Giới thiệu
Khi nghĩ đến một tài sản trú ẩn an toàn, nhiều khả năng bạn sẽ nghĩ đến các kim loại quý như vàng hoặc bạc. Chúng là những khoản đầu tư mà các cá nhân sẽ đổ xô vào để chống lại sự hỗn loạn trên các thị trường truyền thống.
Kho cất giữ giá trị là gì?
Kho cất giữ giá trị là các tài sản có khả năng lưu giữ giá trị theo thời gian. Nếu bạn đã mua một món hàng có giá trị tốt ngày hôm nay, bạn có thể chắc chắn rằng giá trị của nó sẽ không bị giảm theo thời gian. Trong tương lai, bạn còn mong đợi tài sản đó có giá trị tương đương (nếu không muốn nói là hơn thế).
Khi bạn nghĩ về một tài sản “trú ẩn an toàn” như vậy, có thể bạn sẽ nghĩ đến vàng hoặc bạc. Có nhiều lý do khiến chúng được xem là có khả năng cất giữ giá trị, chúng tôi sẽ giải thích về việc này ngay sau đây.
Xem giá Bitcoin (BTC) mới nhất hôm nay.
Điều gì tạo nên một kho cất giữ giá trị tốt?
Lấy ví dụ về thức ăn. Táo và chuối có một số giá trị nội tại, vì con người cần dinh dưỡng để sống. Khi thực phẩm khan hiếm, những trái cây này chắc chắn sẽ có giá trị cao. Nhưng điều đó không làm cho chúng trở thành một kho cất giữ giá trị tốt. Giá trị của chúng sẽ suy giảm rất nhiều, nếu bạn giữ chúng trong két sắt trong vài năm vì chúng rõ ràng là sẽ bị hỏng.
Để minh họa, giả sử bạn nắm giữ 25% tổng nguồn cung tiền là 100 tỷ đô-la – tức là 25 tỷ đô la. Thời gian trôi qua, chính phủ quyết định in thêm 800 tỷ USD để kích thích nền kinh tế. Miếng bánh thị phần của bạn đã đột ngột giảm xuống còn ~ 3%. Có nhiều tiền hơn trong lưu thông cũng đồng nghĩa với việc số tiền bạn nắm giữ không còn có được nhiều sức mua như trước đây.
Sức mua bị suy giảm theo thời gian.
Giống như món mì của chúng ta đã đề cập trước đó, không mất quá nhiều chi phí để sản xuất ra các đồng đô-la. Tất cả những điều trên có thể xảy ra trong vài ngày. Một trong những tiêu chuẩn của một kho lưu giữ giá trị tốt là việc sẽ rất thách thức nếu muốn đưa các đơn vị vào thị trường tràn ngập. Nói cách khác, miếng bánh của bạn sẽ loãng rất chậm, nếu có.
Lấy vàng làm ví dụ, chúng ta biết rằng nguồn cung của nó là hữu hạn. Chúng ta đều biết rằng khai thác vàng rất khó. Vì vậy, ngay cả khi nhu cầu về vàng đột ngột tăng cao, việc sắm một loạt máy in để tạo ra nhiều vàng hơn là điều không thể. Vàng phải được khai thác từ mặt đất. Mặc dù nhu cầu đang tăng lên, nhưng nguồn cung không thể tăng ồ ạt để đáp ứng nhu cầu đó.
Những luận điểm ủng hộ việc xem Bitcoin là một kho cất giữ giá trị
Nhiều quan điểm cho rằng Bitcoin là một trong những tài sản tốt nhất mà con người từng biết đến. Những người ủng hộ tin rằng Bitcoin là cách tốt nhất để lưu trữ của cải vì giá trị của nó không bị mất đi theo thời gian.
Vậy, tại sao Bitcoin được ca ngợi là một kho cất giữ giá trị?
Sự khan hiếm
Tính phi tập trung
Những gì bạn vừa làm về mặt chức năng tương đương với việc chụp ảnh Mona Lisa và tuyên bố rằng hiện có hai Mona Lisas. Bạn có thể thuyết phục bản thân mình, nhưng không thể thuyết phục được bất kỳ ai khác tin vào đồng tiền của mình.
Có thể hiểu có một "chính phủ" đứng đằng sau Bitcoin. Tuy nhiên, chính phủ đó được tạo thành từ mọi người dùng chạy phần mềm. Cách duy nhất mà giao thức có thể được thay đổi là đa số người dùng đồng ý về các thay đổi.
