Негизги жыйынтыктар
Bitcoin кадимки акча сыяктуу эле товарлар менен кызматтарга төлөөдө колдонулушу мүмкүн, бирок ал блокчейн технологиясына негизделген борборлоштурулбаган тармакта иштейт.
Bitcoin (BTC) менен төлөм жүргүзүү үчүн сизге санарип капчык, алуучунун төлөм дареги же QR коду жана төлөм суммасын жана тармак акысын жабууга жетиштүү BTC керек болот.
Бизнес мекемелер bitcoin'ди түздөн-түз же BTC'ни автоматтык түрдө улуттук валютага конвертациялаган төлөм процессорлору аркылуу кабыл ала алышат.
Bitcoin аркылуу төлөмдөр дүйнөлүк жеткиликтүүлүк жана ортомчулардын аздыгы сыяктуу артыкчылыктарды сунуштаса да, колдонуучулар баанын өзгөрүшү, транзакция акылары жана мүмкүн болгон салык милдеттенмелери сыяктуу факторлорду да эске алышы керек.
Киришүү
Bitcoin – бул дүйнөдөгү биринчи криптовалюта. Ал 2009-жылы P2P системасына негизделген электрондук акча системасы катары ишке киргизилген. Bitcoin көп учурда наркты сактоочу же инвестициялык актив катары каралганы менен, ал башында колдонуучуларга банктарга же ортомчуларга таянбастан, наркты түз өткөрүүгө мүмкүндүк берген санарип валюта катары иштелип чыккан.
Бүгүнкү күндө Bitcoin айрым аймактарда жана тармактарда, жергиликтүү мыйзамдарга жана кабыл алуу деңгээлине жараша, төлөм каражаты катары колдонулушу мүмкүн. Кеңири таралган айрым мисалдарга төмөнкүлөр кирет:
Чекене кызматтар: Кээ бир товарлар, жазылуулар же санарип кызматтар үчүн Bitcoin менен түз же үчүнчү тараптын төлөм процессорлору аркылуу төлөй аласыз.
Саякат: Кээ бир авиакомпаниялар, брондоо платформалары жана мейманканалар Bitcoin'ди брондоо жана саякатка байланыштуу сатып алуулар үчүн кабыл алышат.
Белек карталары: Bitcoin'ди тандаган чекене дүкөндөрдө, ресторандарда же көңүл ачуучу кызмат көрсөтүүлөрдө колдонууга боло турган белек карталарын сатып алууда колдонсо болот.
Кайрымдуулук кылуу: Кээ бир коммерциялык эмес жана гуманитардык уюмдар Bitcoin кайрымдуулуктарын кабыл алып, транзакциялар блокчейнде ачык-айкын жазылып турат.
Эл аралык которуулар: Bitcoin'ди башкаларга түз жиберсеңиз болот. Бул банктарга же валюталык алмаштырууларга таянбаган эл аралык төлөмдөрдүн альтернативасын сунуштайт.
Bitcoin дүйнөлүк төлөм ыкмасы катары
Bitcoin төлөмдөрү блокчейн технологиясын колдонуп, ал бардык транзакцияларды коопсуз жана ачык-айкын жазып туруучу жалпы санарип эсеп-кысап китеби сыяктуу иштейт. Транзакциялар банктардан же төлөм процессорлордон өтпөстөн, тармактагы блокчейн түйүндөрү тарабынан ырасталып, андан соң блокчейнге туруктуу кошулат.
Bitcoin жибергениңизде, капчыгыңыз белгилүү бир суммадагы BTC'ни алуучунун капчыгына жөнөтөт. Бул процесстин артында «колдонулбаган транзакциялык чыгымдары» (КТЧ) деп аталган система иштеп, ал учурдагы балансыңыздын бир бөлүгүн колдонуп, алуучуга жаңы сумма түзөт. Блокчейнде тастыкталгандан соң, төлөмдү артка кайтарууга болбойт, ошондуктан жөнөтүүдөн мурун бардык маалыматтарды кылдаттык менен текшерүү маанилүү.
Bitcoin'ди товарлар жана кызматтарга төлөөдө кантип колдонсо болот
1-кадам: bitcoin капчыгын түзүү
Bitcoin менен төлөм жүргүзүү үчүн сизге BTC'ни коопсуз сактоого, жөнөтүүгө жана кабыл алууга мүмкүнчүлүк берген крипто капчык керек. Муктаждыктарыңызга жараша тандап ала турган ар кандай капчыктар бар.
Мобилдик жана компьютердик капчыктар күнүмдүк колдонуу үчүн идеалдуу болсо, аппараттык капчыктар узак мөөнөттүү сактоо үчүн күчтүү коргоону камсыз кылат. Эгер ыңгайлуураак вариантты кааласаңыз, bitcoin'дерди коопсуз сактоо жана башкаруу үчүн Binance капчыгын колдонуп көрүңүз.
