Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
Bitcoin-in ümumi tədarükü 21 milyon koinlə məhdudlaşdırılıb.
2025-ci ilin avqust ayına olan məlumata görə, artıq 19,91 milyon BTC-dən çoxu mayninq edilib (ümumi tədarükün təxminən 94,8%-i).
Cari blok mükafatları ilə yeni bitcoin-lər təxminən hər 10 dəqiqədə 3,125 BTC sürətində mayninq edilir.
Sonuncu bitcoin təxminən 2140-cı ildə mayninq edildikdə, maynerlər artıq yeni BTC mükafatı almayacaqlar. Bunun əvəzinə, onlar mayninq xərclərini qarşılamaq və şəbəkəni saxlamaq üçün tamamilə tranzaksiya ödənişlərinə əsaslanacaqlar.
Blokçeyn təhlil şirkətləri hesab edir ki, bitcoin-in hazırkı dövriyyədəki kütləsinin təxminən 20%-i itirilmiş və ya əlçatmaz ola bilər.
Giriş
Bitcoin-in mövcud olan ən sərt pul siyasətlərindən biri var: təklif üzrə üst limit. Yalnız 21 milyon bitcoin mövcud olacaq. Bu nadirlik insanların bitcoin-i qızıl ilə müqayisə etməsinin və onu dəyərin saxlanma vasitəsi kimi qəbul etməsinin əsas səbəblərindən biridir. Amma bu limitə çatdıqdan sonra nə baş verəcək? Heç bir yeni koin yaradılmadıqda mayninq, təhlükəsizlik və tranzaksiyalar necə işləyəcək? Gəlin bunu detallı şəkildə izah edək.
Bitcoin-in ümumi tədarük limiti nədir?
Başlanğıcda, bitcoin-in yaradıcısı Satoşi Nakamoto maksimum tədarükü 21 milyon koin ilə məhdudlaşdırdı. İdeya ənənəvi valyutalara təsir edən inflyasiyadan qorunan bir sistem qurmaq idi. Mərkəzi bankların sonsuz miqdarda pul çap etməsinə imkan verməsindən fərqli olaraq, bitcoin sabit bir limit tətbiq edir. Bu sərt limit 21 milyondan artıq BTC yaradılmasının mümkün olmamasını təmin edir, beləliklə, bitcoin-i inflyasiya müqavimətinə malik bir aktiv edir.
İndiyə kimi nə qədər bitcoin mayninq edilib?
2025-ci ilin avqust ayı etibarilə, təxminən 19,91 milyon bitcoin mayninq edilib. Mayninq prosesi 2009-cu ildə başlamışdır, lakin yeni BTC-nin buraxılması hər dörd ildən bir baş verən planlı yarılama hadisələri ilə yavaşlayır, bu zaman blok mükafatları yarıya endirilir. Yalnız 1 milyon koindən bir az çoxu mayninq edilməlidir və yarılama hadisələri səbəbindən, sonuncu BTC-nin 2140-cı ildə mayninq edilməsi gözlənilir.
Əgər mayninq kompüterləri daha güclü olarsa, nə olacaq?
Satoşi Bitcoin protokolunu o cür dizayn edib ki, bloklar orta hesabla hər 10 dəqiqədə bir mayninq edilsin. Əgər maynerlər daha güclü avadanlıqlardan istifadə etsələr (və ya daha çox mayner şəbəkəyə qoşulsa), Bitcoin-in heşreyti artacaq və protokol avtomatik olaraq mayninqi daha çətin etmək üçün tənzimlənəcək. Əgər maynerlər şəbəkədən ayrılarsa, heşreyt azalır və protokol mayninqi nisbətən asanlaşdırır. Beləliklə, ümumi heş reytdən asılı olmayaraq, protokol avtomatik olaraq tənzimlənir və bitcoin bloklarının təxminən hər 10 dəqiqədə bir mayninq edilməsini təmin edir.
1 bitcoin mayninq etmək nə qədər vaxt alır?
Hazırda maynerlər hər 10 dəqiqədə təxminən 3,125 bitcoin mükafatı qazanırlar. Bu, deməkdir ki, orta hesabla, şəbəkə boyunca hər dəqiqə 0,3125 bitcoin mayninq edilir. Başqa sözlə desək, qlobal miqyasda mayninq fəaliyyəti toplandıqda, təxminən, hər 3,2 dəqiqədə bir bitcoin istehsal olunur.
Dövriyyədə nə qədər bitcoin var?
