Негизги жыйынтыктар
Ethereum Pectra жаңыртуусу 2025-жылы башталып, Ethereum тармагын ылдамыраак, масштабдуураак жана колдонууга ыңгайлуураак кылууну көздөйт.
Негизги өзгөртүүлөрдүн катарына колдонуучуларга транзакция төлөмдөрүн ар кандай токендер менен төлөө мүмкүнчүлүгүн берүү, акылдуу келишимдерди тездетүү жана валидаторлор үчүн стейкинг сыйлыктарын жакшыртуу кирет.
Узак мөөнөттүү артыкчылыктарына масштабдуулукту жогорулатуу жана чыгымдарды азайтуу кирет. Муну Verkle дарактар жана PeerDAS сыяктуу функциялар колдоп, Ethereum'дун өсүшүнө жана ыңгайлуулугуна өбөлгө түзөт.
Эмнеге Ethereum Pectra жаңыртылууда?
Ethereum Pectra – бул Ethereum'ду тезирээк, масштабдуу жана жөнөкөй колдонуучулар жана блокчейн иштеп чыгуучулар үчүн колдонууну жеңилдетүүгө багытталган жаңыртуу (татаал блокчейн айрымы). 2025-жылдын май айында чыгарылган Ethereum Pectra акыркы жылдардагы Ethereum тармагындагы эң маанилүү жакшыртуулардын бири болот.
Pectra чындыгында эки жаңыртуу болуп саналат, алар башында өзүнчө пландаштырылган: Prague жана Electra. Алар процессти жеңилдетүү үчүн бириктирилген.
Эмне үчүн Ethereum жаңыртылууда?
Ethereum түзүлгөндөн бери тынымсыз жакшыртылып келет. Мисалы, 2022-жылы болгон «The Merge» жаңыртуусу (Ethereum'ду Стейкинг далилине өткөргөн) жана 2024-жылдагы «Cancun» жаңыртуусу.
Бирок Ethereum дагы деле көйгөйлөргө дуушар болуп келет, айрыкча транзакция акыларынын жогору болушу, масштабдуулук жана жаңы колдонуучулар үчүн татаалдыгы. Pectra жаңыртуусу бул көйгөйлөрдү чечүүгө багытталган.
Pectra жаңыртуусунун негизги өзгөчөлүктөрү
Pectra жаңыртуусу менен кошо келе турган эң чоң өзгөртүүлөргө токтололу:
1. Эсеп абстракциясы
Учурда Ethereum колдонуучулары транзакция акыларын аткаруу үчүн капчыктарында аз өлчөмдө эфирди (ETH) кармап турушу керек. Бул төлөмдөр DApp менен ар бир которуу же өз ара аракеттенүү үчүн төлөнүүгө тийиш болгон транзакциялык чыгымдарды билдирет. Мисалы, кимдир-бирөөгө токендерди жөнөтсөңүз же алмаштырылгыс уникалдуу токен менен соода кылсаңыз, бул чыгымдарды жабуу үчүн ETH колдонушуңуз керек болот.
Pectra жаңыртуусу менен Ethereum колдонуучу тажрыйбасын жакшыртуу үчүн эсепти абстракциялоо концепциясын колдонот. Эсепти абстракциялоонун негизги артыкчылыктарынын бири – транзакция төлөмдөрү үчүн сөзсүз түрдө ETH кармап туруунун кереги жок болот. Анын ордуна, USDC же DAI сыяктуу башка токендер менен төлөй аласыз, бул процессти ыңгайлуураак кылат. Жаңыртуу ошондой эле үчүнчү тараптын кызматтарына сиздин транзакция акыларыңызда демөөрчүлүк кылууга мүмкүндүк берет, башкача айтканда кээ бир учурларда сиз аз же такыр төлөбөшүңүз мүмкүн.
2. Акылдуу келишимдин эффективдүүлүгү
EIP-7692 сыяктуу Эфириумду жакшыртуу сунуштардын (EIP'лер) аркасында, Эфириум виртуалдык машинасы (EVM) акылдуу келишимдердин аткарылышын тездетип, натыйжалуураак болуп калат. Бул өзгөртүү акылдуу келишимдердин жайгаштыруу баасын жана татаалдыгын азайтуу аркылуу иштеп чыгуучуларга да, колдонуучуларга да пайда алып келет.
3. Валидаторлор үчүн жакшыртуулар
Ethereum борборсуздаштырылган системада иштээрин уккандырсыз, анда «валидаторлор» транзакцияларды тастыктоого жана тармакты коргоого жардам берет. Катышуу үчүн валидаторлор 32 ETH стейкинг кылышы (тоңдуруу) керек, бул үчүн алар сыйлык алышат. Бирок 32ден жогору ETH каалаган сумма жөн гана эсепте калат жана эч кандай кошумча сыйлыктарды жаратпайт. Бул натыйжасыз болуп эсептелет.
