Yeni Başlayanlar İçin Segregated Witness (Ayrılmış Tanık-Segwit) Rehberi

İçerik

SegWit Nedir?
SegWit'in başlıca faydaları nelerdir?
SegWit ve Lightning Network
SegWit ve SegWit2x Kıyaslaması
Son Fikirler

SegWit Nedir?

Segregated Witness (Ayrılmış Tanık-SegWit) 2015 yılında geliştirilen bir protokol güncellemesidir. Kavram, blockchain ağlarının geçmişte ve günümüzde karşı karşıya olduğu ölçeklenebilirlik sorunu için bir çözüm olarak ortaya atılmıştır.

Bitcoin ağı ortalama her 10 dakikada bir yeni bir blok doğrular ve bu blokların her biri birkaç işlem içerir. Dolayısıyla blok büyüklüğü her bir blokta doğrulanabilecek işlem sayısına etki eder. Şu anda Bitcoin blockchaininin yapabildiği saniye başına işlem sayısı yaklaşık yedidir.

SegWit'in ana fikri imzaların işlem verisiyle birlikte yer almayacağı şekilde blok verisini yeniden organize etmektir. Diğer bir deyişle SegWit güncellemesi tanıkları (imzaları) işlem verisinden ayırmayı içerir. Bu sayede tek bir bloğa daha fazla işlem depolanabilir ve dolayısıyla ağın iş üretimi yükselir.

Saniyede yalnızca yaklaşık 7 işlem yapabildiği için Bitcoin işlemlerinin sonuçlanması kimi zaman uzun sürebilir. Bu da saniyede binlerce işlem yapabilen geleneksel ödeme çözümlerine ve finansal ağlara kıyasla oldukça yavaştır.

SegWit 2015 yılında Bitcoin geliştiricisi Pieter Wuille ve diğer Bitcoin Core katılımcıları tarafından geliştirildi. Ağustos 2017'de Segwit güncellemesi Bitcoin ağına bir soft fork (yumuşak çatallama) olarak eklendi.

Günümüzde aralarında Bitcoin ve Litecoin'in de olduğu çeşitli kripto para projeleri SegWit'i kullanıyor. Protokol güncellemesi, artan işlem hızı ve blok kapasitesi gibi çeşitli faydaları beraberinde getirdi. SegWit buna ek olarak işlem değiştirilebilirliği hatası olarak bilinen sorunu çözdü (aşağıda bundan bahsedeceğiz).

SegWit'in başlıca faydaları nelerdir?

Kapasite artışı

SegWit'in en büyük faydalarından biri blok kapasitesindeki artıştır. İşlem girdisinden imza verisi çıkarılarak tek bir blok içine daha fazla işlem depolanabilir.

İşlemler başlıca iki öğeden meydana gelir: girdiler ve çıktılar. En temelde bir girdi göndericinin açık adresini içerirken çıktı ise alıcının açık adresini içerir. Fakat gönderenin transfer edilen fonlara sahip olduğunu kanıtlaması gerekir, bunu da bir dijital imza ile gerçekleştirir.

SegWit olmadan imza verisi bloğun %65'ini içerebilir. SegWit ile imza verisi işlem girdisinden çıkarılır. Böylece efektif blok büyüklüğü 1 MB'den yaklaşık 4 MB'ye yükselir.

SegWit'in blok büyüklüğünde gerçek bir artış yaratmadığına dikkat etmek önemlidir. Bunun yerine SegWit, blok büyüklüğü limitini artırmak zorunda kalmadan (bunun için bir hard fork gerekirdi) efektif blok büyüklüğünü artıran bir mühendislik çözümüdür. Yani gerçek blok büyüklüğü hala 1 MB olsa da efektif blok büyüklüğü limiti 4 MB'dir.

SegWit buna ek olarak blok ağırlığı kavramını getirir. Blok ağırlığını blok büyüklüğü fikrinin yerini alacak bir kavram olarak değerlendirebiliriz. En temelde blok ağırlığı, işlem verisi (1 MB) ve artık girdi alanının bir parçası olmayan imza verisi (3 MB'ye kadar) dahil tüm blok verisini dahil eden bir ölçüdür.

İşlem hızı artışı

Segwit, daha fazla işlem depolayabilen bloklarla işlem hızını artırma becerisine de sahiptir çünkü blockchainde hareket halinde olan işlem miktarı da artar. Bir bloğun kazılması için gerekli olan süre aynı kalsa da o blokta işlenen işlem miktarı daha fazla olur dolayısıyla da TPS oranı yükselir.

