Mimblewimble Nedir? | Binance Academy

Topluluk Yayını - Yazar: William M. Peaster.

Mimblewimble (MW), işlemlerin değişik bir yolla yapılandırıldığı ve saklandığı bir blockchain tasarımıdır. Proof of Work (PoW) blockchaininin daha fazla gizliliğe ve daha iyi ağ ölçeklendirmesine olanak sunan farklı bir uygulamasıdır.

Mimblewimble tasarımı 2016 yılının ortalarında Tom Elvis Jedusor takma isimli bir kişi tarafından ortaya atılmıştır. İlk Mimblewimble belgesinde temel fikirler paylaşılmış olsa da, bazı sorular yanıtsız kalmıştır. Bu da Blockstream araştırmacısı Andrew Poelstra'nın orijinal konsept üzerinde çalışmasına ve iyileştirmeler yapmasına sebep olmuştur. Poelstra kısa süre sonra Mimblewimble başlıklı bir makale yazmıştır (makale Ekim 2016'da yayınlanmıştır).

O zamandan bu yana birçok araştırmacı ve geliştirici MW protokolünün sunduğu olasılıklar üzerine çalışmaktadır. Bazıları MW'yi Bitcoin üzerinde uygulamanın teknik olarak mümkün olsa da oldukça zor olacağını söylemektedir. Poelstra ve diğerleri ise Mimblewimble'in bir yan zincir çözümü olarak en nihayetinde Bitcoin ağını geliştireceğine inanmaktadır.

Mimblewimble Nasıl Çalışır?

Mimblewimble, blockchain işlemlerinin geleneksel modelini değiştirir. Blockchainin daha kompakt bir geçmişe sahip olmasına olanak tanır. Böylece blockchaini indirmek, senkronize etmek ve doğrulamak daha kolay hale gelir.

Bir MW blockchaininde belirlenebilir ve tekrar kullanılabilir adresler yoktur. Bu da tüm işlemlerin dışarıdan bakan birisine rastgele veriler gibi gözükmesi anlamına gelir. İşlem verileri yalnızca ilgili katılımcılar tarafından görülebilir.

Dolayısıyla bir Mimblewimble bloğu, birçok işlemin kombinasyonu yerine büyük tek bir işlem olarak gözükür. Bu da blokların doğrulanabileceği ve onaylanabileceği ama işlemlerin kendilerine yönelik detay vermediği anlamına gelir. Bireysel girdileri karşılık gelen çıktılarla bağlamak mümkün değildir.

Bir örnek üzerinden ilerlersek, Alice annesinden 5 ve babasından da 5 MW coini alır. Daha sonra Alice bu 10 coini Bob'a gönderir. İşlemler doğrulanır fakat ayrıntılar herkese açık değildir. Bob'un bildiği tek şey Alice'in ona 10 coin gönderdiğidir fakat bu 10 coini Alice'e ilk olarak kimin gönderdiğini bilemez.

Coinleri bir Mimblewimble blockchaini üzerinde hareket ettirmek için gönderici ve alıcının doğrulama bilgilerini birbirleriyle paylaşması gerekir. Yani hala Alice ve Bob'un iletişim kurmasına gerek duyulur fakat işlemin gerçekleşmesi için her ikisinin de aynı anda çevrimiçi olması gerekmez.

Bunun yanı sıra Mimblewimble kestirme yol adında bir özelliğe sahiptir. Bu özellik gereksiz işlem bilgilerini çıkararak blok verisini azaltır. Yani blok her bir girdi ve çıktıyı kaydetmek yerine (ailesinden Alice ve Alice'ten Bob'a) yalnızca tek bir girdi-çıktı eşini kaydeder (Alice'in ailesinden Bob'a).

Teknik olarak Mimblewimble tasarımı, 2013 yılında Adam Back tarafından ortaya atılan ve Greg Maxwell ile Pieter Wuille tarafından uygulamaya konan Gizli İşlemler (CT) kavramını destekler ve ileri taşır.

Mimblewimble ve Bitcoin

Bitcoin blockchaini genesis bloğundan bu yana her bir işlem verisini saklamaktadır. Bu da herkesin Bitcoin'in açık geçmişini işlem işlem indirebileceği ve doğrulayabileceği anlamına gelir.

Bunun aksine, bir Mimblewimble blockchaini yalnızca başlıca bilgileri tutar ve bunu yaparken daha fazla gizlilik imkanı sunar. Doğrulayıcılar olağan dışı bir hareket olmamasını (örn. çifte harcama) ve dolaşımdaki coin miktarının doğru olmasını sağlar.

