Kısa Özet
Lido (LDO), Ethereum 2.0 (Birleştirme) staking'i ve diğer Katman 1 PoS blockchainlerden oluşan ve büyümekte olan bir ekosistemi destekleyen proof of stake (PoS) kripto paralar için güvenli, likit bir staking çözümüdür. Kullanıcılar Lido'da PoS tokenlerini stake edebilir ve stake ettikleri varlıkların 1'e 1 oranda tokenleştirilmiş bir versiyonunu alabilir. Böylece, Lido'ya yatırdıkları tokenlerden staking ödülleri alırken bir yandan da stake ettikleri varlıkların bu tokenleştirilmiş versiyonlarını diğer DeFi protokollerinde ek getiriler elde etmek için kullanabilirler.
Giriş
PoS blockchainlerde staking yapmanın zorluklarından biri, stake edilen varlıkların likit olmamasıdır. Tokenler kilitlendiğinde, kilitleme dönemi sona erene kadar kullanıcılar bu varlıklara erişemez ve tokenleri staking'den çıkaramaz. Bu da piyasadaki diğer DeFi protokollerinden ek getiri kazanma fırsatını ortadan kaldırır. Karmaşık doğrulayıcı düzeni ve giriş bariyerinin yüksek olması da PoS staking'e katılmak isteyen bireysel kullanıcıları engeller.
Stake edilen tokenlerin likiditesini artırmak ve staking'i daha erişilebilir kılmak için, Lido geleneksel PoS staking'e bir alternatif sunmaktadır.
Lido nedir?
2020 yılında kurulmuş olan Lido, Ethereum (ETH) için ve Solana (SOL), Polygon (MATIC), Polkadot (DOT) ve Kusama (KSM) gibi diğer PoS blockchainler için likit bir staking çözümüdür.
Lido, kullanıcıların stake ettikleri varlıkların 1'e 1 tokenleştirilmiş versiyonlarını çıkarır. Bu da kullanıcılara stake ettikleri PoS tokenleri için likidite sağlar, böylece Lido'da staking ödülleri kazanırken bir yandan da ek getiriler kazanmak için diğer zincir üstü DeFi etkinliklerine katılabilirler.
Lido nasıl hizmet görür?
Daha fazla kullanıcının (PoS) ağlarının güvende tutulmasına katkıda bulunması adına, Lido gibi likit staking hizmetleri kullanıcıların blok ödülleri kazanmak için diledikleri miktarda PoS varlığını stake etmesine imkan tanır. Likit staking, kullanıcıların stake ettikleri tokenleri kilitlemeyerek PoS staking'in likit olmama, karmaşıklık ve merkezilik sorunlarını gideren yenilikçi bir alternatiftir. Staking için giriş bariyerini ve kilitleme gerekliliklerinden doğan fırsat maliyetini de düşürür.
Kullanıcılar PoS varlıklarını Lido'ya yatırdıklarında, tokenleri Lido protokolü aracılığıyla PoS blockchaininde stake edilir. Bu protokol, kullanıcıların yatırma ve çekme işlemlerini idare eden, fonları düğüm operatörlerine delege eden, staking ödülleri için ücretlerin yanı sıra tokenlerin çıkarılması ve yakılması sürecini de belirleyen bir staking havuzu akıllı sözleşmesidir. Buna ek olarak, bu akıllı sözleşme düğüm operatörlerinin tam bir listesini, operatörlerin doğrulama anahtarlarını ve ödül dağıtım kayıtlarını da içerir.
Kullanıcılar yatırdıkları fonların tokenleştirilmiş bir versiyonunu alır (stVarlık tokenleri) ve ödülleri en üst seviyeye çıkarmak için bu tokenleri eş zamanlı olarak hem varlıkların yatırıldığı asıl protokolde hem de diğer DeFi protokollerinde ve merkeziyetsiz uygulamalarda (DApp'ler) örneğin yield farming ile ödüller kazanmak için kullanabilir.
ETH staking'i örnek alalım. Ethereum uzun süredir beklenen Birleştirme (eski adıyla Ethereum 2.0) adındaki yükseltmeyle PoS'ye geçerken, kullanıcılar doğrulayıcı olmak için kişi başı en az 32 ETH yatırıp ağdaki işlemleri doğrulama karşılığında ödeme alabilir. Fakat birçok kullanıcının bu minimum staking koşulunu karşılama imkanı yoktur.