Капчыгыңызды түзгөндөн кийин, bitcoin'дерди кабыл алуу үчүн банк эсеп номери сыяктуу иштеген коомдук дарек жана транзакцияларга кол коюу же бекитүү үчүн колдонулган жеке ачкыч аласыз. Жеке ачкычыңызды жана калыбына келтирүү сүйлөмүңүздү коопсуз сактоо маанилүү, анткени аларды алган ар бир адам каражаттарыңызды көзөмөлдөй алат. Ал эми аларды жоготсоңуз, bitcoin'дерди колдонуу мүмкүнчүлүгүңүз биротоло жоголот.
2-кадам: bitcoin сатып алуу
Капчыгыңыз даяр болгондон кийин, кийинки кадам бир аз bitcoin сатып алуу болуп саналат. Эң кеңири таралган ыкмалардын бири бул криптовалюта биржасында BTC сатып алуу болуп саналат. Анда сиз улуттук валютаны колдонуп, банк которуусу же карта аркылуу BTC сатып ала аласыз.
Айрым аймактарда bitcoin'ди bitcoin банкоматынан сатып алсаңыз же P2P системасынын транзакциясы аркылуу түздөн-түз башка адамдан аласаңыз болот. Bitcoin'ди сатып алгандан кийин, аны жеке капчыгыңызга өткөрүп, төлөмдөр үчүн колдоно аласыз.
3-кадам: bitcoin'ди төлөмдөр үчүн колдонуу
Bitcoin'ди кабыл алган көпчүлүк бизнес мекемелер адатта QR код, капчык дареги же төлөм шилтемесин берет. QR кодунда сумма жана алуучунун капчык дареги камтылган, аны капчык колдонмоңуз аркылуу түз сканерлеп аласыз.
Төлөмдү жөнөтүүдөн мурун, транзакциянын бардык маалыматтарын текшерүүгө бир аз убакыт бөлүңүз. Сумманын туура экендигин текшерип, капчыгыңызда көрсөтүлгөн тармак акысын карап чыгыңыз. Акылар Bitcoin тармагынын жүктөлүшүнө жараша өзгөрүп турушу мүмкүн жана транзакциянын тез ырасталышына таасир этиши мүмкүн.
Маалыматтар ырасталгандан кийин, капчыгыңызды ачыңыз, QR кодду сканерлеңиз же капчык дарегин киргизиңиз жана транзакцияны бекитиңиз. Төлөмүңүз Bitcoin тармагына жөнөтүлөт, ал жакта ырасталып, блокчейнге жазылат.
Транзакция жетиштүү ырастоолорду алгандан кийин (адатта тармактык активдүүлүккө жараша 10–20 мүнөт ичинде), төлөм бүттү деп эсептелет. Кээ бир төлөм процессорлорун колдонгон мерчанттар транзакция аныкталаар замат, ал блокчейнде толук тастыкталганга чейин эле ыкчам билдирмелерди алышы мүмкүн.
Эске алуучу жагдайлар
Bitcoin'ди төлөм үчүн колдонгондо, бир нече маанилүү жагдайларды эске алуу керек:
Транзакция акылары жана баанын өзгөрүшү
Ар бир Bitcoin транзакциясына аны иштеткен жана ырастаган майнерлерге төлөнүүчү тармак акысы кирет. Акынын өлчөмү төлөмдүн тез бүтүшүнө таасир этет. Жогорку акы төлөмдүн тезирээк ырасталышына алып келсе, төмөн акы көбүрөөк убакытты талап кылат.
Ошондой эле, Bitcoin'дин баасы өзгөрмө экенин жана кыска убакыт ичинде чоң өзгөрүүлөргө дуушар болушу мүмкүн экенин эске алуу маанилүү. BTC'ни жөнөтүүдөн же кабыл алуудан мурун учурдагы валюта курсун текшерип алган жакшы. Кээ бир мерчанттар төлөм учурунда Bitcoin'дин баасын бекитүү үчүн автоматтык баа конверсиялоо куралдарын колдонушат.
Тармакта жүк көбөйгөн учурларда транзакция акылары жогорулап, кичине суммадагы төлөмдөрдү жүргүзүүнү азайтышы мүмкүн. Эгер кичирээк же төлөмдөрдү көбүрөөк жыштыкта жасасаңыз, тезирээк жана аз чыгым менен Bitcoin транзакцияларын ишке ашырууга мүмкүнчүлүк берген Lightning Network, 2-катмардагы ыкманы колдонсоңуз болот.
