Hayır işleri için Blockchain

Hayır işleri için Blockchain: kripto-hayırseverliğe giriş

Hayır kurumlarının başarılarının önünde; şeffaf olmama, hesap verilebilirliğe yönelik konular ve bağış kabul etmelere yönelik sınırlamalar nedeniyle bazı engeller bulunur.. Kripto-hayırseverlik (ya da hayırsever yardımları desteklemek için blockchain teknolojisinin kullanımı) organizasyonların bağış ve fon toplamasını kolaylaştıran merkeziyetsiz ve doğrudan transferler sağlaması sayesinde alternatif bir çözüm sunar.

Blockchain temelleri

Blockchain sistemlerinin yaratılması, artırılmış şeffaflık ve veri güvenliği sağlaması sayesinde çeşitli endüstriler için birçok faydayı beraberinde getirmiştir. Kavram, Bitcoin’in yaratılmasının çok öncelerinden beri var olsa da, blockchainin potansiyelinin daha geniş çaplı bir ölçekte anlaşılması ancak yakın zamanlarda gerçekleşmiştir.

Blockchain, neredeyse tüm kripto para ekonomik ağlarının en temel öğelerinden biridir. İlk olarak, Bitcoin’in arkasındaki dijital kayıt defteri olarak Satoshi Nakamoto tarafından tasarlansa da, o zamandan beri bu teknoloji çok çeşitli başka senaryolara uyarlanmış ve yalnızca dijital paralar için değil aynı zamanda başka birçok türde dijital iletişim ve veri paylaşımı konusunda oldukça kullanışlı olduğu kanıtlanmıştır.

Bitcoin blockchain’i kriptografi ile korunan ve bilgisayarlardan oluşan çok büyük bir ağ (nodelar) ile yönetilen bir dağıtılmış kayıt defteri teknolojisi (DLT) olarak çalışır. Böyle bir yapı, güvene dayalı olmayan bir çevrede eşler arasında (P2P) sınırsız işleme olanak sağlar. Güvene dayalı olmayan demek, eşlerin birbirine güven duymak zorunda olmamasıdır çünkü tüm katılımcı nodeların daha önceden belirlenmiş kurallar setini (Bitcoin protokolünde belirtilen) takip etme zorunluluğu bulunur.

Bu işlemler için kullanılan Bitcoin kayıt defteri hiçbir tekil veri merkezi ya da sunucuya bağlı değildir. Bunun yerine blockchain, dünyanın dört bir yanında bulunan çok fazla sayıda bilgisayar nodunda dağıtılmış ve kopyalanmış halde bulunur. Bu da, bir işlemin doğrulandığı ya da bir verinin değiştirildiği her sefer, her bir katılımcının bu işlemlere yönelik olarak kendi blockchain versiyonunu güncellemesi gerektiği (nodeların yapılan her değişiklik için mutabakata varması gerekir) anlamına gelir.

Belirtildiği gibi, blockchain genellikle dağıtılmış bir kayıt defteri olarak kullanılır ve bu eşsiz teknolojinin sağladığı avantajlar çeşitli hayırsever organizasyonları ve hayır kurumlarına hizmet eder. Binance Blockchain Hayır Kurumu (BCF) en kayda değer örneklerden biridir.

Kripto para bağışları

Kripto paraların küresel olarak kabul görmesinin önünde hâlâ uzun bir yol vardır ve konu hayır işleri olduğunda bu yol daha da uzundur. Şu anda, kripto paraları bir bağış yöntemi olarak kabul eden az sayıda hayır kurumu mevcuttur fakat bu sayı giderek artmaktadır.

Bağışlarını kripto para kullanarak yapmak isteyen bağışçıların ya bu yöntemi kabul eden az sayıda organizasyona bağış yapması ya da tercih ettikleri hayır kurumlarını kripto para kabul etmeye ikna edecek kadar yüksek miktarlarda bağış yapmaları gerekir.

Bir hayır kurumunun, kripto para bağışlarını kabul etmeye başlamadan önce fonlarını şeffaf ve verimli bir şekilde idare edecek ve dağıtacak bir sürece sahip olması gerekir. Etkili bir uygulama stratejisi için, kripto para ve blockchain teknolojisinin temellerini özellikle de bağışların nasıl itibari paralara çevrileceğini anlamak çok önemlidir.

