Kısa Özet
Kripto paralar, kriptografik olarak güvence altına alınmış dağıtık ağlarda çalışan dijital varlıklardır. Bir takas veya değer saklama aracı olarak kullanılabilirler. Hisse senetleri ise bir şirketin hisselerinin bir kısmına sahip olmayı temsil eder. Bu ikisi farklı varlık sınıfları olsa da hem kripto hem de hisse senetleri alınıp satılabilir ve yatırım aracı olarak değerlendirilebilir.
Giriş
Hisse senetleri hem kısa hem de uzun vadeli getiriler sunabilen köklü bir varlık sınıfıdır. Kripto ise daha yüksek bir fiyat oynaklığına ve riske sahip, nispeten yeni bir finansal araçtır. Her iki araç da alım satım yapanların ve yatırımcıların ilgisini çekerken, kripto paralar sıklıkla geleneksel varlıklara bir alternatif olarak görülür. Bununla birlikte, her iki piyasada da kârlı stratejiler olabilir. Bu makalede, bu iki varlık sınıfının başlıca farklarının yanı sıra artıları ve eksilerinden de bahsedeceğiz.
Kripto para nedir?
Basitçe ifade edecek olursak, kripto paralar gücünü blockchain teknolojisinden alan dijital para birimleridir. İşlemleri güvence altına almak ve doğrulamak için kriptografik teknikleri kullanırlar ve genellikle bir takas ve değer saklama aracı olarak kullanılırlar. Çoğu kripto para merkeziyetsiz ağlar üzerinde çalışır ve piyasa değerleri arz ve talebe göre belirlenir.
Hisse senedi nedir?
Hisse senetleri bir işletmenin öz sermayesinin kısmi mülkiyetini temsil eder ve faaliyet halindeki bir şirketin değerini yansıtır. Bazen bir hisse senedinin sahibi, şirketin kârından temettü şeklinde bir pay alma hakkına da sahip olur. Hisse senedinin değeri şirketin performansına ve ilgili haberlerin duyurulması gibi diğer etmenlere göre değişebilir.
Kripto paralarla hisse senetleri arasındaki başlıca farklar nelerdir?
Hem kripto paralar hem de hisse senetleri yatırımcılar tarafından servet sahibi olmak için kullanılabilir. Fakat hisse senetlerine yatırım yapmak kriptoya yatırım yapmaktan farklıdır.
Hisse senetlerinin aksine, kriptoya yatırım yapıldığında bir şirketin hisselerine sahip olunmaz. Kripto yatırımcıları geleneksel anlamda temettü de almaz. Bunun yerine, pasif gelir elde etmek için tokenlerini stake edebilirler.
Kripto ve hisse senetlerinin nasıl alınıp satıldığı konusunda da önemli farklar vardır. Kriptoyu herhangi bir dijital para borsasından gündüz ve gece istediğiniz saatte alabilirsiniz. Diğer yandan, borsalar ise yalnızca hafta içi belirli çalışma saatlerinde faaliyet gösterir.
Kripto paraya mı yoksa hisse senetlerine mi yatırım yapmalıyım?
Her iki varlık sınıfının da kendine has avantaj ve sınırlamaları vardır. Kararınız risk toleransınıza ve diğer tercihlerinize bağlıdır. En nihayetinde yatırımınızın başarısı kullandığınız yatırım aracına değil, risk ve ödülleri tartma becerinize bağlıdır. Deneyimli birçok yatırımcı portföyünü çeşitlendirir, böylece hem kripto para hem de hisse senedi pozisyonlarına sahip olur.
Kripto paraya yatırım yapmanın artı ve eksileri
Artılar
Erişilebilir: Kriptoda hiçbir sınır yoktur ve internet bağlantısı olan herkes kripto kullanabilir.
Merkeziyetsizdir: Çoğu kripto para sisteminde merkezi bir otorite yoktur ve bu da kriptoyu sansüre ve merkezi kontrole dirençli bir hale getirir.
Enflasyona dirençlidir: Kripto paralar merkez bankalarının para politikalarından doğrudan etkilenmez, bu nedenle fiyatlarında enflasyon pek görülmez. Fakat tüm kripto paralar aynı değildir, bu nedenle her bir kripto varlığının çıkarılma oranını ve arzını dikkate almak gerekir.
Esnektir: Yatırımcıların, hisse senetlerine kıyasla kripto birikimlerini alım satımın dışında da artırabilmesinin birçok yolu vardır. Kripto yatırımcıları likidite sağlayarak, yield farming ve staking yaparak da kâr edebilir. Binance Earn gibi ürünler kripto birikimlerinizi nasıl artırabileceğinizin harika bir örneğidir.
Çeşitli seçenekler vardır: Birçok tokenin değeri yalnızca maddi değildir. Örneğin Fan Tokenler, token sahiplerine favori spor takımları veya markaları nezdinde özel avantaj ve ayrıcalıklar sunabilir. Bazı kripto paralar ise token sahiplerine ilgili proje veya protokolün geliştirilmesine katkıda bulunma hakkı tanıyan yönetişim tokenleridir.
