Bitcoin Blockchain Tarayıcısı Nasıl Kullanılır?

Topluluk Yayını – Yazar: John Ma

Kısa Özet

Kamusal şeffaflık, kripto paralar için önemli bir kavramdır. Blockchainin başlıca vaatlerinden biri, bilgiyi güç sahibi ayrıcalıklı pozisyonlarda yer alan birkaç kişiyle sınırlamayarak herkes için koşulları eşitlemektir.

Peki, bu tam olarak ne anlama gelir? Komşunuzun ne kadar bitcoine sahip olduğunu öğrenebilir misiniz? Herkese açık verileri inceleyebilir ve kendi başınıza doğrulayabilir misiniz? Hayır, bunları yapmanız mümkün değildir. Bu makalede Bitcoin'e odaklanıyor olacağınız, fakat Litecoin, Ethereum, Binance ve neredeyse tüm yerel blockchainlere özel blockchain tarayıcıları da bulabilirsiniz.

Giriş

Yaptığınız bir ödemenin hesaba geçmediği ya da ödeme size ulaşmamış olsa bile göndericinin ödemeyi yaptığını iddia ettiği durumlarla bugüne kadar hiç karşılaştınız mı? Mevcut finans sistemimizde bu anlaşmazlık, kişilerin farklı iddialarda bulunduğu durumlara yol açabilir ya da üçüncü bir tarafın müdahalesini gerektirebilir.

Blockchainler bu sorunu, bilginin isteyen herkes tarafından herhangi bir zamanda görüntülenebilecek şekilde hazır olması anlamına gelen kamusal şeffaflık kavramıyla çözer. Bitcoin ve Ethereum gibi blockchainlerde tüm bilgiler tasarım gereği herkes tarafından görüntülenebilirdir, bu da işlemlerin (ya da Tx'lerin) ve sözleşmelerin kolayca tespit edilmesinin ve doğrulanmasının gerektiği durumlar için kullanışlıdır.

Bu rehberde, Bitcoin blok tarayıcısının temel yapısını inceleyeceğiz. Daha sonra da 22 Mayıs'ta kutlanan Bitcoin Pizza Günü'nün ortaya çıkmasına yol açan ünlü işleme göz atacağız.

Blockchain tarayıcısı nedir?

Bir blockchain tarayıcısı, blockchainin geçmiş ve güncel durumu hakkındaki bilgileri gösteren bir arama motoruna benzerdir. Bu tarayıcılar belirli bir ödemenin durumunu takip etmek ya da bir adresin bakiyesini ve geçmişini incelemek istediğinizde faydalı olabilir. İnternet bağlantısına sahip herkes, herkese açık bir blockchaindeki tüm işlemleri görüntülemek için tarayıcıdan faydalanabilir.

Blockchain tarayıcısı nasıl çalışır?

Tüm blockchainler, veritabanıyla etkileşim kurmak ve ağın geçmişini görüntülemek için bir Komut Satırı Arayüzü'ne (CLI) sahiptir. Fakat CLI tarayıcılar, herkes için kullanıcı dostu bir deneyim sunmaz. Bu yüzden çoğu blockchain, bilgileri daha kullanıcı dostu bir formatta gösteren Grafiksel Kullanıcı Arayüzü'nü (GUI) kullanan bir tarayıcıya da sahiptir.

Yaygın şekilde kullanılan Bitcoin tarayıcılarından biri olan blockchain.com'u inceleyelim. BTC için diğer alternatifler ise blockchair.com ve blockcypher.com'dur.

Kaynak: https://www.blockchain.com/explorer.

Ön sayfada, Bitcoin blockchaini hakkında bazı ileri seviye bilgileri görebilirsiniz. Bu sayfa fiyat, tahmini hash oranı, günlük işlem sayısı ve işlem hacmini içerir. Ayrıca fiyatı ve bellek havuzu büyüklüğünü gösteren grafikler de yer alır. Alt taraftan ise en yeni blokları ve işlemleri takip etmek mümkündür.

Şimdi, burada gördüklerimizden biraz daha ayrıntılı bir şekilde bahsedelim:

Fiyat: Farklı piyasalardan gelen bileşik USD fiyat bilgisidir. Fiyat, çoğu zaman bilginin hangi kaynaklardan geldiğine bağlıdır ve belirli bir borsadaki spot fiyatı temsil etmez.
Tahmini Hash Oranı: Şu anda madencilerin blockchaini güvene almak için sahip olduğu hesaplama gücünün bir tahminidir. Bir Proof of Work (PoW) blockchainin güvenlik seviyesini temsil ettiği söylenebilir.
İşlemler: Son 24 saatte onaylanan birbirinden farklı tüm işlemlerin sayısıdır. Bir işlemin onaylanmış olarak kabul edilmesi için doğrulanmış bir bloğa dahil edilmesi (bu blok için madencilik işlemin tamamlanması) gereklidir.
İşlem Hacmi: Son 24 saat içinde blockchainde onaylanan çıktıların toplam değeridir (BTC olarak). Bitcoin'in çalışma şekli nedeniyle bu toplam değer, “harcamayı yapan” cüzdana para üstü olarak iade edilen harcanmamış çıktıları da içerir.
İşlem Hacmi (tahmini): Tüm cüzdanlar arasında transfer edilen gerçek işlem hacminin tahmini bir değeridir (BTC olarak). İşlem Hacminden (yukarıdaki), harcama yapan cüzdanlara para üstü olarak iade edilen çıktıların tahmini değerinin çıkarılmasıyla hesaplanır.
Bellek Havuzu Büyüklüğü: Bellek havuzu (Mempool) büyüklüğü, bir bloğa eklenmek üzere bekleyen işlemlerin toplam büyüklüğünü (bit olarak) ifade eder. Blockchainde ne kadar etkinlik olduğunu gösterir ve hızlı onaylanma için gerekli işlem ücretlerine yönelik bir gösterge olarak hizmet edebilir.
Yeni Bloklar: Onaylanmış blokların yeniden eskiye doğru sıralanmış listesidir. Blok yüksekliği, zaman damgası, madencinin adı (biliniyorsa) ve blok büyüklüğü gibi bilgileri içerir. “Blok yüksekliğine” tıklayarak, bloğa dahil edilen işlemler hakkında bilgi edinebilirsiniz. “Madenciye” tıklamak, bloğun madencisinin adresi hakkında bilgileri gösterir. Madencinin herkese açık adresi, tanınmış bir madencilik havuzu adresi olabilir. Madencilik havuzunun ne olduğunu bilmiyorsanız, bu makalemize göz atabilirsiniz.
Son İşlemler: Bellek havuzuna gönderilen geçerli işlemlerin listesidir. Burada da işlemler, doğrulanmış bir bloğa dahil edilene kadar onaylanmamış olarak kabul edilir.