Lido, kullanıcıların blok ödülleri kazanabilmek için 1 ETH'nin de altında çok düşük bir tutarı stake etmesine olanak verir. Kullanıcılar ETH'lerini stake ettikten sonra yatırdıkları ETH'leri 1'e 1 oranda temsil eden bir ERC-20 token olan stETH'den alır. stETH tokenler, fonlar Lido staking havuzu akıllı sözleşmesine yatırıldığında çıkarılır ve kullanıcılar ETH tokenlerini çektiğinde yakılır.
Kullanıcıların stake ettikleri ETH'ler, Lido ağındaki düğüm operatörlerine (doğrulayıcılar) dağıtılır ve doğrulanmak üzere Ethereum İşaret Zincirine yatırılır. Fonlar bir akıllı sözleşmede güvende tutulur ve doğrulayıcılar bu fonlara erişemez. Daha sonra, Lido DAO'su doğrulayıcıların adreslerini seçer, katar, destekler ve kayıt defteri akıllı sözleşmesine ekler. Bunun ardından ise seçilen doğrulayıcılara doğrulama için bir dizi anahtar verilir.
Kullanıcıların yatırdığı ETH'ler, tüm aktif Lido düğüm operatörleri arasında 32 ETH'lik kümelere ayrılır ve bu operatörler kullanıcıların stake ettikleri varlıkları içeren işlemleri doğrulamak için herkese açık bir doğrulama anahtarı kullanır. Kullanıcıların stake ettikleri varlıkları birden fazla doğrulayıcıya dağıtmak, tekil doğrulayıcı staking'inin içerdiği tek hata noktası risklerini başarıyla ortadan kaldırabilir. Buna ek olarak, kullanıcıların stake ettikleri ETH'leri Birleştirmenin tamamlanmasının ardından çekebilmesi için düğüm operatörleri bir adres belirleyecektir.
Lido DAO'su
Protokolünü merkeziyetsiz bir şekilde yönetebilmek amacıyla, Lido protokolün nasıl faaliyet göstereceğine yönelik önemli kararları alması için bir merkeziyetsiz otonom organizasyon (DAO) kurmuştur. Bu sayede, hem protokolün paydaşların çıkarları doğrultusunda hareket etmesi hem de daha fazla şeffaflık ve merkeziyetsizlik sağlanır.
Lido DAO'su, bir dizi likit staking protokolünü yönetir. Etkin ve merkeziyetsiz bir karar alma süreci sağlamak için kuralları belirlemek ve uygulamak üzere akıllı sözleşmeler kullanır. Bunlara ücret parametrelerinin ve dağıtımın yönetilmesinin yanı sıra düğüm operatörlerinin ağa eklenmesi veya ağdan çıkarılması da dahildir.
LDO nedir?
LDO, Lido'nın yerel hizmet ve yönetişim tokenidir. Toplam arzı 1 milyar olan bir ERC-20 tokendir.
LDO, ağdaki kullanıcıları ödüllendirmek için kullanılır. Token sahiplerine Lido DAO'sunda yönetişim hakları da vererek bu kişilerin belirli kararlarda oy vererek yönetişim sürecine dahil olmasına imkan tanır. Kullanıcının elinde ne kadar fazla LDO token varsa, oy verme gücü de o kadar artar.
Binance'te nasıl LDO alınır?
LDO, Binance gibi kripto para borsalarından satın alınabilir.
1. Binance hesabınıza giriş yapın ve [Al-Sat] - [Spot] ögelerine tıklayın.
2. LDO/BUSD, LDO/USDT ve LDO/BTC gibi mevcut alım-satım çiftlerini görmek için arama çubuğuna “LDO” yazın.
3. [Spot] kutusuna gidin ve satın almak istediğiniz LDO miktarını girin. Bu örnekte bir Piyasa Emri kullanacağız. [LDO Al] tuşuna tıklayın. Aldığınız LDO tokenler Spot Cüzdanınıza yatırılacaktır.
Son Söz
Lido'nun likit staking hizmeti kullanıcılara tokenlerinin likiditesinden feragat etmeden staking'in tüm avantajlarından faydalanma imkanı sunar. Hem az hem de çok miktarda PoS token tutanlara hitap eder ve kullanıcılara istedikleri an staking yapma ve staking'den çıkma esnekliği sunar. Dahası, Lido gibi protokollerde likit staking, karmaşık staking düzenlerini ortadan kaldırarak ve PoS staking için bariyeri düşürerek gelecekte DeFi'nin daha fazla büyümesini sağlayabilir.