Əsas diqqət yetiriləcək məqamlar
Rəqəmsal oğurluqdan qorunmaq üçün toxum frazanızı oflayn saxlayın.
Profilin həqiqiliyini doğrulayaraq saxta influenser sosial media hesablarına qarşı diqqətli olun.
Kriptovalyuta pul kisənizə daxil olmaqdan və ya ictimai Wi-Fi vasitəsilə tranzaksiya etməkdən çəkinin.
Kriptovalyuta hədiyyəli kampaniyalar vəd edən canlı yayım videolarından ehtiyatlı olun. Kanalın qanuniliyini və tanıtım tərzini yoxlayın.
Video və audiodakı tutarsızlıqlara diqqət edərək Sİ tərəfindən yaradılan dipfeyk fırıldaqlarına qarşı diqqətli olun.
Kriptovalyutalar əsas cərəyana daxil olduqca təhlükəsizlikləri ilə bağlı narahatlıqlar daha da aktual hala gəlir. Kibercinayətkarlar hər il xeyli miqdarda rəqəmsal aktiv oğurlayırlar. Bu dinamik mühitdə kriptovalyuta investisiyalarınızı qorumaq üçün ayıq olmaq böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu məqalə rəqəmsal aktivlərinizi müxtəlif təhlükələrdən qorumağa kömək edəcək ən yaxşı beş təhlükəsizlik təcrübəsini təsvir edəcək.
Kriptovalyutalarımı necə qoruya bilərəm?
Kriptovalyutalarınızı qorumaq üçün fırıldaqçıların nə edə biləcəyi ilə bağlı həmişə ayıq olmalı və qoruyucu tədbirlərinizdə fəal olmalısınız. Aşağıda rəqəmsal aktivlərinizi qorumaq üçün ata biləcəyiniz bəzi addımlar verilib.
1. Toxum frazanızı təhlükəsiz hala gətirin
Toxum frazanız (bərpa frazası kimi də tanınır) pul kisəsi və kriptovalyuta səhmlərinizə giriş qapısıdır. Bu, pul kisənizə girişi itirdiyiniz və ya yeni cihaza keçməli olduğunuz halda, pul kisənizin əsas açarı kimi xidmət edən 12–24 sözdən ibarət ardıcıllıqdır. Aşağıda toxum frazanızın təhlükəsizliyini təimn etmək barədə bəzi məsləhətlər verilib.
Toxum frazanızı oflayn saxlayın
Toxum frazanızı əldə etdiyiniz anda onu lokal qovluqlarda və ya bulud yaddaşında saxlamaqdan çəkinin. Frazanı onlayn saxlamaq onu potensial heklərə məruz qoya bilər. Ən təhlükəsiz yanaşma onları oflayn saxlamaqdır.
Bunu etməyin bir yolu toxum frazanızı yarada bilən və onu oflayn saxlaya bilən aparat təminatı pul kisəsinə investisiya qoymaqdır. Digər seçim fiziki kassada və ya seyfdə toxum frazanızın ehtiyat nüsxəsini çıxarmaqdır. Kağız ehtiyat nüsxəsindən istifadə edə bilərsiniz, lakin toxum frazası həkk olunmuş metal lövhədən istifadə etmək daha təhlükəsizdir.
Toxum frazanızı bölün
Toxum frazanızın təhlükəsizliyini daha da artırmaq istəyirsinizsə, onu bir neçə hissəyə bölə və müxtəlif təhlükəsiz yerlərdə saxlaya bilərsiniz. Toxum frazanızın surətlərini müxtəlif fiziki yerlərdə, məsələn, bank kassalarında, depozit kassalarında saxlayın və ya etibarlı şəxslərə həvalə edin. İdeal olaraq sizdən başqa heç kimin toxum frazasının bütün hissələrinə girişi olmamalıdır.
2. Sosial media hesabı saxtakarlığına diqqət edin
Sosial media platformaları kriptovalyuta fırıldaqları üçün şərait yaradıb. Fırıldaqçılar tanınmış birjaları və ya məşhurları təqlid edən saxta hesablar yaradırlar. Aşağıda real Vitalik Buterin-in onu təqlid edən minlərlə saxta profillər barədə istifadəçilərə xəbərdarlıq etdiyi xatırlatma yer alır.
Bu zərərli tərəflər tanınmış hesabları təqlid edərək və ya saxtalaşdıraraq istifadəçiləri aldatmağa çalışırlar. Budur, özünüzü sosial media hesablarının saxtalaşdırılmasından qorumaq üçün bəzi tədbirlər.