Bu sayfadan ağın zorluk seviyesi, işlem başına ücret ve ortalama onaylanma süresi gibi blockchaine dair başka ölçütleri de takip edebilirsiniz. Bazı blockchain tarayıcıları, API'larına bağlanmanıza da imkan tanır.

➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance'ten Bitcoin satın alabilirsiniz!

10.0000 bitcoinlik pizza işlemini nasıl görüntüleyebilirsiniz?

Pizza Günü, Bitcoin tarihinin önemli olaylarından 10.000 bitcoin karşılığında büyük boy iki pizzanın satın alınması anısına kutlanan bir gündür. Blok tarayıcısını kullanarak bu ünlü işlemi görüntüleyebilir ve işlemin detaylarını inceleyebilirsiniz.

Pizza Günü İşlem Hash'i:

a1075db55d416d3ca199f55b6084e2115b9345e16c5cf302fc80e9d5fbf5d48d

İşlem hash'ini kopyalayarak Bitcoin blockchain tarayıcısının arama kutusuna yapıştırırsanız Pizza Günü işlemini görüntüleyebilirsiniz. Kopyala-yapıştır yapmak istemiyorsanız, işlem sayfası bağlantısına tıklayabilirsiniz.

Sayfanın üst tarafında, işlem girdi ve çıktılarının bir özetini görebilirsiniz. Solda gördükleriniz, pizza için ödenen bitcoinlerdir (toplam 10.000 BTC). Bu bitcoinler, sağda gördüğünüz tek bir adrese (pizzayı teslim eden kişinin) gönderilmiştir.

Pizza Günü işlem özeti. Kaynak: blockchain.com

Alıcı adresine (sağdaki) tıklarsanız, bu adresin işlem geçmişini görebilirsiniz. Adres dizinini görmek için QR kodu da taratabilirsiniz. QR kodlar, Trust Wallet ya da diğer mobil kripto cüzdanları ile ödemeler yaparken çok kullanışlıdır.

Pizza Günü alıcı adresi. Kaynak: blockchain.com.

Pizza günü işlem sayfasına dönerseniz, işlemin ayrıntılarını incelemek için ekranı aşağı kaydırabilirsiniz. Bu ayrıntılar arasında işlemin hash'i, onaylanma durumu, zaman damgası, onaylanma adedi, toplam girdi ve çıktı, madenci ücreti vb. yer alır. Buradan, pizzalar için 10.000 BTC'ye ek olarak madenciye 0,99 BTC'lik bir işlem ücretinin ödendiğini de görebilirsiniz.

Pizza Günü işlem bilgileri. Kaynak: blockchain.com.

Blok yüksekliğine (57.043) tıklamanız, işlemin dahil edildiği blok hakkındaki ayrıntıları gösterecektir.

Pizza Günü bloğu. Kaynak: blockchain.com.

Görebileceğiniz üzere Pizza Günü işlemini onaylayan blokta pek fazla işlem yoktur. Blokta iki işlem yer alır. Bunlardan biri Pizza Günü işlemi ve diğeri de madencinin blok ödülüdür.

Sağdaki kırmızı ve yeşil küreler bitcoinlerin bu işlemden sonra harcanıp harcanmadığını gösterir. Pizzayı satan kişi bu 10.000 BTC'yi başka bir adrese göndermiştir, fakat madencinin adresi blok ödülünü halen tutmaktadır (50,99 BTC).

Son düşünceler

Blockchain tarayıcıları, herkese açık blockchainlerin açık ve şeffaf doğasından faydalanan kullanışlı araçlardır. Bu tarayıcılar; ağın durumu, işlem ve adres geçmişi hakkında faydalı bilgiler sunar. Bu da işlemlerin kolayca takip edilmesine ve doğrulanmasına imkan tanır.

Fakat blockchainin tam anlamıyla şeffaf olması nedeniyle zincir analiz yapılarak işlem geçmişi ve adresler birbirine bağlanabilir. Bu da özellikle aynı adresi birden fazla kez kullanma (bu uygulama önerilmez) eğilimindeki kullanıcılar için adreslerin anonimliğini ortadan kaldırabilir. Herkese açık diğer blockchainler (Monero gibi), gizlilik ve şeffaflık arasında farklı bir dengeye sahiptir.

Artık blockchain tarayıcısı hakkında bilgi sahibi olduğunuza göre kendiniz de bu tarayıcıları kullanabilirsiniz. Keşfedeceğiniz sırlar sizi şaşırtabilir!

Bitcoin tarayıcıları ve kripto hakkında başka sorularınız varsa, sorularınızın topluluğumuz tarafından yanıtlandığı soru-cevap platformumuz Academy'ye Sor'a göz atabilirsiniz.