Artan işlem hızı Bitcoin ağının işlem masraflarının düşmesine de yardımcı olur. SegWit'den önce işlem başına 30 USD harcanması sık rastlanan bir durumken SegWit ile masraflar işlem başına 1 USD'den az olacak şekilde büyük ölçüde düşer.

İşlem değiştirilebilirliğinin engellenmesi

Bitcoin'in başlıca sorunlarından biri işlem imzaları üzerinde oynanma potansiyeli barındırmasıydı. Eğer bir imza değiştirilirse bu değişiklik iki parti arasında gerçekleşen işlemin bozulmasına sebep olabiliyordu. Blockchainler üzerinde saklanan veriler değiştirilemez olduğu için de geçersiz işlemler kalıcı olarak blockchain üzerinde kalıyordu.

SegWit ile imzalar artık işlem verisinin bir parçası değil. Böylece verinin değiştirilebilmesi ihtimali ortadan kalktı. Bu düzeltmeyle blockchain topluluğu içinde ikinci katman protokoller ve akıllı kontratlar gibi daha fazla inovasyonun yolu açıldı.

SegWit ve Lightning Network

İkinci katman protokollerin geliştirilmesi kısmen işlem değiştirilebilirliği hatasının düzeltilmesi sayesinde mümkün oldu. İkinci katman protokolleri Bitcoin gibi blockchainlerin üzerine inşa edilmiş yeni platformlar ya da ürünlerdir. Popüler ikinci katman protokollerinden biri de bir zincir dışı mikro ödeme ağı olan Lightning Network'tür.

Lightning Network, Bitcoin ağı üzerinde çalışan bir ikinci katman protokoldür. Lightning Network'ün asıl amacı daha kısa sürede daha fazla işlemin onaylanmasını mümkün kılarak işlemlerin kullanıcılar için daha hızlı olmasını sağlamaktır. İşlemler zincir dışı olarak biriktirilir ve en nihayetinde Bitcoin ağı tarafından işlenmeleri için ara bellekte tutulur.

Lightning Network ilk olarak Bitcoin için geliştirilmiştir. Fakat bazı diğer kripto para ve blockchain projeleri de bu teknolojiyi kendi ağlarına uygulamak üzere çalışmaktadır. Bu uygulama yalnızca işlemlerin onaylanma sürelerini düşürmez aynı zamanda ölçeklendirme sorunu için yeni çözümlerin geliştirilmesini mümkün kılar.

SegWit ve SegWit2x Kıyaslaması

SegWit bir soft fork güncellemesidir yani geçmişe dönük olarak uyumludur. Diğer bir deyişle SegWit'i dahil edecek şekilde güncellenmemiş Bitcoin node'ları hala işlem süreçlerine dahil olabilir. SegWit2x (S2X) adında bir diğer SegWit uygulaması da önerilmiştir fakat bunun için bir hard fork güncellemesi gerekir.

SegWit ve SegWit2x arasındaki temel fark SegWit2x'in işlem gruplamada yapılan değişikliğe ek olarak blok büyüklüğünde yapılacak bir artışı (1MB'den 2MB'ye) dahil etmesidir. Ancak yine de daha büyük bloklar node'lar ve madenciler üzerindeki yükü artırabilir çünkü idare edilmesi gereken veri miktarı artacaktır.

Bir diğer önemli fark da SegWit önerisinin Bitcoin topluluğu tarafından desteklenmesi ve uygulanmasıdır. SegWit'in faaliyete geçmesi kullanıcı aktivasyonlu soft fork anlamına gelen UASF kavramın doğmasına neden olmuştur.

Diğer yandan SegWit2x Bitcoin idaresinin en temel kurallarından birine yapılacak bir değişiklik önerisidir. Fakat geliştiriciler bunun kabulü ve kullanıma alınıp alınmaması konusunda fikir birliğine varamadığı için SegWit2x hareketi askıya alınmıştır.

Son fikirler

SegWit Bitcoin'in en büyük protokol güncellemelerinden biridir ve bunun merkeziyetsiz topluluk tarafından desteklenmesi ve uygulamaya konması onu daha da ilginç kılar.

SegWit Bitcoin ve diğer blockhain ağlarının özellikle ölçeklenebilirliğe yönelik sorunlarını çözmek için atılmış büyük bir adımdır. SegWit ve ikinci katman protokollerinin kombinasyonu ile blockchain ağları daha çok sayıda işlemi daha verimli şekilde ve daha düşük masrafla idare edebilir.

SegWit güçlü ve yenilikçi bir çözüm olsa da hala tam olarak benimsenmesi gerekir. Şu anda SegWit kullanan Bitcoin adreslerinin oranı yaklaşık %53'tür.