Негизги жыйынтыктар
Ethereum Name Service (ENS) – бул Ethereum блокчейндеги борбордон ажыратылган аталыш системасы. Ал узун жана татаал даректерди «alice.eth» сыяктуу жөнөкөй, адам окуй турган аттарга айландырат.
ENS аталыштары ERC-721 алмаштырылгыс уникалдуу токен катары көрсөтүлөт, аны сиз башка санарип активдер сыяктуу ээлеп, өткөрүп же сата аласыз.
Система алдыга чечүүнү (атынан дарекке) жана тескери чечүүнү (даректен атка) колдойт. Бул колдонуучунун тажрыйбасын жакшыртат.
ENS салттуу интернет домендери (DNS) менен иштейт жана DNSSEC аркылуу учурдагы домен аталыштарын импорттоого мүмкүндүк берет.
Аталыштар Ethereum'да, 2-катмардагы тармактарда жана башка блокчейндерде колдонулуп, акысыз жаңыртууларды камсыз кыла турган блокчейнден тышкары маалымат сактоону колдойт.
ENS протоколу ENS DAO тарабынан башкарылып, баа коюу жана протоколду жаңыртуу сыяктуу маанилүү чечимдерди борборсуз коомчулук көзөмөлдөшүн камсыз кылат.
Киришүү
Блокчейндер үчүн туруктуу көйгөйлөрдүн бири – өз ара аракеттенүүнү жеңил жана ыңгайлуу кылуу. Капчык даректери узун, башаламан саптардан туруп, колдонуучулар үчүн аларды эстеп калуу же коопсуз бөлүшүү кыйын. ENS бул көйгөйдү интернет домен аталыштары IP даректерин алмаштырган сыяктуу жөнөкөй, эсте калуучу аталыштар менен алмаштыруу аркылуу чечет. Бул Ethereum негизиндеги ресурстарды жөнөтүүнү, кабыл алууну жана өз ара аракеттенүүнү жеткиликтүү жана катасызыраак кылат.
Ethereum Name Service деген эмне?
ENS – бул Ethereum'дагы борбордон ажыратылган аталыш коюу протоколу. Ал колдонуучуларга адатта «.eth» менен аяктаган адам окуй турган аталыштарды каттоого мүмкүндүк берет. Ар бир ENS аталышы – ERC-721 алмаштырылгыс уникалдуу токен (NFT), башкача айтканда, ээси текшерилүүчү менчик укугуна ээ жана аны өткөрүп же сатса болот.
Капчык даректеринен тышкары, ENS аталыштары ар кандай чынжырлардагы криптовалюта даректери, контент хэштери (IPFS'деги веб-сайттарды же файлдарды көрсөтүү үчүн) жана жеке метамаалыматтар сыяктуу башка маалыматтарга шилтеме бере алат.
ENS ошондой эле салттуу домендик аталыштар системасы (DNS) менен бирге иштейт. DNS коопсуздук кеңейтүүлөрүн (DNSSEC) колдонуп, «.com» сыяктуу кадимки домендердин ээлери блокчейнге негизделген колдонуу үчүн өз домендерин ENS'ге импорттой алат.
2017-жылы ишке киргизилгенден бери, ENS коомчулук тарабынан башкарылган протоколго айланып, ENS түпкү деңгээлин ээлик кылган жана негизги протоколдук чечимдерди кабыл алган ENS DAO тарабынан башкарылат.
ENS кантип иштейт?
Архитектурасы
ENS DNS'ге окшош иерархиялык түзүлүштү колдонот. Жогору жакта «.eth» сыяктуу жогорку деңгээлдеги домендер (TLD) жайгашкан, каттоо эрежелерин белгилеген акылдуу келишим каттоочулар тарабынан башкарылат. ENS реестри – бул доменге менчик укугун, чечүүчүлөрдү жана TTL (кэш) жөндөөлөрүн көзөмөлдөгөн борбордук акылдуу келишим болуп саналат. Чечүүчүлөр – бул ENS аталыштарын даректерге же башка маалыматтарга которуу үчүн жооптуу келишимдер.
Алдыга жана тескери чечим
Алдыга чечим ENS аталышын «alice.eth» сыяктуу өзгөртүп бир же бир нече дарекке же башка байланышкан маалыматтарга айлантат.
Тескери чечим даректи кайра анын негизги ENS аталышына байланыштырууну билдирип, капчыкка жана колдонмолорго узун он алтылык даректеринин ордуна ыңгайлуу аталыштарды көрсөтүүгө мүмкүндүк берет.
Домендер жана субдомендер
ENS домендердин ээлери толугу менен көзөмөлдөгөн чексиз субдомендерди түзө алышат. Мисалы, «alice.eth» доменине менчик укугу «mail.alice.eth» доменин же «shop.alice.eth» доменин түзүүгө мүмкүндүк берип, ар бири ар кандай ресурстарды көрсөтүп же ар кандай адамдар тарабынан башкарылат.
ENS менен эмне кылса болот?
ENS татаал даректерди жөнөкөй аталыштарга алмаштыруу менен транзакция учурунда каталарды азайтуу аркылуу криптовалютаны жөнөтүүнү жана кабыл алууну жеңилдетет. Ар кандай блокчейн даректерин бир ENS аталышы менен байланыштырып, кроссчейндин өз ара аракеттенүүсүн жеңилдете аласыз.
Даректерден тышкары, ENS аталыштары LinkedIn профилдери, веб-сайттар, электрондук почталар жана социалдык тармактагы колдонуучу аттары сыяктуу маалыматты сактай алат. Бул ENS'ди борбордон ажыратылган идентификация жана жеке бренд түзүү үчүн пайдалуу кылат.
