Kısa Özet
Tek bir kurum veya şirket tarafından çalıştırılan geleneksel merkezi depolama sunucularının aksine merkeziyetsiz depolama sistemleri, veri dosyalarını eşler arası (P2P) ağlar aracılığıyla bağlanan coğrafi olarak dağıtılmış düğümlerde tutar.
Merkeziyetsiz depolama ağlarını yürütmek için blockchaini kullanmak, veri dosyalarının hatalara, karşı taraf risklerine ve tek nokta hatalarına karşı korunmasını sağlayarak güvenliği artırmaya yardımcı olabilir.
Giriş
2006 yılında İngiliz matematikçi Clive Humby, "veri yeni petroldür" ifadesini kullanmıştır. Bu ifade, kişisel verilerimizin çevrimiçi deneyimlerimizle derinden iç içe geçtiği bir çağda her zamankinden daha da anlamlıdır.
Günümüzde dijital kimliğimizi oluşturan kişisel veriler genellikle merkezi bir şekilde saklanmaktadır. Merkezi depolama çözümleri daha erişilebilir olsalar da kullanıcılar hangi verileri paylaşmak istedikleri ve bu verilerin nasıl paylaşılmasını istedikleri üzerinde tam kontrole sahip değildir. Bu da merkezi çözümleri veri kaybına, gizlilik ihlallerine ve siber saldırılara karşı potansiyel olarak daha savunmasız hale getirir.
Bununla birlikte, Web3'ün ortaya çıkışı çevrimiçi olarak birbirimizle etkileşim kurma şeklimizi değiştirmiş ve bu değişimde blockchain teknolojisi önemli bir rol oynamıştır.
Blockchain destekli uygulamalar, güvenilir üçüncü taraflara ihtiyaç duymadan bağımsız olarak çalışır ve kullanıcıların verileri ve çevrimiçi deneyimleri üzerinde daha fazla kontrole sahip olabildiği merkeziyetsiz bir internet oluşturur. Dahası, merkeziyetsiz depolamanın ortaya çıkmasıyla birlikte verilerin tek bir merkezi sunucu yerine dağıtık bir şekilde erişilmesi ve depolanması mümkün hale gelmiştir.
Merkezi ve Dağıtık Depolamanın Farkları
Merkezi depolama
Merkezi veri depolama, uzun yıllardır varsayılan depolama türüdür. Bu depolama yöntemi, bir sağlayıcının verileri tek bir sunucuda veya genellikle aynı yerde bulunan bir sunucular grubunda yönetmesini ve tutmasını içerir.
Bu yöntem, verileri daha kolay erişilebilir ve yönetilebilir kılar. Örneğin bulut depolama, genellikle verilerin Amazon, Google veya Dropbox gibi tek bir şirket tarafından yürütülen sunucularda tutulduğu merkezi bir çözümdür.
Merkezi veri depolamada güvenlik söz konusu olduğunda, veriler bilgisayarınızdan merkezi bir depolama sunucusuna aktarılırken genellikle 128 bit SSL teknolojisi ile şifrelenir. Merkezi depolama sunucusuna ulaştıktan sonra 256 bit şifreleme ile de şifrelenebilir.
Merkeziyetsiz depolama
Fakat merkezi veri depolamanın sınırlamaları vardır. Güvenlik önlemleri ne kadar katı olursa olsun, depolama platformu şifreleme anahtarlarını elinde tutar. Bu da erişilebilirlik, şeffaflık ve kontrol konusunda endişelere neden olabilir. Buna ek olarak, hacker'lar büyük miktarda veriye erişmeye çalışmak için bir tek hata noktasını daha kolay hedefleyebilir, çünkü her şey tek bir yerde tutulur.
Diğer yandan, merkeziyetsiz sistemler verileri tek bir konum yerine coğrafi olarak dağıtılmış bir bilgisayar ağında depolar. Bu da merkezi bir sunucuya veya sağlayıcıya gereksinim duymadan büyük miktarda verinin depolanmasını mümkün kılarak olası sansür ve mahremiyet ihlali sorunlarını ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
Merkeziyetsiz Depolama Nasıl Çalışır?
