Kısa Özet
Yeni bir kripto para yaratırken bir coin ya da token oluşturmayı tercih edebilirsiniz. Coinler kendi blockchainlerine sahiptir, tokenler ise mevcut ağların üzerinde inşa edilir. Kripto paralar, güvenliklerini ve merkeziyetsizliklerini blockchainlerden alır.
Bir token yaratmak, bir kripto coini yaratmaya kıyasla daha az uzmanlık ve çaba gerektirir. Bir coin yaratmak için genellikle geliştirici ve uzmanlardan oluşan bir ekip gerekir. Token için de teknik bilgilere ihtiyaç vardır, fakat Ethereum, Binance Smart Chain, Solana ve Polygon gibi diğer blockchainleri kullanarak dakikalar içinde bir token yaratmak mümkündür.
Token ya da coin tercihiniz, arzu ettiğiniz özelleştirilebilirlik seviyesine ve kullanım alanına göre değişecektir. Genel olarak maliyet, ne kadar işe ihtiyaç duyulduğuna bağlıdır. Örneğin dışarıdan destek veren geliştiriciler ve harcanan zaman gibi unsurlar maliyeti değiştirebilir.
Ethereum ve Binance Smart Chain, dijital para birimleri yaratmak için popüler blockchainlerdir. Tokenleri kendiniz yaratmak için belirli kodları kullanabilir ya da bir coin yaratma hizmetini kullanmak için ödeme yapabilirsiniz. Yan zincirler de ana blockchainin sunduğu avantajların yanında daha fazla kişiselleştirme imkanları sağladıkları için popüler seçenekler arasında yer alır.
Kendi kriptonuzu yaratmadan önce kriptonun kullanım alanını, token ekonomisini ve yasal durumu göz önünde bulundurmanız gerekir. Bunun ardından geliştirme aşamasında ise blockchain, mutabakat mekanizması ve mimari tercihini yapmanız gerekir. Bir sonraki adımda ise projeniz için bir denetim ve nihai bir yasal kontrol düşünmeniz gerekir. Neredeyse herkes kendi kripto parasını yaratabilse de sağlam bir proje geliştirmek ciddi oranda çalışma ve özveri gerektirir.
Giriş
Kendi kripto paranı oluşturma, kullanım alanları ve bir kitleye hitap etme pek çok kripto tutkunu için heyecan verici bir fikirdir. Peki başlamak için en iyi yer neresidir? Aslında coin ve token yaratmanın birçok yolu vardır. Maliyet ve gerekli bilgiler de projenizin ne kadar karmaşık olduğuna göre değişir. Kendi kripto paranızı yaratmayı düşünüyorsanız, makalemiz bunu yapmanıza yardımcı olacak temel bilgileri size sunacaktır.
Kripto para nedir?
Kripto olarak da bilinen kripto para, birçok kullanım alanına sahip bir tür dijital varlıktır. Temelde, insanlar arasında dijital olarak değer transfer etmenin bir yoludur. Transfer edilen şey maddi değer, mülkiyet hakkı ve hatta oy verme ayrıcalığı bile olabilir. Kripto, blockchain teknolojisine dayanan kökleri nedeniyle diğer dijital ödeme sistemlerinden farklıdır. Bu temel, kripto paralara devletler ya da bankalar gibi merkezi birimlere göre daha fazla özgürlük sunar.
Bitcoin, en ünlü kripto para örneğidir. Dünyanın herhangi bir yerindeki bir kişiye, aracılara ihtiyaç olmadan maddi değer transfer etmek gibi basit bir kullanım alanı vardır. Bitcoin blockchaini tüm işlemleri kaydeder, güvenliği ve ağ istikrarını sağlar.