Doğrulama işarələrini yoxlayın: profillərdə mavi işarələri və ya doğrulama simvollarını axtarın. Lakin nəzərə alın ki, bunlar saxtalaşdırıla və ya satın alına bilər.
İstifadəçi adını yoxlayın: istifadəçi adları adətən saxta profillər üçün hədiyyə kampaniyasıdır. Fərasətli fırıldaqçılar adları mümkün qədər orijinallara bənzətməyə çalışacaqlar. Məsələn, "@VitalikButerin" əvəzinə "@Vita1ikButerin".
Sürüşdürün: Profili sürüşdürün və bəzi keçmiş postlara baxmağa çalışın. Bu, profilin həqiqiliyi haqqında sizdə fikir formalaşdırmalıdır.
3. İctimai Wi-Fi-dan istifadə etməyin
İctimai Wi-Fi şəbəkələri təhlükəsizlik çatışmazlığı və kiberhücumlara meyilliliyi ilə məşhurdur. İctimai Wi-Fi şəbəkəsinə qoşularkən kriptovalyuta pul kisənizə daxil olmaq və ya tranzaksiya aparmaq aktivlərinizi riskə ata bilər.
İctimai Wi-Fi şəbəkələri bir sıra kibertəhlükələrə qarşı həssasdır, məsələn:
Şeytani əkiz hücumlar: hakerlər qoşulduğunuz zaman datanızı ələ keçirmək üçün etibarlı adlarla (məsələn, "Qonaq Wi-Fi Hotel") zərərli portativ giriş nöqtələri yaradırlar.
Ortada adam (MitM) hücumları: zərərli tərəflər Wi-Fi ruteri və istifadəçinin cihazı arasında ötürülən datanı ələ keçirərək hesab məlumatları kimi həssas məlumatlara daxil ola bilərlər.
Parol sındırılması hücumları: fırıldaqçılar ruterin idarəetmə interfeysinin kilidini açmaq üçün çoxsaylı istifadəçi adı və parol kombinasiyalarını sınamaq məqsədilə proqram təminatından istifadə edirlər.
Kriptovalyuta hesablarına daxil olarkən və ya tranzaksiya edərkən ictimai Wi-Fi şəbəkələrindən istifadə etməyin. Əlavə məlumat üçün İctimai Wi-Fi niyə təhlükəlidir? bölməsinə baxın.
4. Saxta canlı yayım videolarına diqqət edin
Fırıldaqçılar kriptovalyuta saxtakarlığını yaymaq üçün YouTube və Twitch kimi platformalara müraciət ediblər. Tipik olaraq, fırıldaqçılar saxta hədiyyə kampaniyalarını təbliğ edən saxta canlı yayımlar aparmaq üçün oğurlanmış video məzmunundan istifadə edirlər. Bəzi hallarda onlar milyonlarla izləyicisi olan heklənmiş YouTube hesablarından istifadə edəcək və müəyyən ünvanlara kriptovalyuta göndərməklə istifadəçiləri öz hədiyyə kampaniyalarına qoşulmağa inandırmağa çalışacaqlar.
Məsələn, İlon Mask, Ketrin Vud və Cek Dorsinin kriptovalyuta və blokçeyn texnologiyasını müzakirə etdiyi videoya rast gələ bilərsiniz. Lakin fırıldaqçılar saxta və ya oğurlanmış kanallarını, eləcə də fırıldaqçı hədiyyə kampaniyasını tanıtmaq üçün qanuni videodan istifadə edə bilərlər.
İstənilən canlı video ilə, xüsusilə də kriptovalyuta hədiyyə kampaniyaları ilə əlaqəli olanlara qoşulmazdan əvvəl hərtərəfli yoxlanış aparın. Əksər hallarda hədiyyə kampaniyaları nəyisə geri almazdan əvvəl sizdən pul göndərməyinizi istəyəcək. Lakin bunu etsəniz, pulunuzu itirəcəksiniz.
Videoların sayı, doğrulama nişanlarının mövcudluğu və kanalın yaranma tarixi kimi amilləri nəzərə alaraq kanalın qanuniliyini doğrulayın. Lakin diqqətli olun və birdən çox data nöqtəsini yoxladığınızdan əmin olun, çünki heklənmiş hesablar əvvəlcə qanuni görünə bilər və hətta milyonlarla abunəçiyə malik ola bilər.
