Kısa Özet
Lisk, geliştirici ve kullanıcılarin Web3'e erişim imkanlarını artıran açık kaynaklı bir blockchain uygulama platformudur. Geliştiricilerin en yaygın kullanılan programlama dillerinden biri olan JavaScript'i kullanarak blockchain uygulamaları geliştirmesini mümkün kılan, kullanımı kolay bir yazılım geliştirme kiti (SDK) sunar. Lisk, nihayetinde geliştiricilere ağlarına yan zincirler ekleme imkanı tanımak üzere tasarlanmıştır. Bu sayede blockchain uygulamalarının geniş çaplı Lisk ekosistemiyle bağlantıda kalırken bir yandan da ölçeklenebilmesi mümkün hale gelir.
Giriş
Web3 çağında blockchain teknolojisinin karşısındaki en büyük zorluklardan biri de erişim imkanlarının kısıtlı olmasıdır. Farklı blockchainler farklı programlama dilleri kullanır ve bu da geliştiricilerin birden fazla platform üzerinde esnek bir şekilde kullanılabilen uygulamalar geliştirmesini zorlaştırır.
Lisk nedir?
Lisk, projelerin kullanıcıları kripto ve Web3 dünyasına dahil etmesini sağlamayı amaçlayan açık kaynaklı bir katman 1 blockchain uygulama platformudur. Kullanımı kolay SDK'si sayesinde geliştiriciler ölçeklenebilir blockchain uygulamalarını kolayca geliştirebilir. Geliştiricilerin oluşturduğu meta evren projeleri, DAO'lar, NFT pazarları ve diğer birçok uygulama kullanıcılara düşük ücretlerle hızlı işlem süreleri de sunabilir.
Lisk nasıl hizmet görür?
Lisk, 2016 yılında Max Kordek ve Oliver Beddows tarafından kurulmuştur. Geliştirici ve kullanıcıların Web3'e erişim imkanlarını artırmaya odaklanır. Lisk'in başlıca özelliklerinden bazıları şunlardır:
Delegated Proof of Stake (DPoS)
Lisk, blockchaini güvene almak için Delegated Proof of Stake (DPoS) mutabakat algoritmasını kullanır. DPoS, popüler Proof of Stake (PoS) mekanizmasının daha verimli ve demokratik bir versiyonu olarak görülmektedir. Doğrulayıcıların, bir oylama sistemi aracılığıyla blok doğrulama sürecini başkalarına devretmesine izin verir.
Lisk blockchaininde oy kullananlar, kendileri adına ağı güvende tutmaları ve LSK ödüllerini kendileriyle paylaşmaları için en fazla 10 delegatöre oy vermek üzere LSK tokenlerini kullanabilir. Genellikle, daha fazla oya sahip bir delegatörün sonraki blokları oluşturmak üzere seçilmesi daha olasıdır. Süreç 100'ün üzerinde delege edilmiş doğrulayıcı arasında dağıtılmış olduğundan, Lisk oldukça merkeziyetsiz bir şekilde çalışabilir. Bu aynı zamanda ağın ölçeklenebilir olmasına ve saniye başına işlem (TPS) sayısını artırmasına da imkan tanır.
Lisk SDK'si
Lisk'in benzersiz bir özelliği, dünyanın en yaygın kullanılan programlama dillerinden biri olan JavaScript tabanlı yazılım geliştirme kitidir. Popüler blockchain ağlarında genellikle farklı diller kullanılır. Örneğin, Bitcoin'de (BTC) C++ kullanılırken Ethereum ise Solidity ile inşa edilmiştir. Birden fazla dile ciddi şekilde hakim olmadıkları sürece, geliştiriciler farklı blockchainlerle etkileşim kurmakta zorlanabilir.
Lisk'in buna getirdiği çözüm, blockchain ve Web3'e daha geniş bir geliştirici yelpazesi tarafından evrensel olarak erişilebilmesi için JavaScript tabanlı, açık kaynaklı ve modüler bir SDK'dır. Çok yaygın bir programlama dili kullanmak, blockchain uygulamaları geliştirmede yeni olanlar için engelleri ortadan kaldırır. Yeni başlayanlar, blockchainlerde kullanılan farklı dilleri öğrenmek için zaman ve çaba harcamak zorunda kalmadan JavaScript ve TypeScript kullanarak hemen geliştirme yapmaya başlayabilir.