Kripto coin ve tokenleri arasındaki fark
Kripto paralar temelde iki kategoriye ayrılır: coinler ve tokenler. Bunlarından arasındaki fark oldukça basittir. Coinler kendi yerel blockchainlerine sahiptir. Buna örnek olarak Bitcoin verilebilir. Ether (ETH) de Ethereum blockchainine sahiptir. Genellikle coinler, tüm ağ içinde belirli bir amaca hizmet eder. Örneğin, işlem ücretlerini ödemek, staking ya da yönetişimde yer almak gibi.
Tokenler, var olan blockchainlerin üzerinde inşa edilir. Coinlere benzer rollere sahip olabilirler, fakat tokenlerin başlıca kullanım alanı kendi projeleri içindedir. Buna örnek olarak Binance Smart Chain'deki PancakeSwap'ın CAKE'i verilebilir. Bu tokeni Benzersiz Tokenler çıkarmak ya da çekilişe katılmak gibi PancakeSwap ekosistemindeki belirli işlemlerin ödemesini yapmak için kullanabilirsiniz. Fakat CAKE kendi blockchainine sahip değildir, dolayısıyla da BSC'deki tüm uygulamalarda kullanılamaz. Aynı şey, Ethereum blockchaini üzerinde çıkarılmış binlerce ERC-20 token için de geçerlidir. Her bir token, belirli bir projenin içinde yer alır ve farklı kullanım alanlarına sahiptir.
Kripto coin ve tokenleri yaratmanın farkı
Daha önce de bahsettiğimiz gibi bir token yaratmak, bir coin yaratmaya kıyasla çok daha kolaydır. Coinler, bir blockchain geliştirmenizi ve bu blockchaini başarıyla idare etmenizi gerektirir. Mevcut başka bir zinciri çatallayabilirsiniz (bir kopyasını yaratabilirsiniz), fakat bunu yapmak ağınızın hayatta kalmasını sağlayacak kullanıcı ve doğrulayıcılar bulma sorununu çözmez. Bununla birlikte, yeni bir coinle başarıyla ulaşma ihtimali yalnızca bir token oluşturmaya kıyasla daha yüksek olabilir. İki seçeneğin genel bir özeti şu şekildedir:
Bir coin yaratma
Yeni bir coin yaratmak, kendi blockchaininizi geliştiriyorsanız çok zaman alabilir. Fakat bir blockchaini hızla çatallamak ve yeni coin için bunu taban olarak kullanmak mümkündür. Bitcoin Cash (BCH), çatallanma ile yaratılmış projelere örnek olarak verilebilir. Bunu yapmak için de yüksek seviyede blockchain teknik bilgi ve kodlama bilgisine ihtiyacınız vardır. Projenizin başarısı, blockchain ağınıza yeni kullanıcılar katmaya da bağlı olacaktır ve bu da üstesinden gelinmesi gereken bir engeldir.
Bir token yaratma
Mevcut bir blockchain üzerinde bir token yaratmak, bu blockchainin itibarından ve güvenliğinden faydalanmanızı da sağlayabilir. Tokeninizin tüm özellikleri üzerinde tam bir kontrole sahip olmasanız da pek çok özelliği isteğe uyarlayabilirsiniz. Özellikle de BSC ve Ethereum'da kendi tokeninizi yaratmak için birçok web sitesi ve araçtan faydalanabilirsiniz.
Projem için bir coin mi yoksa token mi yaratmalıyım?
Merkeziyetsiz Finans (DeFi) uygulamaları ve oyna-kazan oyunları için bir token genellikle yeterli olacaktır. Hem BSC hem de Ethereum geliştiriciler için çok büyük bir esneklik ve özgürlük sunar.
Bir coin ya da blockchainin yapabileceklerinin sınırlarını zorlamak istiyorsanız, kendi blockchainine sahip bir coin yaratmanız muhtemelen daha iyi olacaktır. Yeni bir blockchain ve coin yaratmak, bir kripto token çıkarmaktan kesinlikle daha zordur. Ama doğru yapılırsa, pek çok inovasyon ve olasılığı da yanında getirebilir. Binance Smart Chain, Ethereum, Solana ve Polygon buna verilebilecek iyi örneklerdir.