Bunun dışında Mimblewimble, işlemlerin nasıl yapılandırılacağını belirleyen bir talimatlar listesi olan Bitcoin komut sistemini devre dışı bırakır. Komut sisteminin çıkarılması MW blockchaininin daha gizli ve ölçeklenebilir olmasını sağlar. Daha gizli olur çünkü adresler hiçbir şekilde takip edilemez ve daha ölçeklenebilir olur çünkü blockchain verisi daha küçüktür.

Dolayısıyla Bitcoin ve Mimblewimble arasındaki bir diğer önemli fark daha önce belirttiğimiz kestirme yol özelliği ile ilişkili olan blockchainlerin bağıl veri büyüklüğüdür. Mimblewimble gereksiz işlem verilerini çıkararak daha az hesaplama kaynağına ihtiyaç duyar.

Avantajları

Blockchain boyutu

Daha önce belirttiğimiz gibi Mimblewimble veri sıkıştırmasına izin vererek genel olarak blockchainin boyutunu küçültür. Node'lar işlem geçmişini büyük oranda daha az kaynak kullanarak çok daha hızlı şekilde doğrulayabilir. Bunun yanı sıra, yeni node'ların MW blockchainini indirmesi ve onunla senkronize olması daha kolaydır.

Ağa katılma ve node çalıştırma masrafının daha az olması en nihayetinde daha çeşitli ve dağıtılmış bir topluluk yaratabilir, bu da birçok PoW blockchaininde yaygın olarak görülen madenciliğin merkezileşmesi durumunu azaltabilir.

Ölçeklenebilirlik

Mimblewimble bir gün Bitcoin'e ya da başka bir ana zincire eklenebilecek bir yan zincir çözümü olarak kullanılabilir. MW tasarımı, Lightning Network tarafından kullanılanlar gibi ödeme kanallarının performansını da artırabilir.

Gizlilik

Bitcoin komut sisteminin çıkarılması Gizli İşlemlerin kullanılmasıyla bir araya geldiğinde işlemlerin ayrıntılarını gizleyerek yüksek seviyede kullanıcı gizliliği getirir.

Buna ek olarak, Mimblewimble blockchainlerine dayanan coinler takas edilebilir olarak kabul edilir. Takas edilebilirlik özelliği, bir coinin her bir biriminin aynı coinin herhangi bir diğer birimiyle karşılıklı olarak değiştirilebileceği anlamına gelir (birbirlerinden farksızdırlar).

Sınırlamalar

İşlem girdi/çıktısı

Gizli İşlemler (CT) işlem girdi/çıktısını büyük oranda düşürür. Gizli olmayan sistemlerle kıyaslandığında CT kullanan bir blockchain daha fazla gizliliğe fakat daha düşük TPS oranlarına (saniye başına işlem) sahiptir. Yine de, MW'nin kompakt boyutunun Gizli İşlemlerin neden olduğu TPS sınırlamasını telafi ettiği söylenebilir.

Quantum-dirençli değildir

Mimblewimble sistemleri quantum bilgisayarlara (gelişmiş ve güçlü bilgisayarlar) dirençli değildir. MW, dijital imzaların görece daha basit özelliklerine dayanır. Fakat olgun bir quantum bilgisayarına hala on yıllarca uzaktadır ve Mimblewimble kullanan kripto paraların önümüzdeki yıllarda quantum saldırılarını engelleyecek yollar bulması olasıdır.

Son Fikirler

Mimblewimble'ın ortaya çıkması blockchain tarihinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bir taraftan kestirme yol özelliği MW ağlarını daha ucuz ve ölçeklenebilir kılarken, diğer yandan da MW protokolü bir yan zincir ya da ödeme kanalı çözümü olarak uygulamaya konarak daha fazla gizlilik ve ölçeklenebilirlik sağlayabilir.

Şimdilik, Litecoin ekibinin de aralarında olduğu birkaç blockchain projesi Mimblewimble tasarımı ile çalışıyor. Grin ve Beam de diğer iki örnek. Grin, MW protokolünün hafif proof of concept'i (kavram ispatı) üzerinde çalışan topluluk destekli bir projeyken, Beam daha çok start-up benzeri bir yaklaşımı benimsiyor. Her iki proje de Mimblewimble'a dayanıyor olsa da, teknik olarak farklılar ve iki proje de MW tasarımını farklı şekillerde uygulamaya koyuyor.

Şimdilik yanıtı olmayan sorulardan biri Mimblewimble'ın yeterli seviyede güvenilirlik ve kullanıma erişip erişemeyeceği. MW, heyecan verici ve umut vaat eden bir fikir fakat hala çok genç. Dolayısıyla potansiyel kullanım alanları hala değerlendiriliyor ve Mimblewimble'ın geleceği belirsiz olmayı sürdürüyor.