Pectra ийкемдүү стейкинг чыгарып алууларын (EIP-7002) киргизет жана валидаторлордун стейкинг кылуунун чегин 32ден 2048 ETH'га (EIP-7251) чейин жогорулатат. Бул өзгөртүү, айрыкча чоң көлөмдө ETH башкарган адамдар жана компаниялар үчүн, системаны кыйла ийкемдүү жана эффективдүү кылат.
Мындан тышкары, Pectra «валидаторлорду консолидациялоону» камсыздайт. Бул деген Lido сыяктуу ири операциялар колдонуучулар үчүн ETH стейкинг кылгандар азыраак валидатор блокчейн түйүндөрүн иштетүүгө муктаж болот дегенди билдирет. Бул Ethereum тармагындагы жүктөмдү азайтып, аны тезирээк жана төмөн ресурска сыйымдуу кылат.
4. Verkle дарактары аркылуу маалыматты жакшыраак башкаруу
Pectra менен кошо техникалык жактан маанилүү жаңыртуу – Verkle дарактары киргизилет. Алардын жардамы менен блокчейн түйүндөр маалыматтарын азыраак көлөмдө сактай алышат. Бул татаал угулушу мүмкүн, бирок бул жаңыртуу маалыматты сактоо жана ырастоо процессин жакшыртып, Ethereum тармагын ылдамыраак жана масштабдуураак кылат.
Башкача айтканда, Verkle дарактары – бул маалыматты уюштуруунун жаңы ыкмасы, азыркы Ethereum колдонуп жаткандан алда канча эффективдүү. Алар талап кылынган сактоо көлөмүн азайтат жана транзакцияны иштетүүнү тездетет. Демек, узак мөөнөттүү келечекте Ethereum тезирээк жана арзаныраак колдонулуучу тармакка айланышы мүмкүн.
5. Блокчейн бириктирүүчү катмары жана PeerDAS чечимдери
Ethereum'дун Блокчейн бириктирүүчү катмары (L2) чечимдери, Arbitrum жана Optimism, негизги Ethereum тармактан тышкары көп транзакцияларды иштетүү үчүн иштелип чыккан. Бул жүктөмдү азайтууга жана транзакциялык чыгымдарды (транзакция төлөмдөрүн) азайтууга жардам берет.
Pectra бул L2 тармактары үчүн маалыматтарды иштетүүнү жөнөкөйлөштүрүүчү технологияны Peer Data Availability Sampling (PeerDAS) ишке ашыруу аркылуу L2 чечимдерин жакшыртат. Негизи, PeerDAS блокчейн бириктирүүчү катмарын дагы эффективдүү жана тезирээк кылууга жардам берет, бул Ethereum негизиндеги колдонмолорду колдонгон же көп сандагы транзакцияларды иштеткендер үчүн эң сонун жаңылык.
Эмнеге Pectra жаңыртуусу эки бөлүккө бөлүнүп жатат?
Ethereum'дун Pectra жаңыртуусу башында бир убакта толугу менен ишке ашырылат деп пландалган, бирок Ethereum иштеп чыгуучулар баарын бир учурда киргизүү өтө татаал жана тобокелдүү болорун түшүнүшкөн. Анын ордуна алар жаңыртууну эки бөлүккө бөлүүнү чечишкен.
Биринчи бөлүк (2025-жылдын майы): биринчи этап эсепти абстракциялоо жана валидаторду жаңыртуу сыяктуу тез арада жакшыртууга багытталат. Бул өзгөртүүлөр Ethereum'ду колдонуучуларга ыңгайлуу кылат жана валидаторлор үчүн стейкинг кылуу сыйлыктарын жогорулатат.
Экинчи бөлүк (2026-жылы күтүлүүдө): экинчи бөлүктө бир катар техникалык жакшыртуулар киргизилет, EVM Object Format (EOF) сыяктуу, ал акылдуу келишимдерди натыйжалуураак кылат жана PeerDAS – блокчейн бириктирүүчү катмарынын масштабдуулугун бир топ күчөтөт.
Ethereum Pectra жаңыртуусу сизге кандай таасир этет?
Кадимки колдонуучулар: негизги артыкчылыктардын бири – транзакция төлөмдөрү үчүн сөзсүз түрдө ETH кармоонун кереги жок болот. Эми акыларды башка токендер менен төлөсө болот, бул Ethereum DApp'тери жана кызматтары менен иштөөнү жеңилдетет. Мындан тышкары, валидаторлордун иштөө тартибиндеги жакшыртуулар тармакты тезирээк жана коопсузураак кылат.
Валидаторлор жана стейкерлер: эгер ETH'ду стейкинг кылсаңыз же валидаторду иштетсеңиз, жаңыртуу сизге көбүрөөк көлөмдөгү ETH'ду эффективдүү башкарууга мүмкүндүк берет. 32 ETH'ден ашык суммаларга да сыйлык ала аласың – буга чейин мындай мүмкүн эмес болчу. Валидаторлорду консолидациялоо стейкинг операцияларыңызды башкарууну жөнөкөйлөштүрөт жана Ethereum тармагындагы жүктөмдү азайтат.