Eksileri
Fiyatlar dalgalanabilir: Kripto piyasasında dramatik fiyat dalgalanmaları yaşandığı herkesçe bilinir. Hızlı kazanç potansiyeli yeni yatırımcılar için son derece cazip olabilir. Fakat aynı şekilde dramatik kayıplar yaşanabileceğini de bilmek gerekir.
Yasal düzenlemeler net değildir: Kripto paralar birçok ülkede yasaldır, fakat tam anlamıyla ve evrensel olarak düzenlemeye tabi değildir. Yatırımcılar potansiyel düzenlemelere uyum sorunlarının bilincinde olmalı ve bulundukları yere göre hukuki araştırmalarını yapmalıdır.
Emanet riskleri vardır: Bitcoin gibi kripto paralar, dijital kripto cüzdanlarında tutulan tokenlere erişmek için bir özel anahtar gerektirir. Kurtarma cümlesini unutmak veya fiziksel bir kripto cüzdanını kaybetmek kriptolarınıza erişiminizi sonsuza kadar kaybetmenize neden olabilir.
Getiri garantisi yoktur: Tüm finansal piyasalarda olduğu gibi, kriptoda da kazanç elde edeceğiniz garanti değildir. Bitcoin ve diğer altcoinler uzun vadede iyi performans göstermiş olsa da gelecekte de yükselişlerini devam ettirecekleri garanti değildir ve kısa vadeli yatırımlarda iyi performans göstermeme riski de her zaman için mevcuttur.
Hisse senetlerine yatırım yapmanın artı ve eksileri
Artıları
Erişim imkanları giderek artmaktadır: Piyasada pek çok çevrimiçi platformun ve mobil uygulamanın ortaya çıkmasıyla hisse senetlerine yatırım yapmak da kolaylaşmaktadır. Bunların çoğu sezgisel arayüzlere sahiptir ve diğer finansal hizmetlerle entegre edilmiştir.
Düzenlemeye tabidir: Menkul kıymetler borsaları birçok ülkede ciddi düzenlemelere tabidir. Örneğin, ABD'de halka açık şirketler hisse senetlerinin değerini etkileyebilecek bilgileri yatırımcıların korunmasından sorumlu bir devlet gözetim kurulu olan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonuna (SEC) bildirmelidir.
Bir dereceye kadar enflasyona dirençlidir: Hazine tarafından çıkarılan enflasyon korumalı menkul kıymetler (TIPS) gibi bazı hisse senedi türleri enflasyona karşı riskten korunmayı sağlayabilir.
Çeşitli seçenekler vardır: Bireysel yatırımcılar, farklı endüstri ve sektörlerden geniş bir hisse senedi yelpazesi arasından tercih yapabilir. Yatırımcılar, şirketin iş modeli ve konumundan temettü ödenip ödenmediğine kadar çok sayıda kritere dayalı bir hisse senedi seçimi yapabilir.
Eksileri
Fiyatlar dalgalanabilir: Menkul kıymetler piyasası da kısa vadede ani fiyat değişimleri yaşayabilir. Şirket iyi performans gösteriyorsa, hisse senedi fiyatları muhtemelen artacaktır. Benzer şekilde, şirket zarar bildirirse veya basında hakkında kötü haberler çıkarsa, hisse senetlerinin değeri de muhtemelen düşecektir. Dahası, bazı hisse senetleri diğerlerinden daha da oynak olabilir. Örneğin, büyüme hisse senetlerinin değeri kusursuz bir itibara sahip tanınmış şirketleri temsil eden birinci sınıf hisse senetlerine kıyasla genellikle daha fazla dalgalanır.
Ücretler daha yüksektir: Çoğu zaman, menkul kıymetler borsalarındaki işlemlerin ücretleri daha yüksektir ve kripto para alım satımına kıyasla ödenmesi gereken ücret sayısı daha fazladır. Aracılık ücretleri ve komisyonlara ek olarak hisse senedi aldığınızda veya sattığınızda başka ücretler de ödemeniz gerekir.
Getiri garantisi yoktur: Tüm finansal piyasalarda olduğu gibi, hisse senetlerinde de kazanç elde edeceğiniz garanti değildir. Uzun vadede alternatif yatırımlardan daha iyi performs gösteren hisse senetleri olsa da bu hisse senetlerinin kısa vadede iyi performans göstermeme ihtimali de vardır.
Son Söz
Kripto ve hisse senetleri arasında belirgin farklar olsa da benzerlikler de mevcuttur. Hem kripto hem de hisse senetleri geçerli yatırım tercihleridir ve portföyünüzde farklı amaçlara hizmet edebilirler. Hangisini seçtiğinizden bağımsız olarak, ilgili risklerin farkında olmanız ve kendi araştırmanızı yapmanız (DYOR) gerekir.