Өкілетті Иелік дәлелі (DPoS) консенсус алгоритмі көпшілік үшін алдыңғы PoS механизмінің тиімдірек және демократиялық нұсқасы ретінде қарастырылады.
PoS және DPoS екеуі де Жұмыс дәлелі консенсус алгоритміне балама ретінде пайдаланылады, өйткені PoW жүйесі шын мәнінде көптеген сыртқы ресурсты қажет етеді. Жұмыс дәлелі алгоритмі өзгермейтін, орталықтандырылмаған және ашық таратылған тізбені қорғау үшін үлкен көлемдегі есептеу жұмысын пайдаланады. Ал PoS және DPoS аз ресурсты қажет етеді және тұрақты және экологиялық жағынан таза жасалған. Өкілетті Иелік дәлелінің қалай жұмыс істейтінін түсіну үшін, алдымен, оның алдындағы Жұмыс дәлелі және Иелік дәлелі алгоритмдерінің негіздерін түсіну керек.
Жұмыс дәлелі (PoW)
Көптеген криптовалюта жүйелері блокчейн деп аталатын таратылған тізбенің үстінен жұмыс істейді және Жұмыс дәлелі алғаш пайдаланылған консенсус алгоритмі болды. Ол жаңа блоктарды генерациялауға және (майнинг процесі арқылы) желіні қауіпсіз ұстауға жауапты Биткоин протоколының негізгі құрамдас бөлігі ретінде енгізілді. Биткоин орталықтандырылған және тиімсіз дәстүрлі жаһандық валюта жүйесіне балама ретінде ұсынылды. PoW жүйесі өміршең консенсус протоколын енгізіп, орталық орган басқаруымен ақша аударуды қажетсіз етті. Ол делдалдардың қажеттілігін жойып, транзакцияның жалпы құнын төмендету арқылы тең деңгейлі экономикалық желіде нақты уақыт режимінде орталықтандырылмаған төлемдер бойынша есеп айырысуды қамтамасыз етті.
Түйіндердің басқа түрлерімен қатар, Жұмыс дәлелі жүйесі криптографиялық күрделі мәселелерді шешу үшін арнайы аппараттық құралдарды (ASIC) пайдаланатын майнинг түйіндерінің желісі арқылы қамтамасыз етіледі. Орташа есеппен әрбір 10 минут сайын жаңа блок өндіріледі. Майнер блокчейнге жаңа блокты тек сол блоктың шешімін таба алса ғана қоса алады. Басқаша айтқанда, майнер мұны жұмыс дәлелін аяқтағаннан кейін ғана жасай алады, ол өз кезегінде оны жаңадан жасалған монеталар мен осы нақты блоктың барлық транзакция алымдарымен марапаттайды. Соған қарамастан бұл өте қымбатқа түседі, өйткені ол көп энергияны және сәтсіз әрекеттерді қажет етеді. Сонымен қатар ASIC аппараттық құралы өте қымбат.
Жүйені қолдауға күш салудан бөлек, PoW жүйесін, әсіресе, масштабтауға қатысты (бір секундтағы транзакция саны өте шектеулі) қандай дәрежеде қолдануға болатындығына қатысты сұрақтар бар. Алайда PoW блокчейндері ең қауіпсіз және сенімді болып саналады және ақауларға төзімділік мәселесін шешуде стандартты болып қала береді.
Иелік дәлелі (PoS)
Иелік дәлелі консенсус алгоритмі Жұмыс дәлелі алгоритмінің ең көп тараған баламасы болып табылады. PoS жүйелері, әдетте, PoW негізіндегі блокчейндерде пайда болатын кейбір тиімсіздіктерді және туындайтын мәселелерді шешуге арналған. Ол, әсіресе, PoW майнингіне (қуатты тұтыну және аппараттық құрал) байланысты шығындарды қарастырады. Негізінде Иелік дәлелі блокчейні детерминистік жолмен қорғалған. Бұл жүйелерде майнинг жұмыстары жоқ және жаңа блоктардың валидациясы бәске тігілген монеталардың санына байланысты. Қолда монеталар неғұрлым көп болса, блок валидаторы (минтер немесе фальсификатор ретінде де белгілі) ретінде таңдау мүмкіндігі соғұрлым жоғары болады.
PoW жүйелері сыртқы инвестицияларға (қуат тұтыну және аппараттық құрал) сүйенсе де, Иелік дәлелі блокчейні ішкі инвестициялар (криптовалютаның өзі) есебінен қорғалған.
