Kısa Özet
Wrapped token (sarılmış token), başka bir kriptonun değerine endekslenmiş bir kripto para tokenıdır. Sarılmış token adını alır çünkü orijinal varlık, sarılmış versiyonların başka bir blockchain üzerinde yaratılmasına imkan tanıyan bir tür dijital kasanın içine konur (sarılır).
Bunu yapmaktaki amaç nedir? Farklı blockchainler farklı işlevler sunar ama bu blockchainler birbirleriyle konuşamaz. Bitcoin blockchaini Ethereum blockchaini üzerinde neler olduğunu bilemez. Fakat wrapped tokenlar sayesinde farklı blockchainler arasında daha fazla köprü kurulabilir.
Giriş
BTC'nin Ethereum üzerinde kullanılamıyor olması sizi de rahatsız ediyor mu? Ya da ETH'nin Binance Smart Chain'de kullanılamaması? Belirli bir blockchain üzerinde yer alan coinleri diğer blockchainlere transfer etmek mümkün değildir.
Wrapped tokenlar bu sınırlamayı aşmak için bir yol sunar. Bunu, belirli bir blockchain üzerinde çıkarılmamış varlıkların bu zincir üzerinde kullanılmasına imkan tanıyarak başarır.
Wrapped token nedir?
Wrapped token (Sarılmış token), başka bir kripto paranın tokenlaştırılmış bir versiyonudur. Temsil ettiği varlığın değerine endekslidir ve istenildiği zaman bu değer üzerinden bozdurulabilir. Dahası bu tokenlar çoğu zaman, üzerinde çıkarıldığı yerel blockchainin dışında yer alan bir varlığı temsil eder.
Bir wrapped tokenı, değerini başka bir varlıktan alması bakımından sabit coinlere benzer şekilde düşünebilirsiniz. Sabit coinlerin değeri genellikle bir itibari para birimine endekslidir. Wrapped tokenların değeri ise başka bir blockchainin üzerinde çıkarılmış bir varlığa endekslenmiştir.
Blockchainler birbirlerinden ayrı sistemler olduğu için farklı blockchainler arasında bilgi transferi yapmanın etkili bir yolu yoktur. Diğer yandan wrapped tokenlar, farklı blockchainlerin birlikte çalışabilirliğini artırır – en temelde, dayanak tokenlar zincirler arası hareket edebilir hale gelir.
Standart bir kullanıcıysanız, wrapped token oluşturma süreçleriyle uğraşmak zorunda olmadığınızı belirtmek de önemlidir. Bu wrapped tokenları diğer herhangi bir kripto para gibi alıp satabilirsiniz. Örneğin, Binance'teki WBTC/BTC piyasasında işlem yapabilirsiniz.
Wrapped tokenlar nasıl çalışır?
Bitcoin'in Ethereum üzerinde tokanlaştırılmış versiyonu olan Wrapped Bitcoin (WBTC) örneğinden ilerleyelim. WBTC, bir ERC-20 tokenıdır ve Bitcoin'in değerine bire bir endeksli olması sayesinde Ethereum ağı üzerinde BTC'yi kullanabilmenize imkan tanır.
Wrapped tokenlar genellikle bir emanetçinin bulunmasını gerektirir. Emanetçi, varlıktan endekslenen miktar kadarını tutan bir birimdir. Bu emanetçi bir satıcı, çoklu imza cüzdanı, DAO ya da akıllı sözleşme olabilir. WBTC örneğinde emanetçinin çıkarılan her 1 WBTC için 1 BTC tutması gereklidir. Bu rezervin ispatı zincir üzerinde yer alır.
Peki bu wrapping (sarma) süreci nasıl işler? Satıcı, wrapped token yaratması için emanetçiye BTC gönderir. Daha sonra emanetçi, gönderilen BTC miktarı kadar WBTC'yi Ethereum üzerinde çıkarır. WBTC'nin tekrar BTC'ye dönüştürülmesi gerektiğinde satıcı emanetçiden bir yakım talebinde bulunur ve rezervdeki BTC'ler serbest bırakılır. Emanetçiyi, sarma işlemini gerçekleştiren ve geri alan birim olarak düşünebilirsiniz. WBTC örneğinde, emanetçi ve satıcıların eklenmesi ve çıkarılması bir DAO tarafından gerçekleştirilir.
Topluluğun bazı üyeleri Tether'i (USDT) bir wrapped token olarak değerlendirse de aslında bu tam olarak doğru değildir. USDT genellikle USD ile bire bir işlem görse de Tether, dolaşımdaki her bir USDT için tam olarak denk miktarda USD'yi rezervinde fiziksel olarak tutmaz. Bunun yerine bu rezerv, nakit ve diğer gerçek dünya nakit denkleri, varlıklar ve kredi alacaklarından oluşur. Fakat altta yatan fikir çok benzerdir. Her bir USDT tokenı, itibari para USD'nin bir tür sarılmış versiyonu olarak hareket eder.
Ethereum'daki wrapped tokenlar
Ethereum'daki wrapped tokenlar, diğer blockchainlerin ERC-20 standardıyla uyumlu hale getirilmiş tokenlarıdır. Bu da Ethereum üzerinde çıkarılmamış varlıkları bu zincir üzerinde kullanabileceğiniz anlamına gelir. Tahmin edebileceğiniz gibi Ethereum üzerinde tokenları sarmak ve orijinal hallerine geri döndürmek için gas ödenmesi gereklidir.