Коопсуздук жана купуялык
Кандай гана Bitcoin төлөмүн жасоодон мурун негизги коопсуздук чараларын көрүү маанилүү. Каражаттарыңыз туура алуучуга жөнөтүлүшү үчүн капчык даректерин ар дайым кылдат текшериңиз. Алдамчылыктан же фишинг аракеттеринен этият болуңуз жана жалган киреше убада кылган же жеке маалыматыңызды сураган сайттардан жана билдирүүлөрдөн алыс болуңуз.
Bitcoin транзакцияларын жүргүзгөндө, маалыматыңызды коргоо үчүн ар дайым коопсуз интернет байланышын колдонуңуз. Жеке ачкычтарыңызды же калыбына келтирүү сүйлөмдөрүңүздү эч ким менен бөлүшпөңүз, анткени аларды алган адам каражаттарыңызды көзөмөлдөй алат.
Бардык Bitcoin транзакциялары коомдук блокчейнге жаздырыларын эске алыңыз. Бул иш-аракеттер каймана аттын негизинде аткарылат, башкача айтканда, аты-жөнүңүз көрсөтүлбөйт, бирок баары бир иш-аракетиңизге көз салууга болот.
Салыктар жана жөнгө салуулар
Bitcoin'ди колдонууга байланыштуу салык жана жөнгө салуу талаптары жашаган жериңизге жараша өзгөрүп турушу мүмкүн. Айрым өлкөлөрдө Bitcoin төлөмдөрүнө уруксат берилет, бирок сатып алганыңыздан баштап сарптаганыңызга чейин баа өзгөргөн болсо, капиталдык киреше салыгын төлөшүңүз талап кылынышы мүмкүн.
Bitcoin'ди кабыл алган бизнес мекемелер, адатта, эсепке алуу жана салыктык отчеттуулукту камсыз кылуу максатында транзакцияларынын так жазууларын жүргүзүшү керек. Bitcoin'ди төлөм үчүн колдонордон мурун, криптовалютаны колдонуу, салык жана мыйзамга ылайык келүү талаптары боюнча жергиликтүү эрежелерди текшерүү маанилүү.
Жыйынтыктоочу ойлор
Bitcoin банктарга же ортомчуларга таянбастан, жөнөкөй жана борборлоштурулбаган жол менен төлөм жүргүзүүгө мүмкүнчүлүк берет. Капчык түзүүнү, BTC сатып алууну жана аны транзакциялар үчүн колдонууну үйрөнүп, ар ким күнү-түнү иштеген дүйнөлүк төлөм системасына катыша алат.
Bitcoin төлөмдөрү ылдамдык жана дүйнөлүк жеткиликтүүлүктү сунуштаганы менен, алар баанын өзгөрүшү жана кайтарылгыс транзакциялар сыяктуу тобокелдиктерди да камтыйт. Криптовалюталык төлөмдөрдү колдонордон же кабыл алуудан мурун маалыматтан кабардар болуп, ишенимдүү платформаларды колдонуп, жергиликтүү эрежелерди билүү маанилүү.
Андан ары окуу
Жоопкерчиликтен баш тартуу: бул материал жалпы маалымат жана билим берүү максатында «кандай болсо, ошондой» шартта берилип, эч кандай өкүлчүлүктү же кепилдикти бербейт. Ал каржы, укуктук же башка кесипкөй кеңеш катары кабыл алынбашы керек жана кандайдыр бир белгилүү өнүмдү же кызматты сатып алууну сунуштоого арналган эмес. Сиз тиешелүү кесипкөй кеңешчилерден өз алдынча кеңеш алууңуз керек. Бул макалада аталган айрым өнүмдөр аймагыңызда жеткиликтүү болбошу мүмкүн. Эгер макалага үчүнчү тараптагы автор салым кошкон болсо, анда ал пикирлер ошол авторго таандык экенин жана Binance Academy'нин позициясын чагылдырбай турганын эске алыңыз. Толугураак маалымат үчүн жоопкерчиликтен баш тартуу эскертүүбүздү окуп чыгыңыз. Санарип активдердин баалары туруксуз болушу мүмкүн. Инвестицияңыздын наркы түшүп же өсүшү ыктымал, ошондой эле, салган каражатыңызды толук кайтарып ала албашыңыз да мүмкүн. Инвестициялык чечимдер алганда, толук жоопкерчилик өзүңүздө, ал эми Binance Academy сиз учураган ар кандай чыгымдар үчүн жооп бербейт. Бул материал каржылык, укуктук же башка кесиптик кеңеш катары чечмеленбеши керек. Көбүрөөк маалымат үчүн Колдонуу шарттарыбызды жана Тобокелдик тууралуу эскертүүбүздү караңыз.