowalutowego, ponieważ jest możliwe przy użyciu niedrogich i bardziej dostępnych urządzeń – np. zwykłych laptopów. Wprawdzie niektóre altcoiny można nadal kopać przy użyciu kart graficznych, ale ich wydajność zależy od trudności wydobycia i algorytmu.
Wydobycie na CPU
Podstawowym elementem obsługującym komputery jest procesor (CPU). Kopanie przy użyciu procesora daje możliwość wykorzystania bezczynnej mocy komputera do wydobywania kryptowaluty. Na początku procesorami kopało się nawet bitcoina, ale obecnie nie jest to już najbardziej wydajna metoda ze względu na ograniczoną moc.
Pule wydobywcze
Pule górnicze to grupy górników, którzy łączą siły, aby mieć większą moc obliczeniową (zwaną również mocą haszowania lub hash rate). Ponieważ rośnie prawdopodobieństwo, że uda im się znaleźć nowe bloki, mogą wspólnie więcej zarabiać i dzielić się nagrodami. Wielu górników dołącza do pul wydobywczych, aby mieć bardziej stabilne i przewidywalne wyniki.
Kopanie solo
Kopanie solo jest przeciwieństwem pul górniczych, ponieważ nie wymaga udziału innych uczestników. W przypadku wydobycia solo, górnik kopie samodzielnie. Jednak – zwłaszcza w przypadku największych kryptowalut – górnikom trudniej jest odnosić sukcesy ze względu na wzrost konkurencji w postaci ogromnej łącznej mocy obliczeniowej pul wydobywczych.
Wydobywanie w chmurze
W przypadku kopania w chmurze pracę obliczeniową zleca się z farmy górniczej w chmurze. Zwykle polega to na tym, że płaci się komuś, aby kopał w naszym imieniu. Dzięki temu można łatwiej zacząć kopać, ponieważ nie trzeba mieć specjalistycznych urządzeń do wydobywania kryptowaluty. Poza tym górnicy wynajmują moc obliczeniową od firmy, która może się znajdować w dowolnym miejscu na świecie, co oznacza, że nie ma też rachunków za prąd ani problemów z magazynowaniem. Ta opcja jest jednak bardzo ryzykowna, ponieważ nie ma gwarancji uzyskania zwrotu z inwestycji. Wiele z tych usług okazywało się nawet oszustwami.
Jak kopać krypto?
Kopanie może się stać źródłem dochodu pasywnego. Samodzielne kopanie można rozpocząć zgodnie z tym ogólnym samouczkiem krok po kroku. Należy jednak pamiętać, że istnieją różne techniki i sposoby podejścia do kopania. Dlatego ta instrukcja może się nie sprawdzać w przypadku niektórych metod kopania, a w przypadku innych mogą być potrzebne dalsze kroki.
Należy również pamiętać, że kopanie nie jest zawsze łatwym ani opłacalnym przedsięwzięciem, ponieważ może być zależne od wahań cen kryptowalut i kosztów energii. Aby utrzymać działalność, oprócz inwestycji początkowej konieczna jest prawidłowa konfiguracja urządzeń wydobywczych oraz pewne nakłady.
1. Wybierz sobie kryptowalutę
Kryptowaluty różnią się pod względem trudności wydobycia. Trudność oznacza nakład pracy konieczny do wydobycia bloku. Im więcej górników dołącza do sieci, tym bardziej wzrasta konkurencja, co powoduje wzrost trudności haszowania. Z kolei jeżeli wielu górników postanowi wyjść z sieci, trudność haszowania spada, przez co wydobycie nowego bloku nie jest już takie trudne.
Największe kryptowaluty mają warunki, które niezwykle trudno spełnić, a zatem górnikom indywidualnym trudniej się zarabia. Z tego powodu górnicy kopiący bitcoina korzystają z potężnych układów ASIC i pul wydobywczych, aby zwiększyć swoje szanse na nagrodę.