Nəzəri olaraq, hal-hazırda dövriyyədə olan bitcoin-lərin miqdarı, təxminən 19,91 milyona – mayninq edilmiş ümumi miqdara bərabərdir. Ancaq əslində əhəmiyyətli bir hissəsi əbədi olaraq yox olur. Analitiklər təxmin edir ki, bütün mayninq edilmiş bitcoin-lərin 20%-ə qədər hissəsi səhv salınmış şəxsi açarlar, atılmış sərt disklər və ya unudulmuş kriptovalyuta pul kisələri səbəbindən itmişdir. Bu deməkdir ki, real istifadə oluna bilən tədarük daha azdır və bu, bitcoin-i rəsmi rəqəmlərin göstərdiyindən daha nadir edir.
Bütün BTC mayninq edildikdə mayninq komissiyası ilə nə baş verəcək?
Sonuncu bitcoin mayninq edildikdən sonra blok mükafatları yox olur. Maynerlər sonra gəlir əldə etmək üçün tamamilə tranzaksiya ödənişlərinə etibar edəcəklər. Bu komissiyalar istifadəçilər bitcoin göndərdikdə ödənilir və maynerləri şəbəkəni təhlükəsiz saxlamaq üçün motivasiya etmək məqsədilə kifayət qədər yüksək olmalıdır.
Bir neçə mümkün nəticə mövcuddur:
Daha yüksək tranzaksiya komissiyaları: istifadəçilər maynerlər daha çox ödəniş tələb edərsə, BTC köçürmək üçün daha yüksək xərclərlə qarşılaşa bilərlər.
Miqyaslılıq həllərinə daha çox etibar: Lightning Network kimi şəbəkələr sıxlığı azaltmağa və komissiyaları idarə edilə bilən səviyyədə saxlamağa kömək edə bilər.
Mayninqin konsolidasiya olunması: əgər komissiyalar kifayət etməzsə, bəzi maynerlər fəaliyyətlərini dayandıra bilər. Baxmayaraq ki, bu ehtimal azdır, geniş miqyasda baş verərsə, şəbəkə təhlükəsizliyi ilə bağlı narahatlıqlara səbəb ola bilər.
Yenə də, bitcoin-in uyğunlaşma tarixçəsi olduğu üçün maynerlərin motivasiyaları ilə istifadəçi xərclərini tarazlaşdırmaq üçün yeni həllərin yaranması ehtimalı yüksəkdir.
Yekun qeydlər
2140-cı il hələ uzaqdadır, amma yeni bitcoin buraxılışının sona çatması yalnız nəzəri bir dövrlə bağlı yox, daha çox praktiki bir mərhələdir. Bu, maynerlərin yalnız komissiyalara etibar etdiyi, hazırkı blok mükafatlarından asılı olmadıqları zaman şəbəkənin necə işlədiyini sınaqdan keçirəcək. Bu keçid tranzaksiya xərclərini və mayninq iqtisadiyyatını yenidən formalaşdıra bilər.
Eyni zamanda, bitcoin-in üst limiti onun unikal olmasına səbəb olan amillərdən biridir. Onun sabit tədarükü onu nadir və mərkəzləşməmiş bir aktiv olaraq dəyərli edir. Komissiyaların artması, ölçülmə həllərinin inkişafı və ya yeni stimulların yaranması ilə əlaqəli olaraq, bitcoin-in gələcəyi onu bu qədər irəli aparan eyni qüvvələrə bağlı olacaq: uyğunlaşma, innovasiya və tək bir qurumun nəzarət etmədiyi bir sistemə olan etibar.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
İmtina: bu məzmun heç bir formada təmsil və ya zəmanət olmadan yalnız ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədləri üçün "olduğu kimi" təqdim edilir. O, maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməli və hər hansı xüsusi məhsul və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımamalıdır. Müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən özünüz məsləhət almalısınız. Bu məqalədə adı çəkilən məhsullar regionunuzda əlçatan olmaya bilər. Məqaləyə üçüncü tərəf müəllif tərəfindən töhfə verildikdə nəzərə alın ki, ifadə edilmiş bu baxışlar üçüncü tərəf müəllifə aiddir və Binance Akademiyasının mövqeyini əks etdirmir. Əlavə təfərrüatlar üçün tam imtina mətnini oxuyun. Rəqəmsal aktivlərin qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri artıb-azala və investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya ilə bağlı qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Akademiyası baş verə biləcək hər hansı itkiyə görə məsuliyyət daşımır. Bu material maliyyə, hüquqi və ya digər peşəkar məsləhət kimi təfsir edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə nəzər salın.