Kısa Özet
Yapay zeka (AI), merkeziyetsiz finans (DeFi) dünyasında şeffaflığı ve merkeziyetsizliği artırabilir. Tahmine dayalı analitik, akıllı sözleşme otomasyonu, kredi puanlama ve diğer uygulamalar umut vaat etmektedir. Bununla birlikte, yapay zeka hedeflerimizde gerçekçi olmalı, hesap verebilirlik ve insan kararlarında gereksiz kesintilerden ve kolayca kar etmeye yönelik büyük hedeflerden kaçınmalıyız.
Giriş
Yapay zeka (AI), halkın gözünde dünyanın en büyüleyici teknolojilerinden biridir. Görünüşe göre hayatlarımızı pek çok yönden değiştirme potansiyeline sahiptir ve blockchain ile kripto sektörü de buna dahildir.
Fakat beklentilerimizi dikkatli bir şekilde yönetmeliyiz. Yapay zeka birçok vaatte bulunsa da aynı zamanda bu teknolojiye yönelik bazı yanılgılar da vardır. Yapay zekayı uygulamaya koymayı ancak potansiyel inovasyonlar için bu teknolojinin doğal olarak nerelerde kullanılabileceğini belirleyerek başarabiliriz.
Yapay Zekanın DeFi Potansiyeli
Öncelikle her iki terimi de tanımlayarak başlayalım. Merkeziyetsiz Finans (DeFi), blockchain ağları üzerinde inşa edilmiş finansal uygulamalardan oluşan bir ekosistemdir. DeFi ürünleri arasında kripto kredileri, likidite sağlama ve merkeziyetsiz borsalar (DEX'ler) yer alır.
Oxford İngilizce Sözlüğü'ne göre yapay zeka (AI), "bilgisayarların veya diğer makinelerin akıllı davranışları sergileme veya taklit etme kapasitesidir". Finans veya alım satımda yapay zekayı düşündüğümüzde, yaygın uygulamalar arasında dolandırıcılık tespit yazılımları, otomatik alım satım yazılımları hatta müşteri hizmetleri sohbet yazılımları yer alır.
Bu iki teknolojiyi birbirine bağlayan nedir?
Yüzeyde, hem AI hem de DeFi verimlilik, şeffaflık ve erişilebilirlik aracılığıyla geleneksel finansal sistemlerini değiştirme gücüne sahiptir. DeFi, herkes tarafından erişilebilen ürünleri değiştirmiştir, yapay zeka ise bu ürünlerle nasıl etkileşim kuracağımızı etkiler.
Yapay zeka, DeFi'de karar verme ve risk yönetimi süreçlerini iyileştirme potansiyeli sergilemektedir. Peki, ortaya nasıl bir şey çıkabilir? Yapay zeka tarafından geliştirilen yeni finansal ürün ve hizmetlerin yanı sıra alım satım algoritmaları ve piyasa yapıcı mekanizmalar bekleyebiliriz.
AI, DeFi'de Nasıl Kullanılabilir?
Tahmine dayalı analitik
Tahmine dayalı analitikler, geçmiş verileri analiz ederek ve bunlara istatistiksel modeller uygulayarak gelecekteki piyasa sonuçlarını tahmin etmek için yapay zekayı kullanır. Daha sonra, yapay zeka zaman içinde makine öğrenmesi ile tahmin becerilerini geliştirebilir. Daha basit bir şekilde ifade edecek olursak bu, yapay zekanın alım satım yapan bir kişi adına teknik ve temel analizler yapmasına benzerdir.
Kripto ve finans dünyasında bu AI araçları zaten mevcuttur, fakat artık DeFi sektöründe otomatik alım satım ve portföy yönetimi için bir fırsat da ortaya çıkmıştır.
Akıllı sözleşme otomasyonu
AI, otomasyon yoluyla akıllı sözleşme verimliliğini artırma potansiyeline sahiptir. Örneğin, bir borç verme protokolü borç verenin teminat seviyesini sürekli olarak izlemek ve olası temerrütleri gerçekleşmeden önce tahmin etmek için yapay zekayı kullanabilir. Daha sonra bu bilgi borç verme protokolüne gönderilebilir. Bu durumda, yapay zeka akıllı bir sözleşmenin yapmakta zorlanacağı bir işlevi gerçekleştirmiş olacaktır.