Yine de her iki seçenek de teknik bilgiler, ekonomik bilgiler ve piyasa bilgilerinin yanında çok sıkı çalışma da gerektirecektir.
Kripto para yaratmak için en iyi çözümler
Kripto para yaratmak için en popüler çözümler arasında BSC, Ethereum ve Solana yer alır. Bu ağlar, önceden belirlenmiş standartlara dayalı olarak farklı birçok token yaratmak için çeşitli yollar sunar. BEP-20 ve ERC-20 token standartları, neredeyse tüm kripto cüzdan sağlayıcılarının desteklediği önde gelen örneklerdir.
ERC-20 Ethereum blockchainine, BEP-20 ise Binance Smart Chain'e (BSC) aittir. Her iki ağ da kendi tokenlerinizi ve merkeziyetsiz uygulamalarınızı (DApp'ler) yaratmanıza imkan tanıyan akıllı sözleşmelerin oluşturulmasına ve kişiselleştirilmesine imkan tanır. DApp'lerle, tokeninize daha fazla kullanım alanı ve işlev sunan bir ekosistem yaratabilirsiniz.
Ethereum ya da Polkadot gibi daha büyük bir zincirin güvenliğini kullanan, fakat biraz da kişiselleştirme imkanı tanıyan yan zincirlere de bakabilirsiniz. Polygon Ağı, Ethereum'a bağlıdır ve benzer bir deneyim sunar, fakat bu ağı kullanmak daha hızlı ve ucuzdur.
Bir blockchain seçtikten sonra, tokeninizi yaratmak için bir yönteme ihtiyacınız olacaktır. BSC'de ve Ethereum Sanal Makinesi tabanlı diğer blockchainlerde bu süreç oldukça basittir. Sizin sunduğunuz parametre ve kurallara göre tokenler yaratan kullanıma hazır araçlar da bulabilirsiniz. Bu araçlar genellikle ücretlidir, fakat akıllı sözleşmelere aşina olmayan kullanıcılar için daha pratik bir seçenektir.
Kendi blockchaininizi ve coininizi oluşturmak istiyorsanız, muhtemelen blockchain geliştiricileri ve sektör uzmanlarından oluşan bir ekibe ihtiyacınız olacaktır. Ethereum ya da Bitcoin gibi bir blockchainde çatallanma yapmayı hedefliyor olsanız bile ağınızı kurabilmeniz için çok fazla iş gereklidir. Buna, kullanıcıları doğrulayıcı olmaya ve blockchaini işler halde tutmak için düğümleri işletmeye teşvik etmek de dahildir.
Kriptonuzu tasarlarken dikkate almanız gereken unsurlar
Blockchaininize ve bir token mi yoksa coin mi yaratacağınıza yönelik bariz tercihlerin dışında dikkate alınması gereken önemli birkaç şey daha vardır:
Kripto paranızın nasıl kullanılacağını belirleyin
Kripto paralar pek çok rol oynayabilir. Bazıları bir hizmete erişim için anahtar işlevini görür. Bazıları da hisse senetlerini ve diğer finansal varlıkları bile temsil edebilir. Kriptonuzu yaratma sürecini belirlemeniz ve sürecin ana hatlarını çizebilmeniz için bu özellikleri ilk baştan tanımlamanız gerekir.
Token ekonominizi tasarlayın
Token ekonomisi; toplam arz, dağıtım yöntemi ve başlangıç fiyatı gibi kriptonuzu yöneten ekonomik unsurlardır. İyi bir fikir bile token ekonomisinin kötü olması ve kullanıcıların kripto parayı almaya teşvik edilmemesi durumunda başarısız olabilir. Örneğin bir sabit coin yaratırken endekslemeyi doğru yapamazsanız hiç kimse bu coini almak ya da tutmak istemeyecektir.
