Sabit coin nedir?
İçerik
- Sabit coin nedir?
- Sabit coinler nasıl çalışır?
- Sabit coin kullanım alanları
- Sabit coinlerin artıları ve eksileri
- Son fikirler
Sabit coin nedir?
Sabit coinler, dolar ya da euro gibi itibari para birimlerinin değerine denk olmak üzere tasarlanmış dijital varlıklardır. Kullanıcılar sabit coinleri kullanarak dünyanın her yerine ucuz ve hızlı değer transferi yapabilir ve bu süreçte coinin fiyatı sabit olmayı sürdürür.
Bitcoin ve Ethereum gibi kripto paralar itibari paralar karşısında gösterdikleri fiyat değişkenlikleriyle bilinir. Blockchain teknolojisinin yeni ve kripto para piyasalarının görece küçük olması düşünüldüğünde bu durum normaldir. Kripto paraların değerinin herhangi bir varlığa sabitlenmemiş olması serbest piyasa bakımından ilgi çekicidir fakat kullanım açısından zorluk yaratabilir.
Kripto paralar bir takas aracı olarak teknik açıdan mükemmeldir. Fakat değerlerindeki değişimler nedeniyle bu tür paralar ödeme yapmak için ideal tercih değildir ve yüksek riskli yatırımlar haline gelir. Coinlerin işlemin sona erdiği andaki değeri, ilk gönderildikleri zamana kıyasla belirgin ölçüde daha yüksek ya da düşük olabilir.
Fakat sabit coinlerde böyle bir sorun yaşanmaz. Varlıklar, göz ardı edilebilecek seviyelerde fiyat hareketleri sergiler ve sabitlendikleri dayanak varlığın ya da itibari paranın değerini yakından takip eder. Dolayısıyla oynak piyasalar dahilinde güvenli varlıklar olma işlevine sahiptirler.
Bir sabit coinin tutarlılığını korumasının farklı yolları vardır. Bu makalede kullanılan bazı mekanizmalardan, bunların avantajlarından ve dezavantajlarından bahsedeceğiz.
Sabit coinler nasıl çalışır?
Birkaç farklı sabit coin kategorisi vardır ve bu kategorilerin her biri birimlerinin değerini farklı yollardan sabitler. Aşağıda en yaygın sabit coin türlerinden bazılarını görebilirsiniz.
İtibari para destekli sabit coinler
En popüler sabit coin türü itibari para birimleriyle doğrudan 1'e 1 oranda destekli olandır. Bunlara itibari para teminatlı sabit coinler adı da verilir. Token çıkaran merkezi birim (ya da banka) belli bir tutarda itibari parayı rezervinde tutar ve buna denk miktarda token çıkarır.
Örneğin token çıkaran birim, bir milyon dolara sahip olabilir ve her biri bir dolar değerinde bir milyon token çıkarabilir. Kullanıcılar bu tokenları diğer token ya da kripto paralar gibi alıp satabilir ve istedikleri an ellerindeki tokenları ABD dolarına çevirebilir.
Burada kaçınılması mümkün olmayan yüksek seviyede bir karşı taraf riski mevcuttur: en nihayetinde token çıkaran birimin güvenilir olması gerekir. Birimin fonları rezervinde tutup tutmadığını kullanıcının kesin bir şekilde belirlemesi mümkün değildir. En iyi ihtimalle token çıkaran şirket, yapılan denetimlerin yayınlanması konusunda maksimum şeffaflık gösterebilir fakat sistem güvene dayalı olmamaktan oldukça uzaktır.
Binance itibari para destekli iki sabit coin sunmaktadır – ABD dolarına sabitli BUSD ve İngiliz Sterlinine sabitli BGBP.
Sabit coin kullanmaya başlamak mı istiyorsunuz? Binance'ten BUSD satın alabilirsiniz!
Kripto destekli sabit coinler
Kripto destekli sabit coinler ve itibari para destekli sabit coinler benzerdir, aralarındaki başlıca fark teminat olarak kripto paraların kullanılmasıdır. Fakat kripto paralar dijital olduğu için coinler akıllı kontratlar aracılığıyla çıkarılır.
Kripto destekli sabit coinlerde güven minimuma indirilmiştir fakat para politikasının oy verenler tarafından idari sistemlerinin bir parçası olarak belirlendiği de göz önünde bulundurulmalıdır. Bu da tek bir para çıkaran birime değil, tüm ağ katılımcılarının her zaman için kullanıcının çıkarları yönünde hareket edeceğine güvendiğiniz anlamına gelir.
Kullanıcılar bu tür sabit coinleri alabilmek için kripto paralarını tokenları çıkaran sözleşmeye kilitler. Daha sonra teminatların geri alınabilmesi için sabit coinlerin aynı sözleşmeye geri ödenmesi (varsa faizle birlikte) gerekir.
Sabitlemeyi uygulayan belirli mekanizma her bir sistemin kendi tasarımına göre değişiklik gösterir. Katılımcıların, oyun teorisi ve zincir üstü algoritmaların bir karışımıyla fiyatı sabit tutma yönünde teşvik edildiği söylenebilir.
