Bu makale sponsorlu bir içeriktir ve herhangi bir yatırım tavsiye olarak değerlendirilmemelidir. Bu makalede ifade edilen görüşler, katkıda bulunan kişiye/yazara aittir ve Binance Academy'nin görüşlerini yansıtmayabilir.
Kısa Özet
Sui, dijital varlıklara sahip olmayı hızlı, gizli, güvenli ve herkes tarafından erişilebilir kılmak için tasarlanmış bir Katman 1 blockchain ve akıllı sözleşme platformudur.
Move programlama diline dayanan nesne merkezli modeli, paralel yürütmeye, bir saniyeden kısa sürede işlem sonlandırmaya ve zincir üstü varlıklarda zenginliğe imkan tanır.
Sui, yatay olarak ölçeklendirilebilir işleme ve depolama ile düşük maliyetle ve rakipsiz bir hızla farklı birçok uygulamayı destekler. Sui, blockchaini bir adım ileriye taşır nitelilikte bir gelişmedir ve içerik oluşturucularla geliştiricilerin harika, kullanıcı dostu deneyimler geliştirebilecekleri bir platformdur.
Sui Nedir?
Sui, merkeziyetsiz teknolojiyi geniş kitlelere ulaştırmak için tasarlanmış bir blockchaindir. Tokeni olan SUI, ağı güvende tutmak, gas ücretlerini ödemek, zincir üstü işlemler gerçekleştirmek için kullanılmaktadır ve gelecekte yönetişimi etkinleştirmek için kullanılacaktır.
Sui'nin arkasındaki başlıca isim olan Mysten Labs, önceki adıyla Libra olarak bilinen Diem blockchain projesinde çalışan eski Meta çalışanları tarafından kurulmuştur. Çalışmaları kapsamında ekip, yeni bir akıllı sözleşme programlama dili olan Move, yüksek verimli bir bellek havuzu olan Narwhal ve mutabakat motoru olan Bullshark gibi yeni teknolojiler geliştirmiştir.
Diem'deki çalışmaları ise Sui'nin tasarımının temelini oluşturmuştur. Fakat bu inovasyonlar, Libra'nın yasal olarak uyumlu bir mikro ödeme platformu geliştirme misyonu yerine izne dayalı olmayan bir Katman 1 blockchainin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirilmiş ve genişletilmiştir.
Sui Nasıl Çalışır?
Diğer birçok blockchainin aksine Sui, temel veri depolama birimi olarak hesaplar yerine nesneleri kullanır. Geliştiriciler, kullanıcı seviyesindeki varlıkları temsil eden bu programlanabilir nesneleri tanımlar, oluşturur ve yönetir. Bir nesnenin, onu oluşturan akıllı sözleşmenin yönetim mantığına göre değerleri güncellenebilen farklı özellikleri vardır ve mülkiyet de buna dahildir. Nesneler ve özellikleri, akıllı sözleşmenin kendisi yerine doğrudan zincir üzerinde depolanır.
Sui'deki varlıkların çoğu tek bir adrese aittir ve bu adres nesne için bir veri değeri olarak kaydedilir. Bunlara "sahipli nesneler" adı verilir. Sahipli bir nesnenin mülkiyetini transfer etmek için yalnızca bu değerin değiştirilmesi yeterlidir. Bu işlemler, ağda gerçekleştirilmekte olan diğer tüm eylemlerden bağımsızdır ve paralel şekilde işlenebilir. Varlık transferleri, eşler arası ödemeler ve NFT çıkarmak gibi çoğu blockchain işlemi bu kategoriye girer.
Sui, bu yaygın işlemleri optimize etmek için tasarlanmıştır. Diğer blockchainlerde ne kadar karmaşık olursa olsun her bir işlem, tüm işlemlerin sıralandığı bir listeye girmeli ve küresel mutabakat ile doğrulanmalı ve işlenmelidir. Bu tipik tasarım, ağda bir darboğaz oluşturarak bireysel işlemlerin işlenme hızını ve bir seferde işlenebilecek toplam işlem sayısını azaltabilir.
Sui, darboğazı hafifletmek ve düşük gecikme süresi ile yüksek işlem oranlarını yakalamak için "Bizans Tutarlı Yayın" adındaki bir algoritmayı kullanır. Bir talep sahibi veya vekil, işlemlerin mutabakat olmadan işlenebilmesi için doğrulayıcılarla proaktif olarak konuşabilir, bu da güvenlikte bir azalma olmadan neredeyse anında işlem sonlandırma sağlar. Böylece paralel işlem gönderimi ve çok büyük ölçekte işlem gerçekleştirme mümkün hale gelir.