Dahası, Lisk Platformunun kullanıma açılmasının ardından, geliştiriciler uygulamalarını yan zincirlerde faaliyete geçirmek için akıllı sözleşmeler yerine Lisk SDK'sinden de faydalanabilecektir. Yan zincirlerin birlikte çalışabilirliği, ölçeklendirmeyi artıracak ve işlem ücretlerini minimumda tutacaktır. Lisk SDK'sinin NFT, P2P ve Proof of Authority (PoA) modüllerinin geliştirilmesini desteklemesi de beklenmektedir.
Ölçeklenebilir yan zincirler
Lisk, ağdaki uygulamaya özel tüm blockchainlerin birlikte çalışabilmesini sağlamak için Lisk Platformunu geliştirmektedir. Bu platform, geliştiricilerin yan zincirlerde daha fazla otonomi ve esneklikle ölçeklenebilir uygulamalar inşa etmesine imkan tanımak üzere tasarlanmıştır. Yan zincirler, ana zincire bağlanan ayrı blockchainlerdir. Lisk'te gelişticiler, blockchain uygulamalarını ölçeklendirmek, daha düşük işlem ücretleri ve daha yüksek TPS sunmak için kendi yan zincirlerini konuşlandırabilecektir. Yan zincirler, zincirler arası mesajlar aracılığıyla birbirleriyle doğrudan iletişim kuracaktır. Birlikte çalışabilirliğin yan zincirler ve ana Lisk blockchaini arasında sorunsuz varlık transferi sağlaması beklenmektedir.
Lisk ekibi Ethereum (ETH), Polkadot (DOT) ve Cosmos (ATOM) gibi diğer katman 1 blockchain ve protokollerle birlikte çalışabilirliği destekleyerek ekosistemini genişletmeye çalışmaktadır. Amaç, kullanıcıların Lisk köprüleri ile birbirine bağlanmış büyüyen bir uygulama ekosisteminden faydalanabilmesidir.
LSK nedir?
Lisk (LSK), Lisk'in yerel kripto parası ve hizmet tokenidir. Ağdaki işlem ücretlerini ödemek ve delegatörleri ödüllendirmek için kullanılır. LSK sahipleri, DPoS aracılığıyla Lisk ağını güvende tutmak için de tokeni kullanabilir. Oy kullanmak veya delegasyon yapmak için LSK tokenlerini Lisk Masaüstü cüzdanında stake edebilirler. Tokenler, kullanıcılar bu iki rolden birini yerine getirdiği müddetçe kilitli kalacaktır.
Lisk ağının diğer blockchainlerle birlikte çalışabilmeyi başarmasıyla birlikte yeni kullanım alanlarının ortaya çıkması sonucunda LSK'nin kullanımının da artması beklenmektedir. Örneğin LSK, blockchain uygulamalarını kaydetmek veya farklı uygulamalar arasında mesajları iletmek için kullanılabilir.
Binance'te nasıl LSK alınır?
Lisk token (LSK), Binance gibi kripto para borsalarından satın alınabilir.
1. Binance hesabınıza giriş yapın ve [Al-Sat] - [Spot] ögelerine tıklayın.
2. Mevcut işlem çiftlerini görmek için arama çubuğuna "LSK" yazın. Biz bu örnekte LSK/BUSD çiftini kullanacağız.
3. [Spot] kutusuna gidin ve satın almak istediğiniz LSK miktarını girin. Bu örnekte bir Piyasa Emri kullanacağız. [LSK Al] tuşuna tıklayın. Aldığınız LSK tokenler Spot Cüzdanınıza yatırılacaktır.
Son Söz
Birçok kişi, Web3'ün geniş çapta benimsenmesinin en önemli bileşeninin blockchain teknolojisini daha erişilebilir kılmak olduğuna inanmaktadır. Lisk gibi projeler sayesinde daha çok sayıda geliştirici zaten aşina oldukları kodlama dillerini kullanarak kolayca blockchain uygulamaları geliştirebilir. Aynı zamanda kullanıcılar da birbiriyle bağlantılı uygulamalardan oluşan ve büyümekte olan bir ekosistemin sunduğu düşük ücretler ve hızlı işlem sürelerinden faydalanabilir.