Фьючерс келишими

Фьючерс келишимдери, көбүнчө фьючерс деп аталат, соодагерлерди келечекте активдерди белгилүү бир баада жана датада сатып алууга же сатууга милдеттендирген келишимдер. Бул финансылык инструменттер көп учурда хеджирлөөчүлөр жана спекуляторлор тарабынан келечектеги баанын кыймылын болжолдоо үчүн, же тобокелдиктерден хеджирлөө же пайда алуу үчүн колдонулат. 

Фьючерс келишими сатып алынуучу же сатыла турган активдин бирдигинин санын, ошондой эле баасын жана активдин «колун өзгөртө турган» убактысын көрсөтөт. Келишим боюнча эсептешүү анын мөөнөтү аяктаганда ишке ашат, мында фьючерске ээ болгон адам негизги активди макулдашылган баага сатып алууга же сатууга милдеттүү.

Фьючерстердин мөөнөтү бүткүчө кармалышы мүмкүн болсо да, көптөгөн спекуляторлор жана соодагерлер келишимдерди мөөнөтү аяктаганга чейин ачык рынокто сатып алууну жана сатууну артык көрүшөт. Фьючерс келишими позициясын алгандан кийин, фьючерс соодагерлери өз позицияларынан чыгуу үчүн колдоно турган үч негизги иш-аракеттер бар. Биринчиси жана эң кеңири таралганы – бул позицияны жабуу актысын билдирет, башкача айтканда, бирдей маанидеги жана өлчөмдөгү башка позицияны түзүү. Экинчи жалпы альтернатива rollover катары белгилүү. Фьючерс соодагерлери келишим аяктаганга чейин өз позициясын өзгөртүү (узартуу) жөнүндө чечим кабыл алышы мүмкүн. Бул үчүн, алар адегенде өз позициясын алмаштырып, андан кийин бирдей өлчөмдөгү, бирок жарактуулук мөөнөтү башка (мындан ары келечекте) фьючерс келишимдердин жаңы партиясын ачышат. Үчүнчү параметр жөн гана мөөнөтү жана келишим эсептешүү мөөнөтүн күтүү болуп саналат. Эсептешүү учурунда бардык катышуучулар өздөрүнүн активдерин (же акча каражаттарын) фьючерс келишими позициясына ылайык алмаштырууга мыйзамдуу түрдө милдеттүү.

Фьючерс келишимдери туунду активдин бир түрү болсо да, алар опциондор жана форвардтар сыяктуу башка тааныш туунду активдерден айырмаланат. Опциондор соодагерге активди белгилүү бир убакта сатып алуу мүмкүнчүлүгүн берет, бирок алар чындыгында муну талап кылбайт, ал эми аткаруу фьючерс келишимде талап болуп саналат. Форвард келишимдери фьючерс келишимдерге абдан окшош, бирок, адатта, расмий алмаштыруу аркылуу соодаланган келишимдерге караганда, эки тараптын ортосунда түзүлгөн расмий эмес же жеке келишимдер. Мындан тышкары, форвард келишимдери соодагерлерге шарттарды ыңгайлаштырууда көбүрөөк ийкемдүүлүктү сунуштайт, ал эми фьючерс келишимдер стандартташтырылган жана чектөөчү болуп саналат.