Sui'deki bazı varlıkların mülkiyeti ortaktır, yani nesneyle ilgili verileri değiştiren bir işlemin birden fazla hesap tarafından doğrulanması gerekir. Bu işlemler karmaşık kabul edilir ve mutabakat aracılığıyla doğrulanmalıdır. Sui, mutabakatı koordine etmek için Delege Edilmiş Hisse İspatı kullanır. Sui'de mutabakat motoru, Narwhal ve Tusk olmak üzere iki bölümden oluşur. Narwhal, işlemler için bekleme alanıdır (bellek havuzu) ve verilerin doğrulayıcılar tarafından işlenmeye hazır olmasını sağlar. Tusk, ortak nesneleri içeren tüm işlemlerin sıralandığı mekanizmadır.
Sui'yi Benzersiz Kılan Nedir?
Sui'nin nesne merkezli veri modeli, zincirdeki diğer birçok teknik atılımı mümkün kılan önemli bir inovasyondur.
Sui Move
Sui Move, Sui'nin yerel programlama dilidir. Bir blockchain geliştiricisinin yüksek performanslı, güvenli, zengin özelliklere sahip uygulamalar oluşturmak için ihtiyaç duyacağı her şeyi içerecek şekilde tasarlanmıştır.
Sui Move, diğer akıllı sözleşme programlama dillerindeki eksiklikleri gidermek için özel olarak tasarlanmış Move diline dayanır. Move, akıllı sözleşme tasarımında iki temel konuyu ele alır: dijital varlıkların temsili ve bu varlıklarla güvenli faaliyetler. Move, hem akıllı sözleşmelerin güvenliğini hem de akıllı sözleşme programcılarının üretkenliğini artıran birinci sınıf varlık soyutlamalarına ve erişim kontrolüne sahiptir. Sui Move, bu başarıyı temel alarak yaptığı geliştirmelerle hesap, işlem, zaman ve kriptografi gibi blockchaine özgü kavramlar için dil ekler.
Programlanabilir İşlem Blokları (PTB)
Programlanabilir İşlem Blokları (PTB), Sui'nin en güçlü çekirdek geliştirici temellerinden biridir. Geleneksel blockchainlerde temel yürütme birimi, genellikle basit ve sanal makine (VM) yürütmesine yakın bir işlemdir. Sui'deki temel yürütme birimi ise daha karmaşık, birleştirilebilir bir işlem dizisi seviyesine yükseltilmiştir.
PTB'ler heterojendir ve tüm akıllı sözleşmelerde herhangi bir herkese açık zincir üstü Move işlevine erişebilir. Tek bir PTB içinde, daha önceki zincir üstü Move çağrılarından gelen yazılı çıktılar, daha sonraki zincir üstü Move çağrılarına yazılı girdiler olarak zincirlenebilir. Bu yazılar, zengin nitelik ve özellikler taşıyan rastgele Sui nesneleri olabilir. Tek bir PTB, herhangi bir yeni akıllı sözleşme kodu yayınlamadan bir akıllı sözleşme cüzdanından bir oyuncu nesnesini çıkarabilir, bunu bir oyunda hamle yapmak için kullanabilir ve daha sonra da bu hamle ile kazanılan bir rozet nesnesini çok oyunlu bir kupa dolabına gönderebilir. Tek bir PTB'de 1.024'e kadar heterojen işlem olabilir, bu da bir araya getirebilirliği neredeyse sınırsız hale getirir.
Bir PTB'deki zincirleme işlemler atomik olarak gerçekleştirilir ve başarısız olur, bu da işlemlerin kısmen gerçekleştirilemeyeceği anlamına gelir. Böylece, kullanışlı ve sezgisel bir programlama modelinin yanı sıra ödeme veya finans odaklı uygulamalar için güçlü garantiler sunulabilir.
Yatay Ölçeklendirme
Sui, ağdaki talep artışını karşılamak için yatay ölçeklendirme yapar. Doğrulayıcılar, ihtiyaca göre performanslarını artırmak için daha fazla hesaplama gücü ekleyebilir ve ihtiyaç azaldığında hesaplama gücü çıkarabilir. Sui'nin token ekonomisi, ağ trafiğinin yüksek olduğu zamanlarda bile gas ücretini düşük ve istikrarlı tutmak üzere tasarlanmıştır. Doğrulayıcılar, ücretlerin artmasına gerek olmadan daha fazla gas ücreti kazanabildikleri için bu kapasiteyi eklemeye teşvik edilir.