ENS доменине менчик укугу, ошондой эле колдонмолорду, коомдоштуктарды же борбордон ажыратылган уюмдарды колдой турган субдомендерди түзүүгө, башкаларга өткөрүүгө жана ийкемдүү башкарууга мүмкүндүк берет.
ENS домендерин каттоо жана башкаруу
Каттоо
Бүгүнкү күндө ENS доменин каттоо оңой: расмий ENS колдонмосуна кирип, капчыкты туташтырып, жеткиликтүү аталышты издеп, ETH'де акы төлөп аны каттаңыз. Алгачкы күндөрдөн айырмаланып, көпчүлүк аталыштар аукциондорду талап кылбайт жана жөн гана биринчи келген, биринчи катталат.
Баа коюу жана жаңылоо
Каттоо баасы аталыштын узундугуна жараша өзгөрөт. Адатта, беш же андан көп тамгадан турган аталыштардын баасы жылына болжолдуу түрдө $5 турат, ал эми кыска аталыштар (3–4 белгиден турган) жетишсиздигинен улам кымбатыраак болот. Акылар ETH менен жүргүзүлөт, бирок доллар баасын сактоо үчүн Chainlink оракулдары аркылуу жөнгө салынат.
ENS домендерине менчик укугун сактап калуу үчүн мөөнөттү жаңыртуу талап кылынат. Мөөнөтү бүткөндөн кийин кечиктирүү мөөнөтү бар (адатта 90 күн). Бул мезгилде ээлери аталышты жалпыга ачык пулга кайтып келгенине чейин жаңылай алышат.
Тарыхый эскертүү: аукцион процесси
ENS ишке киргенде, популярдуу кыска аталыштар Vickrey-стилиндеги аукцион аркылуу бөлүштүрүлгөн. Анда катышуучулар мөөр басылган максималдуу сатып алуучунун сунуш баасын сунушташты. Бул баштапкы этаптан кийин токтотулган жана жаңы аталыштарды каттоо үчүн аукциондор колдонулбайт.
ENS башкаруу жана коопсуздук
ENS түп домени жана протокол параметрлерин ENS токен актив ээлеринен турган борборсуз автоматтык башкаруу уюму – ENS DAO башкарат. Бул коомдоштук акы структураларын, протоколду жаңыртууларды жана башка башкаруу маселелерин чечет.
Бир жолу менчикке чыккандан кийин, ENS аталыштары ээси жеке ачкычтарын жоготпосо же жаңылоону унутпаса, жокко чыгарылбайт. Бул туруктуу менчик укугу Ethereum акылдуу келишимдери аркылуу корголот.
Көп блокчейндүү платформа жана 2-катмарды колдоо
ENS Ethereum тармагынын чегинен тышкары Linea жана zkSync сыяктуу 2-катмардагы тармактарда жана башка шайкеш блокчейндерде чечүүнү колдоп баштады. Бул ENS'тин борбордон ажыратылган аталыштар системасынын артыкчылыктарын сактап калуу менен бирге, транзакцияларды тезирээк жана арзаныраак аткарууга мүмкүндүк берет.
Кээ бир капчыктар ENS субдомендерин блокчейнден тышкары чыгарып, акысыз каттоого жана дароо жаңыртууларга мүмкүндүк берет (мисалы, Uniswap капчыгынын ENS кошумча аталышы «uni.eth»).
Жыйынтыктоочу ойлор
Борбордон ажыратылган тармак дүйнөсүндө, ENS блокчейн менен жеңил жана жеткиликтүү өз ара аракеттенүүнүн жолдорун түзүүнүн маанилүү кадамы болуп саналат. Бул блокчейн даректерин жөнөкөй, адам окуй турган жана ийкемдүү кылат. Биз интернетте чабыттоо үчүн IP даректерди колдонбой калгандай эле, пайдалуулугуна жана өсүп жаткан популярдуулугуна байланыштуу ENS аталыштарынын көбөйүшүн көрүшүбүз мүмкүн.
Андан ары окуу
Дисклеймер: бул мазмун сизге «бар болгон абалында» гана жалпы маалымат жана билим берүү максатында сунушталат, жана анын тактыгы, же башка кандайдыр бир кепилдик бериле албайт. Каржылык, юридикалык же башка кесиптик кеңеш катары кабыл алынбашы керек жана ал кандайдыр бир белгилеген үнөмдү же кызматты сатып алууну сунуштоо максатында да арналган эмес. Сиз өзүңүздүн абалыңызга ылайык тиешелүү кесиптик кеңешчилерден кеңеш алганыңыз маанилүү. Бул макалада айтылган өнүмдөр сиздин аймакта жеткиликтүү болбой калышы мүмкүн. Эгер макала үчүнчү жактын катышуучусу тарабынан берилсе, анда ал пикирлер үчүнчү жакка таандык экенин жана ал пикирлердин ар дайым Binance академиясынын көз карашын чагылдырбашы мүмкүн экенин эске алыңыз. Толугураак маалымат алуу үчүн биздин жоопкерчиликтен баш тартуу тууралуу толук эскертмени окуп чыгыңыз. Санарип активдердин баасы туруксуз болушу мүмкүн. Сиздин инвестицияңыздын наркы төмөндөшү же жогорулашы ыктымал жана сиз салган сумманы кайра кайтарып албай калышыңыз мүмкүн. Инвестиция боюнча кабыл алган чечимдер үчүн толугу менен өзүңүз жооп бересиз жана Binance академиясы сиз тарткан жоготуулар үчүн жооптуу эмес. Бул материал каржылык, юридикалык же башка кесиптик кеңеш катары кабыл алынбашы керек. Кененирээк маалымат үчүн биздин Колдонуунун шарттарын жана Тобокелчилик жөнүндө эскертүүнү окуп чыгыңыз.