Thuyết phục đa số thêm tiền không phải là nhiệm vụ dễ dàng – bởi điều đó đồng nghĩa với việc bạn đang yêu cầu họ giảm bớt số tiền mà họ nắm giữ. Như ngày nay, ngay cả những tính năng dường như không quan trọng cũng phải mất nhiều năm để đạt được sự đồng thuận trên toàn mạng.
Khi Bitcoin phát triển lớn hơn về kích thước, việc thúc đẩy các thay đổi sẽ trở nên khó khăn hơn. Do đó, những người nắm giữ có thể tin chắc rằng nguồn cung sẽ không thể tăng được. Phần mềm là do con người tạo ra, nhưng sự phân tán của mạng giúp Bitcoin hoạt động giống như một tài nguyên thiên nhiên hơn là code có thể được thay đổi tùy ý.
Các thuộc tính của một đồng tiền tốt
Những người tin tưởng vào luận điểm về giá trị cũng chỉ ra các đặc điểm khiến Bitcoin là một đồng tiền tốt. Nó không chỉ là một nguồn tài nguyên kỹ thuật số khan hiếm mà còn có chung những đặc điểm với tiền tệ đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ.
Khả năng thay thế
Khả năng thay thế của bitcoin là một chủ đề phức tạp. Bạn đang nắm giữ đồng Bitcoin nào là việc không thực sự quan trọng. Trong hầu hết các trường hợp, 1 BTC = 1 BTC. Nó chỉ trở nên phức tạp khi bạn liên kết từng đồng BTC với các giao dịch trước đó của nó. Có những trường hợp, các doanh nghiệp đưa tiền vào danh sách đen ngay cả khi chủ sở hữu đã nhận chúng, vì họ tin rằng khoản tiền đó đã được sử dụng để tham gia vào các hoạt động tội phạm.
Điều này thực sự có quan trọng hay không? Thực sự là khó. Khi bạn đang thanh toán một thứ gì đó bằng một tờ đô-la, cả bạn và người bán đều không biết tờ đô-la đã được sử dụng trong các lần giao dịch trước. Không có khái niệm về lịch sử giao dịch – các hóa đơn mới không có giá trị cao hơn các hóa đơn đã qua sử dụng.
Tuy nhiên, trong trường hợp xấu nhất, có thể bitcoin cũ hơn (có nhiều lịch sử hơn) sẽ được bán với giá thấp hơn bitcoin mới. Tùy thuộc vào người bạn hỏi, nhưng trường hợp này không phải là mối đe dọa lớn nhất đối với Bitcoin và nó không phải là điều đáng lo ngại. Dù sao thì hiện tại, về mặt chức năng, các đồng Bitcoin vẫn có thể thay thế cho nhau được. Chỉ có một lấn cấn nhỏ về việc đồng tiền này có thể bị đóng băng nếu có lịch sử đáng ngờ.
Tính di động
Khả năng di chuyển biểu thị sự dễ dàng vận chuyển của một tài sản. Bạn muốn mang theo 10.000 đô-la với các tờ tiền 100 đô-la? Việc này không có gì khó. Nhưng mang theo một lượng dầu trị giá 10.000 đô-la? Chuyện này không còn dễ dàng.
Một đồng tiền tốt cần phải có hình thức nhỏ. Nó cần được dễ dàng mang đi, để giúp các cá nhân có thể thanh toán tiền và dịch vụ.
Vàng có truyền thống đã thể hiện rất xuất sắc trong khía cạnh này. Tại thời điểm bài viết này được soạn ra, một đồng tiền vàng tiêu chuẩn có giá trị gần 1.500 đô-la. Không phải lúc nào bạn cũng sẽ thực hiện các giao dịch mua trị giá một ounce vàng, vì vậy các mệnh giá nhỏ hơn sẽ được sử dụng.
Di chuyển một tỷ đô-la vàng (hiện tại là hơn 20 tấn) đòi hỏi nỗ lực và chi phí rất lớn. Ngay cả với tiền mặt, bạn sẽ cần phải mang theo vài pallet chứa đầy các tờ tiền 100 đô-la. Với Bitcoin, bạn có thể gửi cùng một số tiền đến bất kỳ đâu trên thế giới với mức phí chưa đến một đô-la.
