Kısa Özet
Etherscan, Ethereum ağı için bir blockchain gezginidir. Web sitesi; işlemler, bloklar, cüzdan adresleri, akıllı sözleşmeler ve diğer zincir üstü veriler arasında arama yapmanıza imkan tanır. En popüler Ethereum blockchain gezginlerinden biridir ve ücretsiz olarak kullanılabilir.
Etherscan kullanmanız blockchain'le, diğer cüzdanlarla ve DApp'lerle tam olarak nasıl etkileşim kurduğunuzu anlamanıza katkıda bulunabilir. Bu bilgi güvende kalmanıza ve şüpheli davranışları belirlemenize de yardımcı olabilir.
Etherscan kullanmak için arama alanına yapıştırmak üzere bir cüzdan adresine, işlem kimliğine (TXID), sözleşme adresine ya da başka bir tanımlayıcıya ihtiyacınız vardır. Bulacağınız bilgiler ne aradığınıza bağlıdır, fakat bu bilgilerin büyük bir bölümü ilgili işlemleri, adresleri, zaman damgalarını ve tutarları içerecektir.
Etherscan üzerinden işlem yapmak, gas ücretlerini kontrol etmek ve airdrop'ları aramak için de doğrudan akıllı sözleşmelerle etkileşim kurabilirsiniz.
Giriş
Ethereum'u yalnızca HODLing ya da birkaç işlem yapmaktan daha fazlası için kullanıyorsanız, blockchain üzerinde nasıl hareket edeceğinizi öğrenmeniz son derece faydalıdır. Etherscan en popüler seçeneklerden biridir, dolayısıyla da temelleri öğrenmek için harika bir başlangıç noktasıdır. Cüzdanınızı bağlamak hatta bir hesap bile açmak zorunda kalmadan özelliklerin büyük bir çoğunluğunu kullanabilirsiniz. Etherscan'i kullanmanın en yaygın yollarını ve bulduğunuz bilgilerle neler yapabileceğinizi inceleyelim.
Etherscan nedir?
Etherscan, Ethereum blockchaini üzerindeki işlemlere yönelik herkese açık verileri, akıllı sözleşmeleri, adresleri ve çok daha fazlasını görüntülemenize imkan tanıyan bir blockchain gezginidir. Ethereum üzerindeki tüm etkileşimler herkese açıktır ve Etherscan de bir arama motoru gibi davranarak bunları incelemenize imkan tanır. Token'lar, akıllı sözleşmeler ve cüzdan adresleri de dahil olmak üzere ilgili tüm etkinlikleri kontrol etmek için bir işlem hash'i (işlem kimliği) kullanabilirsiniz.
Etherscan'e üye olmanıza gerek yoktur, fakat ekstra işlevler için bir hesap oluşturabilirsiniz. Örneğin, yeni işlemlerden haberdar olmak için uyarılar koyabilir, geliştirici araçlarına ulaşabilir ve veri akışları yaratabilirsiniz.
Etherscan size kullanabileceğiniz bir Ethereum cüzdanı sunmaz ya da özel anahtarlarınızı tutmaz. Etherscan'i alım satım yapmak için de kullanamazsınız. Etherscan yalnızca bir blockchain bilgi kaynağı ve akıllı sözleşme veri tabanı olarak hareket eder. İşlem yapmak ya da kripto saklamak için Trust Wallet, MetaMask, Math Wallet ya da Binance Chain Wallet gibi bir kripto cüzdanına ihtiyacınız vardır.
Neden Etherscan kullanmalıyım?
Etherscan, Ethereum için en güvenilir ve popüler blok gezginlerinden biridir. Fakat zincir üstü bilgileri kontrol etmek için neden Etherscan gibi bir blok gezgini kullanmanız gerektiğini anlamanız daha önemlidir. Blockchain'le nasıl etkileşim kurduğunuz hakkında daha fazla bilgiye sahip olmanız, Dapp ve işlemlerde nelerin olup bittiğini anlamanıza yardımcı olabilir. Bu bilgi aynı zamanda sizi güvende tutabilir ve şüpheli blockchain etkinliklerini belirlemenize yardımcı olabilir.