Dürüst olmayan DeFi faaliyetlerini belirleme
DeFi hizmetlerinin sunduğu anonimlik, sahteciliğe yönelik davranışları belirlemeyi daha zor hale getirebilir. AI ise dürüst olmayan faaliyetleri belirlemek için büyük veri kümelerindeki trendlere bakarak bu sorunu çözebilir. Örneğin, sahte borsa işlem hacmi veya şüpheli likidite hareketleri, veri analizi teknikleri kullanılarak belirlenmek üzere hedef alınabilir.
Kredi puanlama yoluyla borç verme ve almayı destekleme
Merkeziyetsiz ürünler, DeFi'nin temel bakış açısı kapsamında bu ürünlerin çıkarılmasında insan katkısını çok az gerektirir veya hiç gerektirmez. Bu da kripto borç verme gibi DeFi ürünlerinde sermaye gereklilikleri dışında genellikle giriş engellerinin çok düşük olduğu veya bir giriş engeli bulunmadığı anlamına gelir.
Kredi puanlaması doğru yapılabilirse, kripto kredi sağlayıcıları kanıtlanabilir geri ödeme kayıtları olan kullanıcılara daha iyi fiyatlar sunabilir. Fakat bu puanlama sistemine yanlılığa sahip olma potansiyeli bulunan bir insan unsurunun eklenmesi, merkeziyetsizlik yönünü ortadan kaldıracaktır.
Bunu engellemenin bir yolu, borç alanın cüzdanını ve geçmişini analiz edebilen ve geri ödeme potansiyellerini şeffaf bir şekilde değerlendirebilen yapay zeka tabanlı kredi puanlamasını uygulamaya koymaktır.
Yatırım tavsiyesi ve portföy yönetimi
Robot yazılım danışmanlar, DeFi piyasalarında alım satım yapanlar ve yatırımcılar için heyecan verici bir olasılıktır. İnsan benzeri, etkileşimli bir kullanıcı deneyimi, hem teknik ve temel analizi hem de üst düzey tahmine dayalı analitiği öğrenmeyi kolaylaştırır. Çoğu blockchaindeki işlemlerin tamamen şeffaf olması sayesinde, yapay zekanın analiz etmesi ve kullanması için çok miktarda veri vardır.
DeFi'de Yapay Zekanın Olumsuz Etkileri Var mıdır?
Daha büyük resme baktığımızda, potansiyel AI tehlikelerini görebiliriz. AI, belirli görevlerde insan emeğine yönelik ihtiyacı ortadan kaldıracak, dolayısıyla belirli işleri ve bir dereceye kadar da hesap verebilirliği gereksiz kılacaktır. DeFi, anonim doğası nedeniyle halihazırda düzenlemesi zor bir sektördür ve insan olmayan aktörlerin dahil olması sorunu daha da büyütecektir.
Yapay zekanın sınırlı veri kümeleri kullanılarak eğitimesiyle ilgili olası sorunlar da dikkate alınmalıdır. Geleneksel piyasalarla karşılaştırıldığında kripto ve özellikle de DeFi hala yolun çok başındadır. Bu nedenle, piyasanın geneli hakkında dengeli bir görüş oluşturmak için nispeten az miktarda uzun vadeli veri bulunmaktadır.
Yeni araçların kullanılmaya başlaması güvenlik risklerini de beraberinde getirir. AI araçlarına giriş noktaları ve bunların veri ve cüzdanlarımıza nasıl eriştikleri de dolandırıcılar için ek saldırı noktaları anlamına gelir. AI araçları, açık kaynaklı olmadıkları sürece genellikle özel şirketler veya kişiler tarafından geliştirilir. Bu araçların ne kadar güvenli olduğu tamamen geliştiricileri tarafından araçlara eklenen güvenlik özelliklerinin sağlamlığına dayanır.
Özel olarak geliştirilmiş yapay zekanın getirebileceği merkeziyetsizlik risklerini de düşünmemiz gerekir. Çoğu zaman bu araçların tam olarak nasıl çalıştığı tam bir şeffaflıkla paylaşılmaz. Yeni güncellemeleri hatta bu yapay zekanın tam olarak nelere erişebileceğini tüm detaylarıyla anlayamayabilirsiniz. Geliştiricinin bu AI için verdiği desteği sonlandırması durumunda ise elinizde artık kullanılmayan bir yazılım kalabilir.