Düzenlemelere uygun olup olmadığını kontrol edin
Dünyadaki tüm ülkelerin kripto paralara yönelik kendi kanun ve kuralları vardır. Bazı yargı alanlarının kripto paraların kullanımını yasaklaması bile mümkündür. Yasal yükümlülüklerinizi ve karşılaşabileceğiniz uyum sorunlarını derinlemesine inceleyin.
7 adımda kendi kripto paranızı yaratın
Yalnızca bir token yaratıyorsanız, aşağıdaki rehberdeki tüm adımlara ihtiyacınız olmayacaktır. Yukarıdaki üç tasarım adımı sizin için daha önemli olabilir. Buradaki talimatların çoğu, coininizi çıkarmadan önce bir blockchain yaratmaya yönelik temel bilgileri içermektedir.
1. Uygun bir blockchain platformu seçin
Bir token için, kriptonuzu üzerinde çıkaracağınız bir blockchain seçmeniz gerekir. BSC ve Ethereum popüler seçeneklerdir, fakat yan zincirler de iyi bir seçenek olabilir. Kendi coininizi yaratmak içinse, blockchaininizi tasarlamanız ya da isteğe uyarlanmış bir blockchain yaratması için bir kişiyle çalışmanız gerekecektir.
2. Bir mutabakat mekanizması seçin
Kendi blockchaininizi yaratıyorsanız ya da tokeniniz için hangi blockchaini seçeceğinizi bilmiyorsanız, istediğiniz mutabakat mekanizmasını belirlemeye çalışın. Bu mekanizmalar, katılımcıların ağ işlemlerini nasıl onaylayacağını ve doğrulayacağını belirler. Çoğu blockchain, birçok farklı varyasyonu bulunduğu ve donanım gereklilikleri düşük olduğu için Hisse İspatı kullanır. Bitcoin'de kullanılan İş İspatı ise bazı kişilerce en güvenlisi olarak kabul edilir, fakat bu mekanizma çoğu zaman pahalıdır ve pek çevre dostu değildir.
3. Blockchain mimarinizi tasarlayın
Bu adım, yalnızca bir coin yaratıyorsanız gereklidir. İşlem doğrulamak ya da düğüm çalıştırmak tüm blockchainlerde herkese açık değildir. Gizli, herkese açık, izne dayalı ya da izne dayalı olmayan bir blockchain arasında tercih yapmanız gerekecektir. Blockchain mimariniz, coin ve projenizin neyi amaçladığına bağlı olacaktır. Örneğin bir coin yaratan bir ülke ya da şirket, daha fazla kontrole sahip olmak için gizli bir blockchaini tercih edebilir.
4. Blockchain geliştirmeye başlayın
Uzman seviyesinde geliştirme bilgisine sahip değilseniz, fikirlerinizi hayata geçirebilmek için dışarıdan yardıma ihtiyacınız olacaktır. Blockchain canlı bir ortamda çalışmaya başladığında, temel kavramları ve kuralları değiştirmek son derece zordur. Her şeyin planlanan şekilde çalıştığından emin olmak için bir test ağı kullanın ve idealde blockchaininizi inşa etmek için tüm geliştirme ekibiyle birlikte çalışın.
5. Kriptonuzu ve kodunu denetletin
Certik gibi denetim şirketleri, güvenlik açıklarını bulmak için blockchaininizin kodunu ve kripto paranızı kontrol edebilir. Daha sonra bu denetim raporunu herkese açık bir şekilde yayınlayabilir ve bulgulara göre hareket edebilirsiniz. Bu süreç projenin yaratıcısı olarak size ve tüm potansiyel kullanıcı ya da yatırımcılara bir derece güvenlik garantisi sunabilir.
6. Yasal yönlerini bir kez daha kontrol edin
Artık blockchaininiz çalışmaya başladığına ve kripto paranızı çıkarmaya hazır olduğunuza göre, herhangi bir izin için başvurmanız gerekip gerekmediği konusunda uzmanlardan yasal tavsiye almanız en doğrusudur. Yine bu adımı da tek başınıza tamamlamanız zordur ve dışarıdan yardım almanız gerekir.