Örneğin balina uyarıları, yüksek tutarlarda kripto paranın bir borsaya taşındığı konusunda sizi bilgilendirebilir. Her zaman için geçerli olmasa da bu hareket, büyük bir elden çıkarmanın yapılacağını gösterebilir. Projelerin kurucularının, proje tokenleriyle neler yaptığını da görebilirsiniz. Bu da potansiyel dolandırıcılıkları ya da geliştiricilerin projelerini terk ederek coinlerini sattığı havuz boşaltmaları (rug pull) belirlemenize yardımcı olur.
Etherscan'de bir işleme ve cüzdana nasıl bakılır?
Etherscan'in temel bir özelliği işlemleri takip etmesidir. Kripto paralarınızı nasıl takip edeceğinizi anlamanız, bir blockchainden elde edebileceğiniz diğer tüm bilgileri edinmenizde anahtardır. Örneğin, cüzdanınızdan şu adrese 0,025 ether (ETH) gönderdiğinizi varsayalım: 0x480bbcb368197d44c6f54a738e59c33eff004b6a.
Buna ek olarak 0,001559212674537 ETH işlem ücreti de ödediniz. İşlemi yaptıktan sonra cüzdanınız şu TXID'yi gösteriyor:
0x80a3cc0f344651b3de745b2f1efbe8d35d4f348e95b345c8a840ebf955414fa5
İşlemin kaç kez onaylandığını görmek ve gönderinin başarılı olup olmadığını öğrenmek istiyorsunuz.
1. Etherscan ana sayfasına gidin ve sayfanın üst bölümündeki arama alanını bulun.
2. İşlem kimliğini (TXID) kopyalayarak arama alanına yapıştırın ve arama simgesine tıklayın.
3. Artık işleminize yönelik tüm bilgileri görebilirsiniz:
4. Daha fazla bilgi için "Click to see More" (Daha fazlasını gör) düğmesine de tıklayabilirsiniz, fakat şimdilik yalnızca varsayılan ayarlara göre karşınıza çıkacak bilgileri inceleyelim:
Yukarıdaki verilere bakarak işlemin başarılı olduğu ve yeteri kadar onaylama aldığı kolayca görülebilir. İşleminizin durumunu, alıcı cüzdana bakarak da kontrol edebilirsiniz.
Bunun için arama çubuğuna geri gitmeniz ve alıcı cüzdanın adresini yapıştırmanız gereklidir:
0x480bbcb368197d44c6f54a738e59c33eff004b6a
Sayfanın altında, adrese ilişkin tüm işlemlerin bir listesini görebilirsiniz:
Kırmızıyla işaretli işlem, sizin gönderdiğiniz 0,025 ETH'dir. Bu işlemin Alıcı (In) olarak işaretlendiğini, yani aradığınız adresin işlemin alıcısı olduğunu görebilirsiniz. Sayfanın üst bölümünden cüzdanın bakiyesinin bir özetine de ulaşabilirsiniz.
Etherscan'de akıllı sözleşmelere nasıl bakılır?
DApp'lerdeki akıllı sözleşmelerle sıkça etkileşim kuruyorsanız, bu sözleşmeleri Etherscan'de nasıl bulacağınızı öğrenmeniz faydalı olabilir. Bu sayede, fonlarınızı doğru sözleşmeye gönderip göndermediğinizi bir kez daha kontrol edebilirsiniz.
Cüzdanınıza yeni bir token eklemeniz gerekirse, token'ın sözleşme adresini bulmanız gerekecektir. Token'ın mantığına yönelik bilgiler akıllı sözleşme adresinde yer alır. Örneğin, token transferlerinin nasıl yapıldığına ve token'ın diğer davranış özelliklerine yönelik bilgilere buradan ulaşılabilir.
Bir token'ın adresini bulmak için CoinMarketCap, CoinGecko ya da projenin resmi web sitesini ziyaret edebilirsiniz. https://etherscan.io/tokens adresini de inceleyebilirsiniz.