Bundan əlavə, videoda iştirak edən şəxslərin rəsmi sosial media hesablarını da yoxlaya bilərsiniz. Tanıtım qanunidirsə, bir çox etibarlı mənbədən bəzi məlumatları tapa bilməlisiniz.
5. Sİ dipfeyk fırıldaqlarından çəkinin
Dipfeyk texnologiyası real görünən saxta videolar yaratmaq üçün süni intellektdən (Sİ) istifadə edir. O, mövcud şəkilləri və videoları birləşdirərək insanların heç vaxt etmədikləri şeyləri edirmiş və ya deyirmiş kimi görünmələrini təmin edir. Təsəvvür etdiyiniz kimi, fırıldaqçılar olduqca mürəkkəb fırıldaqlar yaratmaq üçün dipfeykdən istifadə etməyə başlayıblar.
Hakerlər başqası kimi davranmaq və ya özlərini mütəxəssis kimi göstərmək üçün dipfeykdən istifadə edirlər. Hakerlər adətən qurbanlarını saxta yarışmalar və ya investisiya imkanları ilə aldadaraq son tarixlərlə tələsdirirlər.
Bəs özünüzü bu dipfeyk fırıldaqlarından qorumaq üçün nə edə bilərsiniz?
Üzə diqqət yetirin: dipfeyk məzmun yaratmaq üçün çox sayda şəkli birləşdirir. Göz qırpma formalarına və dodaq sinxronizasiyasına diqqət edin.
Tutarsız audio: robotik səslər və ya qeyri-adi dalğalanmalar dipfeykə işarə edə bilər. Səs keyfiyyətindəki hər hansı tutarsızlığı diqqətlə dinlədiyinizdən əmin olun.
Suallar: dipfeyk şübhəsi olan şəxslə əlaqə qurarkən yalnız real insanın biləcəyi bir çox sual verin. Doğrulama üçün davamlı olaraq çarpaz istinad edəcək bəzi ümumi məlumatlara sahib olun.
Yekun qeydlər
Kriptovalyuta aktivlərinizi qorumaq sizin məsuliyyətinizdədir. Bu məqalədə koinlərinizi təhlükəsiz saxlamaq üçün beş ən yaxşı təcrübəni ətraflı şəkildə təqdim edirik:
Toxum frazanızı təhlükəsiz hala gətirin.
Sosial media hesabı saxtakarlığına qarşı diqqətli olun.
İctimai Wi-Fi-dan istifadə etməyin.
Saxta canlı yayım videolarından ehtiyatlı olun.
Dipfeyklərə qarşı diqqətli olun.
Zaman keçdikcə fırıldaqçılar mürəkkəb sxemlər hazırlayaraq daha da təkmilləşirlər. Məlumatlı və ayıq olmaq sizin ən güclü silahınızdır. Xəbərdar olun, təhlükəsizlikdə olun və rəqəmsal sərvətinizi qoruyun.
Tövsiyə olunan ədəbiyyat
Məsuliyyətdən imtina: Bu məzmun sizə ümumi məlumat və maarifləndirmə məqsədilə hər hansı bir təqdimat və ya zəmanət olmadan hazırkı məlumatlar əsasında təqdim edilir. Bu, maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir, bu məlumatlar hər hansı konkret məhsulun və ya xidmətin satın alınmasını tövsiyə etmək məqsədi daşımır. Siz məsləhəti müvafiq peşəkar məsləhətçilərdən almalısınız. Məqaləni üçüncü tərəf təqdim etdiyi zaman ifadə edilən fikirlərin üçüncü tərəfə aid olduğunu nəzərə alın və bunları Binance Academy tərəfindən verilən tövsiyə kimi qəbul etməyin. Əlavə təfərrüatlar üçün məsuliyyətdən imtina bölməsini tam şəkildə burada oxuyun. Rəqəmsal aktiv qiymətləri dəyişkən ola bilər. İnvestisiyanızın dəyəri aşağı düşə və ya yuxarı qalxa bilər, investisiya qoyduğunuz məbləği geri almaya bilərsiniz. İnvestisiya qərarlarınıza görə yalnız özünüz məsuliyyət daşıyırsınız və Binance Academy baş verə biləcək itkilərə görə heç bir məsuliyyət qəbul etmir. Bu material maliyyə, qanuni və ya digər peşəkar məsləhət kimi qəbul edilməməlidir. Ətraflı məlumat üçün İstifadə qaydası və Risk xəbərdarlığı bölməmizə baxın.