ფიუჩერსების კონტრაქტი

ფიუჩერსების კონტრაქტები, რომელთაც ხშირად ფიუჩერსებს უწოდებენ, წარმოადგენს ხელშეკრულებებს, რომლებიც ტრეიდერებს ავალდებულებს აქტივების მითითებულ ფასად და დროის მონაკვეთში ყიდვას და გაყიდვას. ეს ფინანსური ინსტრუმენტები ხშირად გამოიყენება ჰეჯერებისა და სპეკულატორების მიერ, რომლებიც ცდილობენ დაიცვან თავი რისკებისგან ან მიიღონ მოგება ფასის პოტენციური ცვლილებების პროგნოზირების საფუძველზე. 

ფიუჩერსების კონტრაქტში მითითებულია გასაყიდი ან შესაძენი აქტივის ერთეულების რაოდენობა, ასევე აქტივების ფასი და მათი გადაცემის დრო. კონტრაქტის საფუძველზე ანგარიშსწორება ხორციელდება ვადის ამოწურვის თარიღისთვის, რომლის დროსაც, ფიუჩერსების კონტრაქტის მფლობელი ვალდებულია იყიდოს ან გაყიდოს საბაზისო აქტივი წინასწარ შეთანხმებულ ფასად.

მიუხედავად იმისა, რომ ფიუჩერსების ანგარიშსწორება ხდება ვადის ამოწურვის თარიღის დადგომისას, ბევრი სპეკულატორი და ტრეიდერი ამ კონტრაქტებს ვადის ამოწურვის თარიღამდე ყიდულობს ან ყიდის ღია ბაზარზე. ფიუჩერსის კონტრაქტის პოზიციის გახსნის შემდეგ არსებობს სამი ძირითადი მოქმედება, რომელიც ტრეიდერებს შეუძლიათ განახორციელონ პოზიციებიდან გამოსვლის მიზნით. პირველი და ყველაზე გავრცელებული მეთოდია ოფსეტინგი, რაც გულისხმობს პოზიციის დახურვას და იმავე ღირებულებისა და ზომის ახალი პოზიციის გახსნას. მეორე პოპულარულ ალტერნატივას წარმოადგენს როლოვერი. ფიუჩერსებით მოვაჭრე ტრეიდერებმა შეიძლება გადაწყვიტონ საკუთარი პოზიციის ვადის ამოწურვის თარიღის გადაწევა (გახანგრძლივება). ამისათვის, მათ უნდა დახურონ საკუთარი პოზიცია და შექმნან იმავე ზომის, თუმცა განსხვავებული ვადის მქონე ახალი ფიუჩერსის კონტრაქტები (ვადის ამოწურვის უფრო გვიანი თარიღით). მესამე ვარიანტია უბრალოდ ვადის ამოწურვის თარიღის დალოდება და კონტრაქტის აღსრულება. ანგარიშსწორების დროს, კონტრაქტის ყველა მხარე სამართლებრივად ვალდებულია საკუთარი აქტივები (ან ნაღდი ფული) გადასცეს მეორე მხარეს ფიუჩერსების კონტრაქტის პოზიციით განსაზღვრული პირობების შესაბამისად.

ფიუჩერსების კონტრაქტები დერივატივების სახესხვაობას წარმოადგენს, თუმცა ისინი განსხვავდება ტიპიური დერივატივებისგან, როგორებიცაა ოფციონები და ფორვარდები. ოფციონები ტრეიდერს სთავაზობს აქტივის განსაზღვრულ დროს ყიდვის უფლებას, თუმცა ამის გაკეთებას არ ავალდებულებს, ფიუჩერსების შემთხვევაში კი კონტრაქტის აღსრულება სავალდებულოა. ფორვარდ კონტრაქტები ძალიან ჰგავს ფიუჩერსების კონტრაქტებს, თუმცა ჩვეულებრივ ისინი წარმოადგენს არა სავაჭრო ბირჟაზე გაფორმებულ ოფიციალურ კონტრაქტებს, არამედ ორ მხარეს შორის დადებულ არაფორმალურ ან კერძო შეთანხმებებს. გარდა ამისა, ფორვარდ კონტრაქტები ტრეიდერებს სთავაზობს მეტ მოქნილობას ვადებთან დაკავშირებით, ფიუჩერსების კონტრაქტების პირობები კი უფრო სტანდარტიზებული და მკაცრია.

ფიუჩერსების კონტრაქტები გამოიყენება სხვადასხვა ტიპის აქტივებით ვაჭრობისთვის, როგორიცაა ფიატ-ვალუტები, აქციები, ინდექსები, მთავრობის მიერ გამოშვებული სასესხო ინსტრუმენტები და კრიპტოვალუტები. ფიუჩერსების კონტრაქტების მეშვეობით ასევე შესაძლებელია ნავთობით, ძვირფასი ლითონებით, სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებით და სხვა ტიპის საქონლით ვაჭრობა.
გარდა იმისა, რომ ფიუჩერსები შეიძლება ეფუძნებოდეს სხვადასხვა საბაზისო აქტივებს, ასევე არსებობს კონტრაქტების ანგარიშსწორების ორი განსხვავებული მეთოდი. ფიზიკური ანგარიშსწორების დროს, საბაზისო აქტივი მიმღებ მხარეს ფიზიკურად მიეწოდება. ნაღდი ფულით ანგარიშსწორების დროს, კონტრაქტი არ ითვალისწინებს აქტივების პირდაპირ გადაცემას. ნაღდი ფულით ანგარისშსწორების ფიუჩერსების კონტრაქტების მაგალითია CME Bitcoin Futures ბაზარი, სადაც ხდება არა უშუალოდ Bitcoin-ებით, არამედ ნაღდი ფულის კონტრაქტებით ვაჭრობა, რაც ეფუძნება საბაზისო კრიპტოვალუტის საბაზრო დინამიკას.
ისევე როგორც საინვესტიციო და სავაჭრო ინსტრუმენტების უმეტესობის შემთხვევაში, ფიუჩერსების კონტრაქტების ბაზრების ფასების ანალიზისთვის, ფიუჩერსებით მოვაჭრე ტრეიდერები იყენებენ ტექნიკური ანალიზის და ფუნდამენტური ანალიზის ინდიკატორებს.