Sui'nin ölçeklenebilirliği işlemlerin işlenmesi ile sınırlı değildir. Depolama da düşük maliyetli ve yatay olarak ölçeklenebilirdir. Bu da geliştiricilerin gas ücretlerinden tasarruf etmek için zincir dışı depolamaya dolaylı katmanlar eklemek yerine doğrudan zincir üzerinde yer alan ve zengin özelliklere sahip karmaşık varlıklar tanımlamasına imkan tanır.
SUI token nedir?
SUI token ağda dört amaca hizmet eder:
Ağı güvende tutmak ve staking ödülleri kazanmak için bir doğrulayıcıya stake edilebilir.
İşlemleri ve diğer faaliyetleri gerçekleştirmek için gas ücretini ödemek amacıyla kullanılabilir.
Tüm Sui ekonomisinin temelini oluşturan zincir üstü işlemleri mümkün kılmak için yerel varlık olarak hareket eder.
Token sahiplerine gelecekte yönetişime katılma hakkı tanır.
SUI'nin toplam arzı 10 milyar tokenle sınırlıdır.
SUI Ekosistemi
Sui ana ağı Mayıs 2023'te kullanıma sunulmuştur. O zamandan bu yana bir dizi oyun piyasa sürülmüştür ve önümüzdeki yıl bunlara daha da fazlası eklenecektir. DeFi uygulamaları ve NFT projeleri de filizlenmeye başlamaktadır ve heyecan verici daha fazla uygulamanın 2023'ün sonlarında piyasaya sürülmesi planlanmaktadır.
SuiFrens
SuiFrens, esasen Sui Move'un becerilerini ortaya koyar ve Sui'de dijital varlıkların birleştirilebilirliğini, genişletilebilirliğini ve dinamizmini hayata geçirir. Aile şu anda Capybara ve Bullshark'lardan oluşmaktadır ve bunlara başkaları da eklenecektir.
Pyth Oracle
Pyth, dünyanın en büyük profesyonel yatırımcılarından ve borsalarından gelen yüksek kaliteli piyasa verilerini herhangi bir yerdeki herhangi bir akıllı sözleşmeye bağlar.
Game 8192
SUI 8192, Ethos tarafından Sui blockchaini üzerinde geliştirilmiş popüler 2048 oyununun tamamen zincir üzerinde yer alan ve ekstra zor bir versiyonudur.
Suia
Suia, bir katılım ispatı uygulaması olarak Sui tabanlı etkinliklere katılımı doğrular. Etkinlik biletleri, katkı madalyaları ve oyunlarla birlikte kullanılabilerek organizatörlerin katılım yaratmasına ve katılımı ödüllendirmesine yardımcı olur.
Sui'yi Neler Bekliyor?
Sui, benzersiz özellikler geliştirmenin yanında geliştiricileri Sui Move programlama diliyle tanıştırmaya ve onları tüm sektörlerde uygulamalar geliştirme konusunda desteklemeye odaklanmaya devam etmektedir.
Kullanıma kısa süre önce sunulan ve yakında sunulacak özellikler arasında şunlar yer almaktadır:
Sponsorlu İşlemler
Kullanıcıların Sui'de bir işlem gerçekleştirmek için bir gas ücreti ödemesi gerekir. Fakat blockchainlere yeni olan birçok kullanıcı bu kavrama aşina değildir ve bu da işlemlerini tamamlamalarının önünde bir engel yaratabilir. Gas istasyonları sayesinde mümkün hale gelen sponsorlu işlemler, kullanıcıdan ücret ödemesini istemenin yaratabileceği olumsuz etkiyi ortadan kaldırmak için uygulama geliştiricilerinin varlıklarını kullanıcıya hiçbir zaman açık etmek zorunda kalmadan bu ücreti ödemesine imkan tanır. Geliştiriciler reklam, abonelikler ve özel eklentiler gibi diğer gelir modellerini de keşfedebilir.
Kiosk Standardı
Kiosk, transfer politikalarını yüksek seviyede özelleştirebilir, açık, komisyonsuz alım satım platformları oluşturmak için bir temeldir. İçerik oluşturucuların nesnelerle birlikte politikalar da çıkarmasına imkan tanıyarak onlara istedikleri alım satımlara herhangi bir kısıtlama koyma gücü verir ve buna bir nesne satıldığında uygulanacak telif hakkı politikaları da dahildir.
Son Söz
Sui, tüm sektör ve uygulamaların merkeziyetsiz teknolojiden faydalanmasına imkan tanıyan yeni nesil bir blockchain olacak şekilde tasarlanmıştır. İnovasyonları, varlık sahipliğini herkes için yeniden tanımlayabilir ve herkesin karşılaştığı sorunlara gerçek çözümler sunabilir.