Kripto-hayırseverliğin potansiyel faydaları

Kripto-hayırseverlik hayır kurumları ve bağışçılar için bazı önemli avantajlar sunar:

Genel şeffaflık: her bir kripto para işlemi eşsizdir, bu da blockchainden kolaylıkla takip edilebileceği anlamına gelir. Daha yüksek seviyede şeffaflık ve hesap verebilirlik bağışcıların kaygılarını gidererek onları daha fazla bağış yapmaya yönlendirirken aynı zamanda hayır kurumunun dürüstlüğüne yönelik namını da pekiştirir.
Küresel ve merkeziyetsiz: çoğu blockchain ağı yüksek seviyede merkeziyetsizdir yani merkezi bir kurum ya da hükümete bağlı değildir. Bu sayede, fonlar bağışçılardan doğrudan hayır kurumlarına geçebilir. Blockchainin merkeziyetsiz doğası özellikle uluslararası işlemler için çok kullanışlıdır.
Dijital anlaşmalar: blockchain, dijital verinin paylaşımını ve saklanmasını kolaylaştırır ve aynı zamanda önemli dokümanların ya da kontratların tüm katılımcıların onayı olmadan değiştirilememesini sağlar.
Masrafları azaltır: blockchain teknolojisinin hayır kurumlarının idare edilme şeklini basitleştirme potansiyeli vardır. Sürecin bazı bölümlerini otomatik hale getirmek ve daha az aracı kurum kullanmak masrafları genel olarak düşürür.
Vergileri azaltır: Birleşik Devletler merkezli bir bağışçıyı örnek alacak olursak, eğer bir bağış Bitcoin ile yapılırsa, hayır kurumu bağışlanan miktarın tamamını alacaktır (sermaye kazancı vergisi yoktur). Buna ek olarak bağışçı resmi kurumlardan daha yüksek bir vergi indirimi talep edebilir.

Çekinceler ve sınırlamalar

Potansiyel avantajlarına rağmen, kripto-hayırseverliğe geçişte değerlendirilmesi gereken bazı çekinceler de mevcuttur.

Volatilite: Sabit coinlerin dışında birçok kripto para yüksek oranda değişken piyasalarda işlem görmekte ve değerlerinde büyük değişiklikler meydana gelmektedir.
Güvenlik: Eğer bağışlanmış fonlara giriş sağlayan özel anahtarlar kaybedilirse, bunları geri almanın hiçbir yolu yoktur. Benzer şekilde, eğer anahtarlar düzgün şekilde idare edilmez ve güvene alınmazsa, kötü niyetli bir kişi cüzdanlara giriş sağlayarak fonları çalabilir.
Halkın farkındalığını ve algısı: çoğu kişi blockchaini açıklaması zor bir kavram olarak görürken çoğu potansiyel bağışçı da kripto para temellerini sisteme güvenecek ya da bağışlarında kullanacak kadar anlamamaktadır.

Gerçek Vakalar

Kripto-hayırseverlik geçtiğimiz yıllarda bazı yüksek profilli hayır kurumları tarafından kullanılmıştır. Örneğin 2017’de, küresel bir hayır kurumu olan Fidelity Charitable yaklaşık 69 milyon dolarlık kripto para bağışı almıştır. Aynı yıl, Pine olarak tanınan ve kimliği gizli olan bir bağışçı Pineapple Fund aracılığıyla dünya çapında çeşitli organizasyonlara 55 milyon dolarlık bitcoin bağışlamıştır.

Daha önce de belirtildiği gibi Blockchain Hayır Kurumu (BCF) önemli kripto-hayırseverlik örneklerinden biridir. BCF kar amacı gütmeyen bir organizasyondur ve merkeziyetsiz hayırseverlik platformunu kullanarak hayırseverliği dönüştürmeyi hedefler.

Son Düşünceler

Kripto-hayırseverlik, bağış yapmanın, toplamanın ve dağıtmanın oldukça yeni bir yoludur. Fakat blockchain teknolojisi yayıldıkça ve daha tanıdık hale geldikçe, hayır kurumları da bağışçılar da bunu ihtiyaç sahiplerine yardım etmenin daha cazip bir yolu olarak kabul etmeye başlayabilir. Şu anki duruma göre en mantıklı çıkarım, halk böylesi bir yardım yolunu tercih etmeye başladıkça, hayır kurumlarının da kripto para operasyonlarını arttıracağını varsaymaktır.