Giriş
Yasal bağlamda, tanım çok daha dardır ve yetki alanları arasında farklılık gösterebilir. Bir aracın belirli bir ülkenin kriterlerine göre bir menkul kıymet olarak kabul edilmesi durumunda bu araç ağır bir düzenleyici denetime tabi olur.
Menkul kıymet tokenı nedir?
Menkul kıymet tokenı, dış kuruluşlarda veya varlıklarda bir hisseyi temsil eden ve blockchain üzerinde çıkarılan bir tokendır. Bunlar, şirketler ya da hükümetler gibi birimler tarafından çıkarılabilir ve emsalleriyle (hisse senetleri, bonolar vb.) aynı amaca hizmet eder.
Menkul kıymet tokenları neden kullanılır?
Örnek vermek gerekirse, bir şirketin hisse senetlerini tokenlaştırılmış bir şekilde yatırımcılara dağıtmak istediğini varsayalım. Bu tokenlar, hisse senetlerinden beklenebilecek tüm faydaları, örneğin oy hakkı ve temettüleri sunacak şekilde tasarlanabilir.
Şeffaflık
Hızlı uzlaşı
Ödeme ve uzlaşı, varlıkların devri söz konusu olduğunda uzun zamandır bir darboğaz olarak görülür. Alım satımlar neredeyse anında yapılabilirken, mülkiyeti yeniden atamak genellikle zaman alır. Blockchain üzerinde bu süreç otomatiktir ve dakikalar içinde tamamlanabilir.
Çalışma süresi
Mevcut finansal piyasaların çalışma süreleri sınırlıdır. Hafta içlerinde belirli sürelerle hizmet verir ve hafta sonları hizmet vermezler. Dijital varlık piyasaları ise yılın her günü 24 saat aktiftir.
Bölünebilirlik
Sanat, gayrimenkul ve diğer yüksek değerli varlıklar tokenlaştırıldıklarında, diğer koşullar altında yatırım yapamayacak yatırımcılara açık hale gelebilir. Örneğin, 5 milyon dolar değerinde bir tablo, her biri 1.000 dolar değerinde 5.000 parçaya bölünebilir. Böylece erişilebilirlik önemli ölçüde artarken yatırımların daha parçalı hale gelmesi mümkün olur.
Bununla birlikte, bazı menkul kıymet tokenlarının bölünebilirlik konusunda bir sınırı olabileceğini belirtmek gerekir. Bazı durumlarda oylama veya temettü hakları özkaynak hissesine dahil olarak verilirse, bu hakların uygulamaya konması amacına yönelik token bölünebilirliği konusunda bir sınır olabilir.
Menkul kıymet tokenlarının ve hizmet tokenlarının farkı nedir?
Kullanıcılar fon katkısı yaparak, projenin ağına katılımı (hemen veya gelecekte) mümkün kılan bu dijital tokenlardan alır. Tokenlar sahiplerine oy hakkı verebilir ya da ürünlere veya hizmetlere erişmek için protokole özgü bir para birimi olarak hizmet edebilir.
Hizmet tokenları dahili olarak değerli değildir. Bir proje başarılı olabilirse, yatırımcılar bazı geleneksel menkul kıymetlerdeki gibi karın bir kısmına sahip olmaya hak kazanmaz. Tokenların rolünü sadakat puanlarına benzetebiliriz. Ürün almak (ya da satmak) için kullanılabilirler ancak bunları dağıtan işletmeden herhangi bir pay sunmazlar.
Menkul kıymet tokenları, hizmet tokenlarına benzer şekilde çıkarılır ama dağıtımlarına Menkul Kıymet Token Arzları (STO) adı verilir. Fakat yatırım açısından bakıldığında, bu iki token türü çok farklı araçları temsil eder.
Genellikle yatırımcılar bir menkul kıymet tokenı satın aldığında, hisse senedi, bono ya da türev satın almış olur. Tokenları etkin bir şekilde yatırım sözleşmeleri olarak hizmet eder ve zincir dışı varlıklar üzerinde mülkiyet haklarını garanti eder.
Bir tokenı menkul kıymet yapan nedir?
Günümüzde blockchain sektörü yasal anlamda çok ihtiyaç duyulan netliğe henüz sahip değildir. Dünyanın farklı yerlerindeki düzenleyiciler hızla gelişmekte olan yeni finansal teknolojileri yakalamaya çalışmaktadır. Token çıkarıcılarının hizmet tokenı çıkardıklarını düşündüğü fakat daha sonra Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından bu tokenların menkul kıymet tokenı olarak belirlendiği durumlar yaşanmıştır.
Bir işlemin ‘yatırım sözleşmesi’ olup olmadığını belirlemeye yönelik en ünlü ölçüt muhtemelen Howey Testi'dir. Bu test kısaca, ortak bir girişime yatırım yapan bir kişinin, müteşebbisin (veya üçüncü bir partinin) çabaları sonucunda kar elde etmeyi bekleyip beklemediğini belirlemeye çalışır.
Her ülke, yetki alanı elbette farklı bir çerçeve benimseyecektir, ancak çoğu benzer bir mantığı takip eder.
Menkul kıymet tokenları ve programlanabilir finans
Günümüzde piyasaların büyüklüğü göz önüne alındığında, tokenlaştırma geleneksel finans dünyasını kökten değiştirebilir. Alandaki yatırımcılar ve kurumlar, finansal araçlara tamamen dijital bir yaklaşımdan büyük fayda sağlayacaktır.
Yıllar boyunca, merkezi veritabanlarının ekosistemi büyük uyuşmazlıklar yaratmıştır. Kurumlar, kendi sistemleriyle uyumlu olmayan harici verileri idare edebilmek için idari süreçlere kaynak ayırmalıdır. Sektör genelinde standardizasyonun olmaması işletmelerin maliyetini artırır ve uzlaşıları önemli ölçüde geciktirir.
Blockchain, herhangi bir kullanıcının ya da işletmenin kolayca etkileşimde bulunabileceği paylaşımlı bir veritabanıdır. Daha önceden kurumların sunucuları tarafından idare edilen işlevler artık endüstrinin geri kalanı tarafından kullanılan bir kayıt defteri ile yönetilebilir. Tokenlaştırılan menkul kıymetler, hızlı uzlaşı süreleri ve küresel uyumluluk sağlayan birlikte çalışabilir bir ağa bağlanabilir.
Son fikirler
Menkul kıymet tokenları finans sektörü için mantıklı bir ilerleme olarak görünmektedir. Bu tokenlar blockchain teknolojisini kullanmalarına rağmen, kripto paralara ve hatta diğer tokenlera kıyasla geleneksel menkul kıymetlere daha fazla benzerlik gösterir.
Menkul kıymet tokenları vaatlerini yerine getirebilirse, finansal kurumların operasyonları önemli ölçüde kolaylaştırılabilir. Zamanla, geleneksel araçların yerine blockchain tabanlı tokenların kullanılması, geleneksel piyasalarla ve kripto para piyasalarının birleştirilmesini başarılı bir şekilde destekleyebilir.