DeFi'de Yapay Zekaya Yönelik Yanılgılar Nelerdir?
AI, DeFi dünyasında heyecan verici fırsatlar sunsa da gerçekçi olmalıyız. Geliştiriciler, DeFi'de yapay zekadan tam olarak faydalanabilmek için bu teknolojinin nerede gerçekten bir fark yaratabileceğine odaklanmalıdır. Aşağıdaki yanılgıların çoğu geleneksel finans dünyasında zaten görülmüştür, bu nedenle DeFi dünyasında daha kolay bir şekilde tespit edilebilirler.
AI, insan kararlarının yerini alabilir
AI tabanlı bir araç kullanılırken insan girdisi her zaman için gereklidir. Yapay zekanın doğru bir şekilde eğitilmesi ve kullanılması gerekir ve bu da onu herhangi bir rehberlik sunmadan piyasaya sürmekten çok daha karmaşık bir süreç gerektirir.
AI, DeFi'nin tüm sorunlarını çözebilir
AI, DeFi'de şeffaflığı ve merkeziyetsizliği artırabilecek olsa da tüm sorunlar için sihirli bir çözüm değildir. Yapay zekayı olası her sorun için kullanmak verimli değildir ve aslında daha da fazla sorunun ortaya çıkmasına neden olabilir.
AI tabanlı alım satım sistemleri çok daha karlı olacaktır
Bunun gerçek olmadığını görmek için merkezi borsalardaki (CEX'ler) mevcut sistemlere bakmanız yeterlidir. AI tabanlı sistemlerin bazı avantajları vardır ama daha karlı olacakları garanti değildir.
AI, DeFi'deki güven ihtiyacını ortadan kaldıracaktır
DeFi halihazırda büyük oranda güvene dayalı olmayan bir şekilde çalışmaktadır, fakat belirli durumlarda güvene ihtiyaç olmasının altında genellikle oldukça geçerli nedenler vardır. AI, bir proje ekibinin veya kurucusunun güvenilirliğine ilişkin kapsamlı araştırmaların yerini almaya çalışmaktan kaçınmalıdır.
DeFi'de Yapay Zekanın Geleceği Nedir?
Yapay zekanın gelecekte devrim niteliğinde atılımlar yapacağına şüphe yoktur. Fakat bu atılımların DeFi'de ne derece uygulanabilir olacağından emin olamayız. Yapay zekanın, finansal hizmetleri daha erişilebilir ve verimli hale getirme konusunda kesin bir potansiyeli vardır ve bu da ulaşılması amaçlanan bir hedef olmalıdır.
Bu hedefe, DeFi sistemlerinin tahminlerde bulunma, riski yönetme ve rutin görevleri otomatikleştirmedeki verimlilik ve etkinliğini artırmak için yapay zekanın kullanılmasıyla erişilebilir. Kullanıcı deneyim ve güvenliğini iyileştirmek için de yapay zekadan faydalanılabilir.
Bununla birlikte, beklemememiz gereken şey hızlı ve kolay karlardır. Eğer aradığınız buysa, hayal kırıklığına uğrayacağınız neredeyse kesindir. Dolayısıyla, yapay zekanın daha fazla kar yaratma potansiyeline değil, DeFi kullanıcıları için finansal erişilebilirliği ve özgürlüğü artırma potansiyeline odaklanmak çok daha doğrudur.
Son Söz
Yapay zekanın DeFi dünyasındaki potansiyeli inkar edilemez. AI, finansal süreçleri otomatikleştirmekten piyasa eğilimlerinin daha doğru bir şekilde tahmin edilmesini mümkün kılmaya kadar DeFi ile etkileşim biçimimizde devrim yaratabilir.
Bununla birlikte, yapay zeka DeFi için çok şey vaat ediyor olsa da ele alınması gereken bir dizi yanılgı vardır. Dolayısıyla bu alan gelişmeye devam ettikçe, kripto topluluğunun AI uygulamalarına karşı dikkatli olması, bu teknolojinin potansiyelinin farkında olması ama istenmeyen sonuçlardan kaçınmaya da dikkat etmesi çok önemli olacaktır.