Иштеп чыгуучулар: Pectra акылдуу келишимдер иштеген Эфириум виртуалдык машинасы (EVM) чөйрөсүн жакшыртат. Бул өзгөртүүлөр келишимдерди жазууну жана жайылтууну тезирээк жана арзаныраак кылат, бул DApp курган иштеп чыгуучулар үчүн идеалдуу.
Ethereum Pectra'нын узак мөөнөттүү артыкчылыктары
Кээ бир жакшыртуулар дароо байкала турган болсо да, Pectra жаңыртуу биринчи кезекте Ethereum узак мөөнөттүү өсүшү үчүн шарттарды түзүүгө багытталган. Тармакты масштабдуу жана натыйжалуу кылуу менен, Pectra Ethereum'ду андан да көп адамдар жана ишканалар колдонгон келечекке даярдоого жардам берет.
Verkle дарактарынын ишке ашырылышы жана блокчейн бириктирүүчү катмарынын чечимдерин өркүндөтүү Ethereum дагы транзакцияларды арзаныраак иштете алат дегенди билдирет, бул тармак өсүп жаткандыктан абдан маанилүү.
Ethereum Fusaka жаңыртуусу
Ethereum Pectra'дан кийин Ethereum Fusaka жаңыртуусу негизги тармакта 2025-жылдын 3-декабрында активдештирилиши пландалууда. Fusaka татаал блокчейн айрымы блоктук транзакция төлөмүнүн чегин 30 миллиондон 150 миллионго чейин көбөйтүү аркылуу Ethereum'дун масштабдуулугун жакшыртууга багытталган, бул өткөрмө жөндөмдүүлүгүнүн 400%га көбөйүшүнө туура келет.
Fusaka ошондой эле Peer Data Availability Sampling (PeerDAS) жана Verkle дарактары сыяктуу негизги технологияларды ишке ашырат. PeerDAS валидаторлор бүтүндөй маалыматты жүктөөнүн ордуна, коңшуларынан үлгү алуу аркылуу ырастоо жүктөмүн азайтат. Verkle дарактар компакттуу жана натыйжалуу мүлк далилдерин берет.
Бул жаңыртуулар Ethereum децентрализация жана коопсуздуктун негизги принциптерин сактоо менен тармактын потенциалын кеңейтүүгө жана маалыматтарды иштетүүнү жакшыртууга багытталган. Fusaka жаңыртуусу 2025-жылдын аягында негизги тармакка жеткенге чейин бир нече сынама блокчейн тармактарда жайылтылат жана Ethereum колдонуучуларына, блокчейн бириктирүүчү катмарынын иштеп чыгуучуларына жана валидаторлоруна көптөгөн пайда алып келет деп күтүлүүдө.
Жыйынтыктоочу ойлор
Ethereum Pectra жаңыртуусу – Ethereum'ду ылдамыраак, арзаныраак жана колдонууну жеңилирээк кылууга чоң кадам. Жаңыртууну эки бөлүккө бөлүп, иштеп чыгуучулар ар бир этап тармакты ашыкча жүктөбөстөн, олуттуу жакшыртууларды алып келерин камсыздайт. Кадимки колдонуучу, валидатор же иштеп чыгуучу болсоңуз да, Pectra жаңыртуусу Ethereum менен болгон тажрыйбаңызды жакшырта турган жаңы мүмкүнчүлүктөрдү алып келет.
Андан ары окуу
Жоопкерчиликтен баш тартуу: Бул жердеги нерселер сизге маалымат жана билим берүү максатында гана эч кандай милдеттенмелерсиз же кепилдиктерсиз «кандай болсо ошондой» берилүүдө. Аларды каржы, юридикалык же башка кесипкөй кеңеш катары, ошондой эле белгилүү бир товарды же кызматты сатып алуу сунушу катары кабыл албаңыз. Андай кеңеш керек болсо, тийиштүү кесипкөй адистерге кайрылыңыз. Көңүл буруңуз: эгер макаланы үчүнчү жактагы автор жазган болсо, макаладагы көз-караштар ошол авторго гана таандык болуп, Binance академиясынын көз-караштарын чагылдырбайт. Кененирээк маалымат алгыңыз келсе, жоопкерчиликтен баш тартууну толугу менен бул жерден окуп чыксаңыз болот. Санарип активдеринин баалары тез-тез өзгөрүп турушу мүмкүн. Андыктан инвестицияларыңыздын наркы түшүп да, өсүп да кетиши мүмкүн болгондуктан, салган суммаңызды кайтара албай калышыңыз мүмкүн. Инвестициялоо чечимдериңизге өзүңүз гана жооптуу болуп, Binance академиясы мүмкүн болгон жоготууларыңызга жооп бербейт. Бул материалды каржы, юридикалык же кесипкөй кеңеш катары көрбөңүз. Кененирээк маалымат алгыңыз келсе, Пайдалануу шарттарыбызды жана Тобокелдик тууралуу эскертүүбүздү окуп чыгыңыз.