Doğru token adresini eklediğinizi, yukarıda bahsettiğimiz web siteleriyle tekrar kontrol ettiğinizden mutlaka emin olmalısınız. Ethereum üzerindeki Uniswap ERC-20 token'ınını inceleyelim:
0x1f9840a85d5af5bf1d1762f925bdaddc4201f984
1. Akıllı sözleşme adresini kopyalayın ve arama alanına yapıştırın.
2. Sözleşmenin bakiyesini ve Uniswap (UNI) token sözleşmesine yönelik diğer genel bilgileri göreceksiniz.
3. Bunun altında işlemler, bir yorum bölümü ve akıllı sözleşmenin kendisi de dahil olmak üzere bakılabilecek başka seçenekler de yer alır. Etkileşim kurabileceğiniz seçenekleri görmek ve Uniswap'ın kurallarını okumak için [Contract] (sözleşme) ögesine tıklayın.
4. [Read Contract] (Sözleşmeyi Oku) sekmesi, sözleşmeye dair genel bilgileri gösterir. Örneğin, cüzdanınızdaki token'ı kullanma iznine sahip belirli adres ya da cüzdanların bakiyesini sorgulamanıza imkan tanır.
[Write Contract] (Sözleşme Yaz) ögesine tıklayarak sözleşmeyle doğrudan etkileşim kurabilirsiniz. Bu özellik, DeFi platformları ve DApp'lere teknik bir sorun ya da web sitesinin hizmet dışı olması gibi nedenlerden ötürü ulaşılamadığı durumlarda faydalıdır. Bazı durumlarda, projenin API'sini kullanmadan akıllı sözleşmeyle etkileşim kurmayı deneyebilirsiniz.
[Connect to Web3] (Web3'e Bağlan) seçeneğine tıklamanız MetaMask ya da Binance Chain Wallet gibi bir kripto cüzdanına bağlanmanıza ve sözleşmeyle etkileşim kurmanıza imkan tanıyacaktır.
Buradaki en basit eylem, coin'lerin transferidir. [transferFrom]'u kullanarak erişim iznine sahip olduğunuz bir adresten başka adreslere token transfer edebilirsiniz.
[transfer] seçeneği, bağlı olan cüzdanınızdan sözleşmeye ilişkin token'ı transfer etmenize imkan tanır. Aşağıdaki işlem, bağlı cüzdanımızdan, girdiğimiz alıcı cüzdan adresine 1 UNI gönderecektir. Göndermek istediğiniz tutar için doğru adette ondalık basamağı dahil ettiğinizden de emin olmanız gereklidir.
Çoğu kullanıcı, bu özellikleri kullanmaya hiçbir zaman ihtiyaç duymaz. Fakat bir akıllı sözleşmede tutulan fonlara erişmenizin gerekmesi ihtimaline karşı özelliklerin nerede yer aldığını bilmeniz faydalıdır.
Etherscan'de gas fiyatları nasıl kontrol edilir?
Gas fiyatları Ethereum'un işlem ücretlerinin bir parçasıdır. Bu ücretler, işleminizin dahil edildiği bloğa göre değişiklik gösterir. Her blok, ağ trafiğine bağlı olarak değişen belirli bir ücrete sahiptir. Etherscan'deki gas takipçisi, farklı gas seviyeleri için fiyat ve zaman farklarını gösterir. Ağın ne kadar yoğun olduğunu ve basit bir transfer yapmak ya da daha karmaşık bir akıllı sözleşmeyle etkileşim kurmak için ne kadar ödeme yapmanız gerektiğini yaklaşık olarak tahmin edebilmeniz için kullanışlı bir araçtır.
Son Söz
Etherscan ücretsiz, kolay kullanımlı ve cüzdanınızın ya da borsanızın gösterebileceğinden daha fazla bilgiye ihtiyaç duymanız halinde kullanışlı bir araçtır. En temel özellikleri kullanmayı çok kısa bir süre içinde öğrenebilirsiniz. Etherscan, BscScan gibi diğer blok gezginlerinin de temeli olduğundan burada öğrendiklerinizi başka yerlerde de kolayca kullanabilirsiniz. İster bir işlemin durumunu onaylamak ister favori DApp'inizin akıllı sözleşmesine bakmak istiyor olun, Etherscan oldukça iyi bir başlangıç noktasıdır.