Algoritmik sabit coinler
Algoritmik sabit coinler itibari paralar ya da kripto paralarla desteklenmez. Bunun yerine sabitleme tamamen, çıkarılan tokenların arzını idare eden algoritmalarla ve akıllı kontratlarla yapılır. Uygulama bakımından bu coinlerin para politikaları, merkezi bankaların ulusal para birimlerini idare etmek için kullandığı politikalara büyük benzerlik gösterir.
En temelde, token fiyatının takip ettiği itibari paranın fiyatının altına düşmesi durumunda algoritmik sabit coin sistemi token arzını azaltır. Eğer fiyat, itibari paranın fiyatının üzerine çıkarsa sabit coinin değerini düşürmek için yeni tokenlar dolaşıma sokulur.
Bu token kategorisine teminatlandırılmamış sabit coinler dendiğini duymuş olabilirsiniz. Bu teknik olarak doğru değildir çünkü diğer iki türdeki sabit coinlerle aynı şekilde olmasa da teminatlandırma yapılmıştır. Algoritmik sabit coinler, bir siyah kuğu durumunda istisnai derecede oynak piyasa hareketlerini idare edebilecek bir tür teminat havuzuna sahip olabilir.
Sabit coin kullanım alanları
İtibari paralarla teminatlandırılmış sabit coinler açık ara en çok kullanılan sabit coinlerdir. Bu coinlere örnek olarak USD Tether (USDT), True USD (TUSD), Paxos Standard (PAX), USD Coin (USDC) ve Binance USD (BUSD) verilebilir. Fakat, bahsettiğimiz diğer iki kategoriden coinler de piyasada mevcuttur. Bitshares USD ve DAI, kripto ile teminatlandırılmış coin, Carbon ve (artık faaliyet göstermeyen) Basis ise algoritmik coin örnekleridir.
Liste elbette bunlarla sınırlı değildir. Sabit dijital para birimleri piyasası oldukça geniştir ve bu da kendini yüzlerce sabit coin projesinin ortaya çıkmasıyla göstermektedir.
Sabit coinlere yönelik derinlemesine bir inceleme için Binance Research'ün Sabit Coinlerin Evrimi raporunu okuyabilirsiniz.
Sabit coinlerin artıları ve eksileri
Sabit coinlerin başlıca avantajı kripto paraları tamamlayan bir takas aracı sunma potansiyelleridir. Kripto paraların yüksek seviyede oynaklık nedeniyle ödeme işlemleri gibi günlük uygulamalarda kullanılması mümkün değildir. Stabilize edilmiş bu para birimleri daha yüksek seviyede tahmin edilebilirlik ve tutarlılık sunarak devam etmekte olan bu soruna bir çözüm getirebilir.
Sabit coinler, oynaklık karşısında bir koruma kalkanı olarak hareket ederek kripto paraların geleneksel finansal piyasalarla entegre olmasında da rol oynayabilir. Şu anda bu iki piyasa çok az etkileşim gösteren iki farklı ekosistem olarak varlıklarını sürdürmektedir. Kripto paralar, daha tutarlı türde dijital para birimlerinin kullanıma sunulmasıyla, bugüne kadar hakimiyetin devletler tarafından çıkarılan itibari paralarda olduğu borç ve kredi piyasalarında daha fazla kullanım alanı elde edebilir.
Sabit coinler, finansal işlemlerde kullanışlı olmalarına ek olarak portföylerini hedge etmek isteyen yatırımcılar ve tacirler tarafından da kullanılabilir. Portföyün belirli bir yüzdesini sabit coinlere ayırmak genel riski azaltmanın etkin bir yoludur. Aynı zamanda, fiyatların düşmesi durumunda diğer kripto paraları almak için kullanılabilecek bir değer biriktirme aracı tutmak verimli bir strateji olabilir. Benzer şekilde, fiyatlar yükseldiğinde nakite dönmek zorunda kalmadan kazançları “kilitlemek” için de bu coinler kullanılabilir.
Geniş çapta kripto para kullanımını destekleme potansiyellerine rağmen sabit coinler hala bazı sınırlamalara sahiptir. İtibari parayla teminatlandırılmış türler standart kripto paralara kıyasla daha az merkeziyetsizdir çünkü destekleyici varlıkların merkezi bir birim tarafından tutulması gereklidir. Kriptoyla teminatlandırılmış ve teminatlandırılmamış coinlerde sistemin devamlılığının sağlanması için kullanıcıların genel topluluğa (ve kaynak koduna) güvenmesi gerekir. Bunlar hala yeni teknolojiler olduklarından olgunlaşmaları için zaman gereklidir.
Son fikirler
Sabit coinler bazı dezavantajlara sahip olmalarına rağmen kripto para piyasalarının kritik öğelerindendir. Bu dijital para birimleri farklı mekanizmalar aracılığıyla belirlenmiş fiyatlarda aşağı yukarı sabit kalmayı başarabilir. Böylece yalnızca bir takas aracı olarak değil aynı zamanda yatırımcılar ve tacirler için bir güvence unsuru olarak da kullanılabilirler.
Sabit coinler başlangıçta, alım satım yapanlara risk yönetimi için etkin bir araç sunmak üzere tasarlanmış olsalar da uygulama alanları alım satımın çok daha ötesindedir. Kripto para dünyasını güçlendirecek kuvvetli araçlardır ve oynaklık gösteren alternatiflerinin kullanımının ideal olmadığı alanlarda hizmet edebilirler.