Сонымен қатар PoS жүйелері блокчейнге шабуыл жасауды қымбатырақ етеді, өйткені сәтті шабуыл жасау үшін жалпы қолданыстағы монеталардың кемінде 51%-ына иелік ету қажет болады. Сәтсіз шабуылдар үлкен қаржылық шығындарға әкеледі. PoS-қа қатысты артықшылықтар мен сенімді дәлелдер барына қарамастан, мұндай жүйелер әлі де бастапқы даму кезеңдерінде және әлі үлкен масштабта сыналған жоқ.
Өкілетті Иелік дәлелі (DPoS)
Өкілетті Иелік дәлелі (DPoS) консенсус алгоритмін Дэниел Лаример 2014 жылы жасаған. DPoS консенсус алгоритмін қолданатын криптовалюта жобаларының кейбірі – Bitshares, Steem, Ark және Lisk.
DPoS негізіндегі блокчейн дауыс беру жүйесімен есептеледі, онда мүдделі тараптар өз жұмыстарын үшінші тарапқа аутсорсингке береді. Басқаша айтқанда, олар желіні өз атынан қорғайтын бірнеше делегатқа дауыс бере алады. Делегаттарды куәгерлер деп те атауға болады және олар жаңа блоктарды құру және тексеру кезінде консенсусқа қол жеткізуге жауапты. Дауыс беру құқығы әр пайдаланушының иелігіндегі монеталардың санына пропорционал. Дауыс беру жүйесі жобадан жобаға қарай өзгереді, бірақ жалпы алғанда әрбір делегат дауыс беруді сұраған кезде жеке ұсыныс жасайды. Әдетте делегаттар жинаған сыйақылар тиісті таңдаушылармен пропорционал түрде бөлінеді.
Сондықтан DPoS алгоритмі делегаттардың беделіне тікелей тәуелді дауыс беру жүйесін жасайды. Егер таңдалған түйін дұрыс әрекет етпесе немесе тиімді жұмыс істемесе, ол тез арада шығарылады және басқасымен ауыстырылады.
Өнімділікке келетін болсақ, DPoS блокчейндері PoW және PoS дәлелдерімен салыстырғанда жақсы масштабталады және секундына көбірек транзакция (TPS) өңдеуге қабілетті.
DPoS және PoS айырмашылығы
PoS және DPoS акцияларды иелену жағынан ұқсас болғанымен, DPoS блок өндірушілері сайланатын жаңа демократиялық дауыс беру жүйесін ұсынады. DPoS жүйесін сайлаушылар қолдайтындықтан, делегаттар адал және тиімді болуға ынталы, басқа жағдайда оларды дауыс беруден алшақтатады. Оған қоса DPoS блокчейндері PoS дәлеліне қарағанда бір секундтағы транзакция саны бойынша жылдамырақ болады.
DPoS және PoW
PoS жүйесі PoW ақауларын шешуге, ал DPoS блоктарды өндіру процесін оңтайландыруға тырысады. Сол себепті DPoS жүйелері блокчейн транзакцияларының үлкен көлемін жылдам өңдеуге қабілетті. Бүгінде DPoS жүйесі PoW немесе PoS сияқты пайдаланылмайды. PoW әлі күнге дейін ең қауіпсіз консенсус алгоритмі болып саналады, сондықтан ақша аударымдарының көп бөлігі соның көмегімен орындалады. PoS жүйесі PoW жүйесіне қарағанда жылдамырақ және оның ықтимал пайдалану жағдайлары көбірек. DPoS блок өндірушілерін сайлау үшін стейкингті пайдалануды шектейді. Оның іс жүзіндегі блок өндірісі PoW бәсекелестік жүйесіне қарағанда алдын ала анықталған. Әрбір куәгер блок өндірісіне қатысуға мүмкіндік алады. Кейбіреулер DPoS дәлелін өкілеттікті растау жүйесі ретінде қарастыру керек деп мәлімдейді.
DPoS жүйесі PoW және тіпті PoS жүйелерінен айтарлықтай ерекшеленеді. Оның мүдделі тараптардың дауыс беруін қамтуы адал және тиімді делегаттарды (немесе куәгерлерді) шешу және ынталандыру құралы ретінде қызмет етеді. Алайда іс жүзіндегі блоктар өндірісі PoS жүйелерінен айтарлықтай ерекшеленеді және көп жағдайда бір секундтағы транзакция саны тұрғысынан жоғары өнімділікті көрсетеді.