Merkeziyetsiz depolama, verilerin BitTorrent veya InterPlanetary File System (IPFS) protokolü gibi bir P2P ağına bağlı birden fazla bilgisayar veya düğümde depolanmasını içerir.
Merkeziyetsiz bir depolama sistemine yüklenen veriler küçük parçalara bölünür ve depolama için ağdaki birden fazla düğüme gönderilir. Veri dosyanızı almanız gerekirse, ağ bölümlenmiş parçaları veriyi depolayan düğümlerden alır ve indirmeniz için yeniden bir araya getirir.
Buna ek olarak, merkeziyetsiz bir depolama sistemindeki düğümler dosyaları görüntüleyemez veya değiştiremez çünkü kriptografik bir hash mekanizması bir ağda depolanan tüm verileri otomatik olarak şifreler. Kullanıcılar, verilerine erişmek ve yetkisiz birimlerin bilgileri almasını önlemek için özel anahtarlarını kullanmalıdır.
Merkeziyetsiz Depolamanın Merkezi Depolamaya Göre Avantajları
Merkeziyetsiz veri depolama, geleneksel merkezi depolama sunucularının karşılaştığı bazı sorunları hafifletebilir. Merkeziyetsiz depolama ağlarının merkezi olanlara kıyasla sunduğu avantajlardan bazıları şunlardır:
Daha fazla güvenlik ve gizlilik
Geleneksel merkezi depolama ağları, tüm verileri tek bir konumda tutulduğu için siber saldırılara karşı daha savunmasızdır. Bunun aksine merkeziyetsiz depolama sistemleri, veriler tek bir sunucuda tutulmak yerine birden fazla düğüme yayıldığı için daha sağlam güvenlik sunar.
Bu da hacker'ların merkeziyetsiz depolama ağlarına girip bilgi almasını zorlaştırır. Dahası, kullanıcıların verileri merkeziyetsiz bir sistemde depolamak için kişisel bilgilerini paylaşmaları gerekmez, dolayısıyla ek bir anonimlik katmanı da söz konusudur.
Tek hata noktası olmaması
Merkezi veri depolama ağlarının erişim ve yönetimi daha kolay olsa da veri kaybına yol açabilecek iletim hatalarına daha yatkındırlar. Merkeziyetsiz bir depolama ağının birden fazla bağlı düğümden oluşması daha fazla yedeklilik ve hata toleransı sunar. Bu sayede, kullanıcılar bir düğüm çökse bile ağdaki diğer düğümlerden gelen verilere erişmeye devam edebilir.
Daha yüksek indirme hızları
Trafiğin ağın kaldırabileceğinden daha yoğun olması durumunda merkezi depolama darboğazlarla karşılaşabilir. Diğer yandan merkeziyetsiz depolama, blockchain teknolojisi sayesinde potansiyel olarak bant genişliği kullanımını azaltabilir çünkü veri dosyalarını depolayan düğümler dünya geneline yayılmıştır.
Daha düşük maliyet
Veri barındıran birçok düğüm olması nedeniyle merkeziyetsiz bir sistemde merkezi bir sistemden daha fazla depolama alanı bulunur. Bu da özellikle, ölçek ekonomilerinden faydalanamayan daha küçük kullanıcılar için mevcut merkezi depolama platformlarına kıyasla genellikle daha düşük maliyetler sunar.
Daha iyi veri bütünlüğü
Veri bütünlüğü, verilerin tüm kullanım ömrü boyunca aynı nitelikleri koruma becerisini ifade eder. Bir sunucuya bir şey olursa veya web sayfası başka bir konuma taşınırsa veriler kullanılamaz hale geldiği için merkezi depolama sistemlerinde veri bütünlüğünün korunması zordur. Merkeziyetsiz depolama ile veriler süresiz olarak erişilebilir durumda kalabilir ve hash edilerek bozulmadan korunabilir.