Popularne jest kopanie kryptowalut Proof of Work (PoW) innych niż bitcoin, np. Dogecoina oraz Ethereum Classic. Sieci altcoinów bywają mniej zatłoczone i mogą dawać większe szanse mniejszym górnikom. Altcoiny mogą również dawać wyższy potencjał wzrostu ze względu na niewykorzystany potencjał. Ponadto górnicy mają tu możliwość korzystania z mniej energochłonnych opcji wydobywczych, ponieważ nie wymagają one tak dużej mocy obliczeniowej.
Należy jednak wziąć pod uwagę, że kopanie altcoinów bywa bardziej niepewne. W najgorszym przypadku może też dojść do zhakowania lub porzucenia protokołu, a tokeny mogą się stać bezwartościowe. Nie jest też wykluczone, że trzeba będzie wymienić koparki i wydać więcej pieniędzy niż zakładał pierwotny plan ze względu na wzrost popularności określonych kryptowalut. Np. na początku górnicy mogli kopać bitcoina po prostu na laptopach, ale to już przeszłość.
2. Wybierz sobie sprzęt górniczy
Kopanie kryptowalut to swego rodzaju konkurs. W konkursie górniczym górnicy korzystają z potężnego sprzętu górniczego, ponieważ rośnie prawdopodobieństwo, że uda im się wydobyć następny blok. Zgodnie ze wzmianką powyżej koparki ASIC są zaprojektowane do jednego konkretnego celu, przez co są często najlepszą opcją do kopania kryptowalut. Niemniej jednak w niektórych sieciach nadal rentowne są karty graficzne, ale ich wydajność zależy od trudności wydobycia kryptowaluty i od algorytmu.
Są również kryptowaluty, do których trzeba mieć specjalne koparki. Np. koparka kryptowalut Helium działa w technologii radiowej – urządzenie montuje się w miejscu z nieograniczonym widokiem, aby zapewnić zasięg sieci bezprzewodowej. Dlatego należy zawsze zwracać uwagę, jakiego rodzaju urządzenia są potrzebne w przypadku kryptowaluty, którą zamierzamy wydobywać.
3. Skonfiguruj portfel kryptowalutowy
Będzie Ci także potrzebny portfel kryptowalutowy, aby przechowywać klucze do kryptowaluty, którą zarabiasz poprzez kopanie. Kiedy coś zarobisz w ramach kopania, oprogramowanie górnicze prześle nagrody na wskazany przez Ciebie adres portfela kryptowalutowego. Np. Trust Wallet umożliwia bezpieczne przechowywanie kryptowalut i podłączenie do tysięcy projektów na różnych blockchainach.
4. Skonfiguruj koparkę
Aby kopać kryptowaluty, trzeba pobrać specjalistyczne oprogramowanie do kopania. Najlepszy sposób, aby uzyskać dostęp do oprogramowania, to strona internetowa kryptowaluty, którą zamierzamy kopać. W ten sposób mamy pewność, że oprogramowanie będzie odpowiednie do konkretnej kryptowaluty i unikniemy podróbek programów.
Większość programów górniczych można pobrać i wykorzystywać bezpłatnie. Ponadto niektóre kryptowaluty mają do wyboru kilka programów, które są często dostępne na różne systemy operacyjne. Przed dokonaniem wyboru programu górniczego zawsze warto zrobić własną analizę (DYOR), aby zrozumieć, jakie są między nimi różnice.
Kolejnym przydatnym etapem konfiguracji koparki jest stworzenie strategii kontrolowania kosztów energii elektrycznej. Na początek można sprawdzić poprzednie rachunki za prąd i oszacować, jakie będą koszty kopania. Może się niestety zdarzyć, że z powodu zużycia energii przez koparkę wydamy na energię elektryczną więcej niż zarobimy na kopaniu.
Ponadto należy pamiętać, że koparki kryptowalutowe hałasują i się nagrzewają. Dlatego warto pomyśleć nad umieszczeniem ich w bezpiecznym miejscu, w którym będą miały odpowiednie chłodzenie, i powiadomić sąsiadów, że może być więcej szumu.