Khả năng chia nhỏ
Một phẩm chất quan trọng khác của tiền tệ là khả năng chia nhỏ – có nghĩa là nó có khả năng chia thành các đơn vị nhỏ hơn. Với vàng, bạn có thể lấy một đồng xu một ounce và cắt đôi nó để tạo ra hai đơn vị nửa ounce. Bạn có thể mất một khoản phí bảo hiểm nếu phá hủy hình vẽ đẹp của một con đại bàng hoặc con trâu trên đó, nhưng giá trị của vàng vẫn không đổi. Bạn có thể cắt nửa ounce của mình nhiều lần để tạo ra các mệnh giá nhỏ hơn.
Khả năng phân chia là một khía khác khiến Bitcoin vượt trội. Chỉ có hai mươi mốt triệu đồng tiền, nhưng mỗi đồng tiền được tạo thành từ một trăm triệu đơn vị nhỏ hơn (satoshi). Điều này mang lại cho người dùng nhiều quyền kiểm soát đối với các giao dịch của họ, vì họ có thể chỉ định một số tiền gửi lên đến tám chữ số thập phân. Khả năng phân chia của Bitcoin cũng giúp các nhà đầu tư nhỏ mua các phần nhỏ của BTC dễ dàng hơn.
Cất Giữ Giá trị, Phương tiện Trao đổi và Đơn vị Tính Toán
Vai trò hiện tại của Bitcoin là một vấn đề luôn được thảo luận và gây chia rẽ. Nhiều người tin rằng Bitcoin chỉ đơn giản là một loại tiền tệ – một công cụ để di chuyển tiền từ điểm A đến điểm B. Chúng ta sẽ đi sâu vào vấn đề này trong phần tiếp theo. Những quan điểm này sẽ trái ngược với những gì mà nhiều người ủng hộ việc xem Bitcoin như một kho cất giữ giá trị.
Những người ủng hộ SoV cho rằng Bitcoin phải trải qua nhiều giai đoạn khó khăn trước khi nó trở thành tiền tệ tối thượng. Ban đầu, Bitcoin giống như một thứ có thể sưu tập (có thể cho là chúng ta đang ở hiện tại): nó đã tự chứng minh mình có chức năng và an toàn nhưng chỉ mới được chấp nhận bởi một thị trường ngách nhỏ. Đối tượng cốt lõi của nó chủ yếu là những người có sở thích sưu tầm và đầu cơ.
Nếu ba cột mốc tiền tệ này đạt được, những người ủng hộ cho rằng Bitcoin sẽ trở thành một tiêu chuẩn mới thay thế các loại tiền tệ được sử dụng ngày nay.
Những luận điểm chống lại việc xem Bitcoin như một kho cất giữ giá trị
Những lập luận được trình bày trong phần trước có vẻ hoàn toàn hợp lý đối với một số người nhưng cũng điên rồ đối với những người khác. Có nhiều chỉ trích về việc xem Bitcoin là “vàng kỹ thuật số” đến từ những người dùng Bitcoin và cả những người hoài nghi tiền mã hóa.
Bitcoin là tiền mặt kỹ thuật số
Lập luận này cho rằng Bitcoin chỉ có thể có giá trị nếu người dùng dùng nó để chi tiêu. Bằng cách tích trữ chúng, bạn không thực sự sử dụng – tức là bạn đang làm hại nó. Nếu Bitcoin không được đánh giá cao như tiền mặt kỹ thuật số, thì đề xuất cốt lõi của nó không phải do tiện ích mà là do đầu cơ.
Những khác biệt về hệ tư tưởng này đã dẫn đến một đợt fork lớn vào năm 2017. Phần thiểu số người dùng Bitcoin muốn hệ thống có các block lớn hơn, đồng nghĩa là phí giao dịch rẻ hơn. Do việc sử dụng mạng gốc ngày càng tăng, chi phí của một giao dịch đã gia tăng đáng kể và khiến nhiều người dùng phải bỏ qua các giao dịch có giá trị thấp. Nếu mức phí trung bình là 10 đô-la, thì việc bạn chi tiền cho một giao dịch mua trị giá 3 đô-la là rất ít hợp lý.
Tuy nhiên, trong thực tế, Lightning Network vẫn chưa hoàn hảo. Các giao dịch Bitcoin thông thường dễ hiểu hơn đáng kể, trong khi việc quản lý các kênh và dung lượng Lightning Network lại khá khó tiếp cận. Vẫn còn phải xem liệu nó có thể được sắp xếp hợp lý hay không, hay giải pháp này về cơ bản là quá phức tạp và trừu tượng.
Do nhu cầu về không gian khối ngày càng tăng, vào các thời điểm bận rộn, các giao dịch trên chuỗi không còn rẻ như trước. Do đó, người ta đưa ra lập luận rằng việc không tăng kích thước khối sẽ làm hỏng khả năng sử dụng của Bitcoin như một loại tiền tệ.
