Wydobycie wstępne
Wydobycie wstępne to wydobywanie lub tworzenie części tokenów kryptowaluty przed oficjalnym uruchomieniem projektu. Takie wstępnie wydobyte tokeny przypadają zwykle w udziale twórcom projektu, pierwszym inwestorom lub innym interesariuszom, którzy uczestniczą w tworzeniu i rozwoju kryptowaluty.
W sieci blockchain typu Proof of Work (PoW), np. w sieci Bitcoin, nowe jednostki kryptowaluty zazwyczaj powstają w ramach
kopania, czyli zatwierdzania transakcji i zabezpieczenia sieci poprzez rozwiązywanie problemów matematycznych. Wydobycie wstępne stanowi obejście tego procesu poprzez stworzenie określonej liczby tokenów przed publicznym uruchomieniem projektu lub tokena.
Dystrybucja tych wstępnie wydobytych tokenów przebiega zwykle zgodnie z wcześniej ustalonym planem:
1. Faza tworzenia: Podczas tworzenia sieci blockchain deweloperzy ustalają
podaż całkowitą tokenów oraz ilość do wydobycia wstępnego.
2. Tworzenie tokenów: Przed uruchomieniem projektu powstaje uzgodniona liczba tokenów.
3. Dystrybucja: Tokeny te przypadają zwykle w udziale deweloperom, pierwszym inwestorom i doradcom – lub pozostają w rezerwie do wykorzystania w przyszłości, np. w celach marketingowych lub partnerskich.
4. Uruchomienie: Następuje publiczne uruchomienie projektu blockchain, a wstępnie wydobyte tokeny są już w rękach wyznaczonych podmiotów.
Chociaż wydobycie wstępne spotyka się zwykle z dezaprobatą społeczności krypto, uczciwe wydobycie wstępne może służyć kilku celom:
Finansowanie rozwoju: Rezerwa środków na dalszy rozwój projektu, pokrycie kosztów działalności, rozwoju, marketingu oraz innych wydatków.
Motywowanie pierwszych współpracowników: Nagrody dla pierwszych współpracowników, deweloperów i doradców, którzy pomagają przy tworzeniu i rozwijaniu projektu.
Tworzenie rezerwy: Ustanowienie rezerwy tokenów, które mogą posłużyć do przyszłych partnerstw strategicznych, kampanii marketingowych lub innych niezbędnych działań.
Pomimo potencjalnych zalet wydobycie wstępne bywa postrzegane podejrzliwie i negatywnie. Krytycy twierdzą, że może prowadzić do:
Centralizacji: Duża część podaży tokenów znajduje się pod kontrolą niewielkiej grupy osób, co jest sprzeczne ze zdecentralizowanym charakterem kryptowalut.
Brak przejrzystości: Niektóre projekty nie ujawniają swoich działań związanych z wydobyciem wstępnym, co prowadzi do braku zaufania wśród potencjalnych inwestorów i użytkowników.
Potencjalne oszustwa: W wielu przypadkach okazywało się, że projekty ze znacznym wydobyciem wstępnym były oszustwami, a deweloperzy znikali po sprzedaży wstępnie wydobytych tokenów.
Wpływ pozytywny
Stabilność i rozwój: Ponieważ wydobycie wstępne zapewnia niezbędne finansowanie, może dawać projektowi zasoby potrzebne do rozwijania i utrzymywania sieci, co potencjalnie prowadzi do większej stabilności oraz powodzenia kryptowaluty.
Stymulacja rozwoju: Pierwsi współpracownicy, którzy posiadają wstępnie wydobyte tokeny, są żywotnie zainteresowani powodzeniem projektu, co może być motorem innowacji i rozwoju.
Wpływ negatywny
Manipulacja rynkowa: Posiadacze tokenów z wydobycia wstępnego mogą manipulować rynkiem poprzez zrzucanie dużych ilości tokenów, co prowadzi do znacznego spadku ceny.
Atmosfera nieuczciwości: Inwestorzy mogą mieć wrażenie, że dystrybucja tokenów z wydobycia wstępnego jest niesprawiedliwa, co prowadzi do braku zaufania, spadku zainteresowania projektem i popytu na kryptowalutę.
Zmienność cen: Jeżeli znaczną część tokenów posiada kilka osób, ich działania mogą prowadzić do skrajnych wahań cen, przez co aktywa stają się bardziej niestabilne.
Wydobywanie wstępne jest teoretycznie działaniem, które miewa zarówno zalety, jak i wady. Wydobycie wstępne może wprawdzie zapewniać niezbędne finansowanie i zachęcać do rozwoju na wczesnym etapie, ale budzi również obawy w zakresie centralizacji, przejrzystości i manipulacji rynkowych. W praktyce jest najczęściej postrzegane jako podejście podejrzane, często stosowane przez nieuczciwe projekty. Dla użytkowników i potencjalnych inwestorów wiedza o konsekwencjach wydobycia wstępnego ma znaczenie przy podejmowaniu świadomych decyzji o uczestnictwie w nowym projekcie kryptowalutowym.