5. Weź pod uwagę przyłączenie się do puli górniczej
Dla górników indywidualnych pule wydobywcze mogą być ułatwieniem pod względem kosztów sprzętu i energii elektrycznej. Ponieważ nagroda blokowa jest przyznawana pierwszemu skutecznemu górnikowi, jest bardzo mała szansa, że to Ty odgadniesz prawidłowy hasz. Nawet jeżeli np. uruchomisz kilka układów ASIC o dużej mocy, i tak będziesz tylko kroplą w morzu całkowitej mocy haszowania Bitcoina.
Pule górnicze kumulują moc wydobywczą, przez co rośnie szansa na odkrycie kolejnego bloku. Innymi słowy, jeżeli dodasz swoją moc haszowania do puli górniczej, prawdopodobnie zarobisz więcej, niż kopiąc samodzielnie.
Pule górnicze zazwyczaj mają koordynatora, który organizuje górników, aby zmniejszyć prawdopodobieństwo popełniania błędów. Koordynator powinien np. dbać o to, żeby górnicy używali różnych wartości jednorazowych, aby uniknąć marnowania mocy haszowania. Koordynatorzy często odpowiadają również za przydzielanie nagród za wydobycie członkom puli.
Czy warto kopać kryptowaluty?
Kopanie jest jedną z możliwości, którą warto rozważyć w ramach tworzenia źródeł dochodów pasywnych. Może się stać niskoobsługowe, kiedy koparka będzie poprawnie skonfigurowana i podłączona do sieci.
Ale oczywiście nie będzie całkowicie pasywne, ponieważ trzeba wykonywać takie czynności, jak np. konserwacja sprzętu, aktualizacje oprogramowania, płacenie rachunków za prąd itp.
Jednak o ile kopanie może być pasywne, nie musi być opłacalne. Np. przez zmienność kryptowaluty bazowej ogólne korzyści mogą być mniejsze niż koszty energii elektrycznej do koparki.
Rentowność działalności wydobywczej zależy od jej wielkości i lokalizacji. Np. największe kryptowalutowe farmy górnicze są strategicznie zlokalizowane w krajach o najniższych kosztach energii elektrycznej. Oprócz tego w niektórych miejscach panuje również niestabilność ceny energii elektrycznej, co może przeszkadzać w kopaniu.
Zanim zaczniesz czerpać zyski z kopania, pewnie trochę to potrwa ze względu na początkową inwestycję w koparkę. Zatem jest prawdopodobne, że początkowy okres kopania pójdzie na zwrot kosztów. Ponadto, jak ustaliliśmy wcześniej, sprzęt może się zestarzeć i stać się nieefektywny, co może oznaczać kolejne wydatki. Dlatego kopanie kryptowalut nierzadko wiąże się z większymi inwestycjami w sprzęt po inwestycji początkowej.
Niektórzy ludzie podejmują decyzję o kopaniu kryptowaluty wyłącznie w celu wspierania decentralizacji i bezpieczeństwa blockchainów. Czasami nawet nie liczą na zysk.
Przemyślenia końcowe
Górnicy są podstawą blockchainów, ponieważ pomagają zabezpieczać sieć, a jednocześnie tworzą i sprawdzają poprawność nowych bloków transakcji. Chociaż za kopanie kryptowaluty może się zabrać każdy, należy wziąć pod uwagę koszty i ryzyko.
Kopanie wymaga również pewnego poziomu wiedzy technicznej, zwłaszcza przy pozyskiwaniu i ustawianiu sprzętu górniczego. Ważne jest, aby przeprowadzić własną analizę i zrozumieć specyfikę kryptowaluty, którą chcemy wydobywać. Będzie także trzeba założyć portfel kryptowalutowy, aby otrzymywać potencjalne nagrody górnicze.
Należy jednak pamiętać, że ekosystem krypto szybko się zmienia, więc trzeba mieć oko na rozwój i aktualizacje projektu, ponieważ mogą one mieć wpływ sposób kopania kryptowalut.