Không có giá trị nội tại
Đối với nhiều người, việc so sánh giữa vàng và Bitcoin là vô lý. Về cơ bản, lịch sử của vàng là lịch sử của nền văn minh. Kim loại quý đã là một phần quan trọng của xã hội trong hàng nghìn năm. Phải thừa nhận rằng nó đã mất đi một số vị trí thống trị kể từ khi chế độ bản vị vàng bị xóa sổ nhưng dù sao vàng vẫn là tài sản trú ẩn an toàn.
Thực tế, việc so sánh vàng với một giao thức mười một năm tuổi là điều rất khập khiễng. Vàng đã được tôn kính như một biểu tượng địa vị và như một kim loại công nghiệp trong nhiều thiên niên kỷ.
Ngược lại, Bitcoin không được sử dụng bên ngoài mạng lưới của nó. Bạn không thể sử dụng nó như một chất dẫn điện trong thiết bị điện tử, cũng như không thể chế tạo nó thành những trang sức sáng bóng khổng lồ. Bitcoin có thể mô phỏng vàng (khai thác, nguồn cung hữu hạn, v.v.), nhưng điều đó không thay đổi thực tế rằng nó là một tài sản kỹ thuật số.
Ở một mức độ nào đó, tất cả tiền đều là niềm tin chung – đồng đô-la chỉ có giá trị bởi vì chính phủ nói như vậy và xã hội chấp nhận nó. Vàng chỉ có giá trị bởi vì mọi người đều đồng ý rằng nó có giá trị. Bitcoin không khác, nhưng những giá trị nó mang lại vẫn nằm trong một nhóm nhỏ. Trong cuộc sống của mình, có lẽ nhiều lần bạn phải giải thích Bitcoin là gì vì phần lớn mọi người vẫn không biết về nó.
Sự biến động và tương quan
Ngoài ra, các mối quan hệ của Bitcoin với các thị trường truyền thống còn là vấn đề đáng xem xét. Kể từ khi ra đời, Bitcoin có xu hướng tăng ổn định. Tiền mã hóa chưa thực sự chứng minh được mình là một tài sản trú ẩn an toàn ưu vieteh, nếu tất cả các loại tài sản trú ẩn khác vẫn đang hoạt động tốt. Những người đam mê Bitcoin có thể xem Bitcoin "không liên quan" với các tài sản khác, nhưng không có cách nào để chứng minh điều đó, trừ khi các tài sản khác bị ảnh hưởng trong khi Bitcoin vẫn ổn định.
Cơn sốt Tulip Mania và đồ chơi Beanie Babies
Trong cả hai trường hợp, các nhà đầu tư đổ xô mua những món đồ mà họ cho là hiếm với hy vọng bán lại để kiếm lời. Về bản chất, những món đồ đó không có giá trị như vậy – bởi vì chúng tương đối dễ sản xuất. Bong bóng xuất hiện khi các nhà đầu tư nhận ra rằng họ đã định giá quá cao các khoản đầu tư của mình một cách ồ ạt, và thị trường hoa tulip và đồ chơi Beanie sau đó sụp đổ.
Một lần nữa, đây là những phép loại suy yếu. Giá trị của Bitcoin xuất phát từ niềm tin của người dùng và nó nhưng không giống như hoa tulip, Bitcoin không thể được trồng nhiều hơn để đáp ứng nhu cầu. Tuy nhiên điều này vẫn cho thấy quan điểm, không có gì đảm bảo rằng các nhà đầu tư sẽ không thấy Bitcoin được định giá quá cao trong tương lai, khiến bong bóng của chính nó vỡ ra.
Tổng kết
Bitcoin hiện được xem như một kho cất giữ giá trị, tương tự như vàng. Số lượng đơn vị hữu hạn, mạng lưới được phân tán đủ để cung cấp bảo mật cho chủ sở hữu và nó có thể được sử dụng để cất giữ và chuyển giá trị.
Tuy vậy, Bitcoin vẫn cần phải chứng minh nó là một tài sản trú ẩn an toàn – nhưng hiện tại, còn quá sớm để khẳng định chắc chắn điều này. Có hai trường hợp có thể xảy ra – thế giới có thể chuyển sang dùng Bitcoin trong thời kỳ kinh tế bất ổn hoặc nó có thể tiếp tục được sử dụng bởi một nhóm thiểu số.
Thời gian sẽ đưa ra câu trả lời.