Giới thiệu
DAO là gì và nó hoạt động như thế nào?
DAO là viết tắt của Decentralized Autonomous Organization (Tổ chức Tự trị Phi tập trung). Nói một cách đơn giản, DAO là một tổ chức tự điều hành bởi các dòng code và chương trình máy tính. Có thể hiểu, DAO có khả năng tự hoạt động mà không cần một cơ quan trung ương.
Các thành viên của DAO không bị ràng buộc bởi bất kỳ hợp đồng chính thức nào. Họ ràng buộc với nhau bởi một mục tiêu chung và bởi các khích lệ từ mạng lưới được gắn liền với các quy tắc đồng thuận. Các quy tắc này hoàn toàn minh bạch và được viết trong phần mềm mã nguồn mở dùng để điều hành tổ chức. Vì các DAO hoạt động không biên giới, nên chúng có thể là đối tượng chịu các áp dụng thực thi pháp lý khác nhau.
Như tên gọi, DAO có đặc tính là phân quyền và tự trị. Nó có tính phân quyền vì không một thực thể nào có thẩm quyền đưa ra và thực thi các quyết định. Và nó tự trị vì nó có thể tự hoạt động.
Khi một DAO được triển khai, nó không thể bị kiểm soát bởi một bên đơn lẻ mà thay vào đó là bởi một cộng đồng những người tham gia. Nếu các quy tắc quản trị được xác định trong giao thức được thiết kế tốt, chúng sẽ hướng các tác nhân tới những kết quả có lợi nhất cho mạng.
Nói một cách đơn giản, DAO cung cấp một hệ điều hành để cộng tác mở. Hệ điều hành này cho phép các cá nhân và tổ chức cộng tác mà không cần phải biết hoặc tin tưởng lẫn nhau.
Vấn đề người nhậm thác và người đại diện trong DAO
Các DAO giải quyết một vấn đề được gọi là tình thế tiến thoái lưỡng nan giữa các tác nhân trong kinh tế học. Điều này xảy ra khi một người hoặc tổ chức (“người đạị diện”) có khả năng đưa ra quyết định và thực hiện các hành động thay mặt cho một cá nhân hoặc tổ chức khác (“người nhậm thác”). Nếu người đại diện có động cơ hành động tư lợi thì lợi ích của những những người nhậm thác sẽ bị xem thường.
Tình huống này cho phép người đại diện chịu rủi ro thay cho những người nhậm thác. Điều làm sâu sắc vấn đề này là có thể có sự bất cân xứng thông tin giữa người đại diện và những người nhậm thác (hay có thể xem là những người sở hữu vốn và người đại diện sử dụng vốn). Bên nhậm thác có thể không bao giờ biết rằng mình đang bị lợi dụng và không có cách nào để đảm bảo rằng người đại diện đang hành động vì lợi ích của họ.
Có thể kể đến một số ví dụ phổ biến của vấn đề này như việc quan chức đại diện cho công dân, nhà môi giới đại diện cho nhà đầu tư hoặc nhà quản lý đại diện cho cổ đông.
Bằng sự minh bạch của blockchain, các mô hình khích lệ được thiết kế tốt đằng sau DAO có thể loại bỏ vấn đề này. Các ưu đãi trong tổ chức sẽ được căn chỉnh và có rất ít (hoặc không có) sự bất cân xứng thông tin. Vì tất cả các giao dịch được ghi lại trên một blockchain, hoạt động của DAO là hoàn toàn minh bạch, và theo lý thuyết, sẽ thúc đẩy sự trung thực.
Các ví dụ về DAO
Mục tiêu chung trong trường hợp của Bitcoin là lưu trữ và chuyển giá trị mà không cần một thực thể trung tâm điều phối hệ thống. Nhưng DAO còn có thể được sử dụng cho mục đích gì khác?
Trên hết, những đổi mới này đã giới thiệu một nhóm phụ của DAO có tên là Decentralized Autonomous Corporations (các DAC). Một DAC có thể cung cấp các dịch vụ tương tự như một công ty truyền thống, ví dụ: dịch vụ đi chung xe. Sự khác biệt là nó hoạt động mà không có cấu trúc quản trị doanh nghiệp thường thấy ở các doanh nghiệp truyền thống.
Ethereum và “DAO”
Bạn muốn bắt đầu cùng tiền mã hoá? Mua Bitcoin trên Binance ngay hôm nay!
Các DAO đang gặp phải những vấn đề nào?
Pháp lý
Môi trường pháp lý xung quanh các DAO hoàn toàn không chắc chắn. Việc các khu vực pháp lý khác nhau sẽ tạo ra khuôn khổ pháp lý như thế nào xung quanh loại tổ chức mới này vẫn còn là dấu chấm hỏi. Các quy định pháp lý không chắc chắn và không liền mạch sẽ tiếp tục là một rào cản đáng kể đối với việc áp dụng DAO.
Các cuộc tấn công phối hợp
Về mặt bản chất, các đặc tính của DAO (phi tập trung, bất biến, không cần niềm tin) sẽ dẫn tới những hạn chế đáng kể về hiệu suất và bảo mật cho tổ chức. DAO là một mô hình rất thú vị nhưng chúng cũng đi kèm rất nhiều rủi ro vốn không có trong các tổ chức truyền thống.
Các điểm tập trung
Người ta cho rằng phi tập trung không phải là một trạng thái, mà là một dải cấp độ. Trong đó mỗi cấp độ sẽ phù hợp cho một loại trường hợp sử dụng khác nhau. Trong một số trường hợp, tự chủ hoặc phi tập trung toàn diện có thể là điều bất khả thi.
Tổng kết
DAO cho phép các tổ chức thoát khỏi sự phụ thuộc vào mô hình tổ chức truyền thống. Thay vì một thực thể trung tâm điều phối những người tham gia, các quy tắc quản trị hoàn toàn tự động và sẽ hướng các tác nhân tới những kết quả có lợi nhất cho mạng lưới.