Bu tokenlarla farklı birçok uygulama yapılabilir. Bu konu hakkında daha fazla bilgiye tokenlaştırılmış Bitcoin makalemizden ulaşabilirsiniz.
Ethereum'daki wrapped tokenlar arasından ilginç bir örnek Wrapped Ether'dir (WETH). Kısa bir hatırlatma yapmamız gerekirse, Ethereum ağındaki işlemler için ETH (ether) ödenmesi gereklidir. ERC-20 ise Ethereum üzerinde token çıkarmaya yönelik bir teknik standarttır. Örneğin, Basic Attention Token (BAT) ve OmiseGO (OMG) ERC-20 tokenlarıdır.
Fakat ETH, ERC-20 standardından önce geliştirildiği için bu standartla uyumlu değildir. Birçok DApp'in ether ve bir ERC-20 tokenı arasında çevrim yapması gerektiğinden bu uyumsuzluk sorun teşkil eder. İşte bu yüzden de wrapped ether (WETH) yaratılmıştır. WETH, etherin ERC-20 standardıyla uyumlu olacak şekilde sarılmış bir halidir. Yani aslında etherin Ethereum üzerinde tokenlaştırılmış bir versiyonudur!
Binance Smart Chain'deki (BSC) wrapped tokenlar
Ethereum'daki wrapped tokenlara benzer şekilde Bitcoin'i ve diğer birçok kriptoyu Binance Smart Chain (BSC) ile uyumlu hale gelecek şekilde sarabilirsiniz.
Binance Köprüsü, kripto varlıklarınızı (BTC, ETH, XRP, USDT, BCH, DOT ve diğer birçoğunu) Binance Smart Chain üzerinde BEP-20 tokenı formunda kullanmak için sarmanıza imkan tanır. BSC'ye taşıdığınız varlıklarınızı daha sonra çeşitli yield farming uygulamalarında ya da alım satım yapmak için kullanabilirsiniz.
Tokenları sarmak ve orijinal haline geri çevirmek için gas ödemek gerekir, fakat BSC'deki gas ücretleri diğer blockchainlere kıyasla oldukça düşüktür. Binance Köprüsü hakkında daha fazla bilgiye bu konu üzerine ayrıntılı makalemizden ulaşabilirsiniz.
Wrapped tokenları kullanmanın avantajları
Birçok blockchain kendi token standardına sahip olsa da (Ethereum için ERC-20 ya da BSC için BEP-20), bu standartları birden fazla zincir üzerinde kullanmak mümkün değildir. Wrapped tokenlar sayesinde bir token, üzerinde çıkarılmadığı bir blockchainde kullanılabilir hale gelir.
Buna ek olarak wrapped tokenlar, hem merkezi hem de merkeziyetsiz borsalar için likiditeyi ve sermaye verimliliğini artırabilir. Boşta duran varlıkları sarabilmek ve başka bir zincir üzerinde kullanabilmek, aksi halde daha izole durumda kalacak likiditeler arasında daha fazla bağlantı kurulmasına imkan tanıyabilir.
Son olarak, en önemli avantajlardan biri de işlem süreleri ve ücretleridir. Bitcoin bazı harika özelliklere sahip olsa da en hızlı zincirlerden biri değildir ve kimi zaman da bu zinciri kullanmak oldukça pahalı hale gelebilir. Dolayısıyla, işlem yaparken sıkıntılar yaşanabilir. Daha hızlı işlem sürelerine ve daha düşük işlem ücretlerine sahip bir blockchainde wrapped versiyonları kullanmak bu sorunların önüne geçmeye imkan tanır.
➟ Kripto para dünyasına girmek mi istiyorsunuz? Binance'ten Bitcoin (BTC) satın alabilirsiniz!
Wrapped tokenları kullanmanın dezavantajları
Wrapped tokenların güncel uygulamalarının büyük çoğunluğu, fonları tutan emanetçiye güven duymayı gerektirir. Günümüzün teknolojisiyle wrapped tokenların gerçek anlamda çapraz zincir işlemler için kullanılması mümkün değildir – bu tokenların genellikle bir emanetçiden geçmesi gerekir.
Fakat daha merkeziyetsiz seçenekler üzerine çalışmalar devam etmektedir ve bu seçenekler gelecekte wrapped tokenların tamamen güvene dayalı olmayan bir şekilde çıkarılmasına ve orijinal hallerine çevrilmesine imkan tanıyabilir.
Bunun dışında, token çıkarma süreci fiyat kaymasına neden olabilir ve yüksek gas ücretleri nedeniyle oldukça masraflı hale gelebilir.
Son düşünceler
Wrapped tokenlar, farklı blockchainler arasında daha fazla köprü kurulmasına yardımcı olur. Bir wrapped token, başka bir blockchainin yerel varlığının tokenlaştırılmış bir versiyonudur.
Wrapped tokenlar, kripto para ve Merkeziyetsiz Finans (DeFi) ekosistemlerinde birlikte çalışabilirliğe katkıda bulunur. Wrapped tokenlar, sermayenin daha verimli olduğu ve uygulamaların birbirleriyle kolayca likidite paylaşabildiği bir dünyanın kapılarını açabilir.