Merkeziyetsiz Depolamanın Sınırlamaları Nelerdir?
Merkeziyetsiz veri depolamanın merkezi sistemlere göre çeşitli artıları olsa da yukarıda belirtilen avantajlarla çelişebilecek bazı sınırlamalar da vardır. Örneğin, merkeziyetsiz depolama sistemleri verileri depolamak ve almak için bir düğüm ağını kullandığı için erişim süreleri merkezi depolama sistemlerinden daha uzun olabilir.
Benzer şekilde, merkeziyetsiz depolama veri mülkiyeti açısından merkezi sistemlerden daha güvenli olabilir, ancak güvenlikle ilgili ve diğer risklere karşı tamamen dirençli değildir. Kötü niyetli düğümler, ağda depolanan verilerin güvenliğini tehlikeye atabilir. Ayrıca, merkeziyetsiz depolama sistemlerinin düzgün çalışması ağ altyapısına bağlıdır. Bu nedenle, ağ kesintilerinde ağda depolanan verilerin kullanılabilirliği zarar görebilir.
Merkeziyetsiz depolamada bir standardizasyon eksikliği de vardır. Farklı protokoller, farklı şifreleme yöntemleri ve kimlik doğrulama mekanizmaları kullanabilir, bu da birlikte çalışabilirliği zorlaştırır. Buna ek olarak, merkeziyetsiz depolama sistemlerinde şifreleme ve anahtar yönetimi ile ilgili riskler hala çözülmemiştir.
Son Söz
Merkeziyetsiz depolama, henüz geniş çaplı olarak benimsenmemiş ve gelişmekte olan bir teknoloji olsa da Web3 devrimini ileriye taşımaya yardımcı olabilir. Kullanıcılar daha uygun fiyatlı, verimli ve güvenli bir veri depolama mekanizması aradıkça, BitTorrent gibi merkeziyetsiz platformlar tahmin edilenden daha önce popüler hale gelebilir.
Dahası, veri ihlallerinin yaygınlığı, artan depolama maliyetleri ve geleneksel veri depolama dünyasında sansür, daha fazla kişinin merkeziyetsiz ürünlere yönelmesine neden olabilir. Bununla birlikte merkeziyetsiz depolama, merkezi depolamaya ilişkin bazı sorunların çözülmesine yardımcı olabilse de kendine has sınırlamalara da sahiptir. Şimdilik, merkezi depolama birçok kişi için çekici bir çözüm olmayı sürdürmektedir ve merkeziyetsiz depolama daha popüler hale gelse bile pazar payının büyük kısmını elinde tutmaya devam edecektir.
Ek Okumalar
Sorumluluk Reddi ve Risk Uyarısı: Bu içerik, size herhangi bir beyan veya garanti verilmeksizin yalnızca genel bilgi sunma ve eğitim amacıyla "olduğu gibi" sunulmaktadır. Bu içerik finansal, yasal veya diğer herhangi bir profesyonel tavsiye olarak yorumlanmamalıdır ve belirli bir hizmet veya ürünün satın alınmasını önerme amacı taşımamaktadır. Uygun profesyonel danışmanlarla görüşerek kendinize yönelik tavsiye almanız gereklidir. Üçüncü bir tarafça hazırlanan makalelerde yer alan görüşlerin bu üçüncü tarafa ait olduğunu ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmayabileceğini lütfen dikkate alınız. Daha fazla bilgi için sorumluluk reddimizin tam metnini lütfen buradan okuyun. Dijital varlık fiyatları dalgalanabilir. Yatırımınızın değeri yükselebileceği gibi düşebilir de ve yatırım yaptığınız tutarı geri alamayabilirsiniz. Yatırım kararlarınızın tüm sorumluluğu size aittir ve Binance yaşanacak hiçbir kayıp için sorumluluk kabul etmez. Yatırım tavsiyesi değildir. Daha fazla bilgi için Kullanım Koşulları ve Risk Uyarısı bölümlerimize bakabilirsiniz.