7. Kripto paranızı çıkarın
İster bir token ister bir coin yaratıyor olun, bir noktada kripto paranızı çıkarmanız gerekecektir. Bunu tam olarak nasıl yapacağınız token ekonominize bağlıdır. Örneğin, sabit arzlı tokenler genellikle tek seferde ve bir akıllı sözleşme aracılığıyla çıkarılır. Bitcoin gibi coinler ise madencilerin yeni işlem bloklarınızı doğrulamasıyla kademeli olarak çıkarılır.
Bir BEP-20 tokeni nasıl yaratılır?
Basit bir BEP-20 token yaratırken Binance Smart Chain'de bir akıllı sözleşme konuşlandırmak için bazı temel kodlama becerilerine sahip olmanız gerekir. Ayrıca MetaMask'i kurmanız ve gas ücretlerini ödemek için de cüzdanınızda biraz BNB bulundurmanıza da ihtiyaç vardır.
1. BSC ana ağının MetaMask'e eklendiğinden emin olun. Ayrıntılı talimatlara MetaMask, Binance Smart Chain'e Nasıl Bağlanır? rehberimizden ulaşabilirsiniz.
2. Ethereum Sanal Makinesi ile uyumlu blockchainlerde akıllı sözleşmeleri geliştirmek ve konuşlandırmak için çevrimiçi bir uygulama olan Remix'e gidin. [Contracts] (Sözleşmeler) dosyasına sağ tıklayın ve [New File] (Yeni Dosya) seçeneğine tıklayın.
3. Dosyanın adını “BEP20.sol” olarak belirleyin.
4. Programlama dilinin [Solidity] olarak ayarlandığından emin olun, aksi takdirde akıllı sözleşmeniz çalışmaz. Bunu alttaki resmin sağ tarafındaki işaretlenmiş yere tıklayarak yapabilirsiniz.
5. BEP-20 akıllı sözleşme kodunu dosyanıza kopyalayın. Kodun parametreleri ve işlevleri hakkında daha fazla bilgiye GitHub'dan ulaşabilirsiniz.
6. Coininiz için adı, sembolü, ondalık hanesini ve toplam arzı düzenleyin. Biz burada örnek olarak 18 ondalık hanesine sahip ve toplam arzı 100.000.000 olan Binance Academy Coin'i (BAC) kullandık. 18 haneyi dolduracak kadar 0 eklemeyi unutmayın.
7. Bunun ardından akıllı sözleşmeyi derlemeniz gerekir. Aşağıdaki resimde ekranın sol tarafındaki işaretli simgeye tıklayın, [Auto Compile] (Otomatik Derle) ve [Enable Optimization] (Optimizasyonu Etkinleştir) seçeneklerini seçin ve sonra da [Compile] (Derle) tuşuna tıklayın.
8. Sözleşmenin ABI'sini kopyalamak için [ABI] tuşuna tıklayın.
9. Aşağıda, ekranın sol tarafındaki işaretli simgeye tıklayın. Ortamınız olarak [Injected Web3] seçin ve MetaMask'in Remix'e bağlanmasına izin verin. Son olarak da [Deploy] (Konuşlandır) tuşuna tıklamadan önce BEP20 sözleşmesini seçtiğinizden emin olun.
10. Şimdi, sözleşmeyi blockchainde konuşlandırmak için MetaMask'i kullanarak bir işlem ücreti ödemeniz gerekecektir. Akıllı sözleşme çalışmaya başladığında da sözleşme kodunuzu doğrulamanız ve yayınlamanız gerekir.
Sözleşmenin adresini BscScan'e kopyalayın, derleyici türü olarak [Solidity (Single)] seçin ve 7. adımda kullanılan derleme versiyonunu seçin.
11. Bir sonraki adımda Remix'te BEP20.sol'a sağ tıklayın ve [Flatten] (Düzleştir) seçeneğine tıklayın. Daha sonra da Remix'e kodu düzleştirmesi için izin verin.
12. BEP20_flat.sol dosyanızdaki kodu kopyalayıp alana yapıştırın ve [Optimization] (Optimizasyon) seçeneğinin Yes (Evet) olarak ayarlanmış olduğundan emin olun. Artık, sayfanın alt bölümünde yer alan [Verify and Publish] (Doğrula ve Yayınla) tuşuna tıklayabilirsiniz.
13. Şimdi bir açılış ekranı göreceksiniz. Doğrulanmış kodunuzla, sözleşmede yer alan _mint çağrısını kullanarak tokeninizi BscScan aracılığıyla çıkarabilirsiniz. BscScan'deki sözleşme adresine gidin ve [Write Contract] (Sözleşme Yaz) ögesine tıklayın. Daha sonra, MetaMask hesabınızı bağlamak için [Connect to Web3] (Web3'e Bağlan) tuşuna tıklayın.
14. Sayfayı aşağıya kaydırarak Mint (Çıkarma) bölümüne gidin ve çıkarmak istediğiniz token sayısını girin. Biz, 100.000.000 BAC çıkaracağız. Ondalık haneleri de eklemeyi unutmayın. Biz örneğimizde 18 hane kullandık. [Write] (Yaz) tuşuna tıklayın ve ücreti MetaMask ile ödeyin.
15. Artık tokenlerinizin çıkarıldığını ve akıllı sözleşmeyi yaratan cüzdana gönderildiğini görebilirsiniz.
Kripto paralarınızı nasıl listeletebilirsiniz?
Coin ya da tokeninizin Binance gibi bir kripto para borsasında listelenmesini sağlamanız kriptonuzun güvenli ve düzenlemeye tabi bir şekilde daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlayabilir. Sağlam bir kripto para projesi yaratmayı ve geliştirmeyi başardıysanız, doğrudan listeleme ve/veya Launchpad/Launchpool'da dağıtım için Binance'in çevrimiçi başvuru formlarını doldurabilirsiniz.
Tüm kripto paralar detaylı bir inceleme sürecinden geçer ve başvuru süresince Binance'i gelişmeler hakkında düzenli olarak bilgilendirmeniz gerekir. Ayrıca, kripto paranızın ekosisteminde BNB ve BUSD kabul ediyor olmanız da gerekir. Örneğin bunları likidite olarak sunabilir ya da ilk coin arzı (ICO) veya token satışında ödeme olarak kabul edebilirsiniz.
Kendi kripto paranızı çıkarmanızın maliyeti
Bu maliyet, tercih ettiğiniz yöntemlere ve ayarlara bağlıdır. Bir coin ve blockchain yaratıyorsanız, muhtemelen tüm ekibe birkaç ay boyunca ödeme yapmanız gerekecektir. Güvenilir bir ekipten alacağınız kod denetiminin maliyeti de yaklaşık 15.000 USD'dir. En ucuz haliyle, BSC üzerindeki basit bir token 50 USD'ye çıkarılabilir. Ortalamaya baktığımızda, başarı şansı olan bir kripto para yaratmak için muhtemelen içerik üretimi, pazarlama ve topluluk geliştirmeye binlerce dolar harcamanız gerekecektir.
Son Söz
Kendi kripto paranızı yaratmaya karar verirseniz, buradaki bilgileri yalnızca bir başlangıç noktası olarak kullanmalısınız. Bu, tam olarak anlaması zaman alan derin bir konudur. Token ya da coini yaratmanın yanında piyasaya çıktıktan sonra da kriptoyu nasıl başarılı kılacağınızı düşünmeniz gerekir. Diğer projeleri ve nelerin işe yarayıp yaramadığını görmek için bu projelerin piyasaya çıkma süreçlerini incelemek de kendi kripto paranızı çıkarırken size yardımcı olabilir.